https://arm.sputniknews.ru/20231108/hajastan-vrastan-heghapvokhakan-zugaherner-tavshja-ev-varderi-darashrjany-mvotenum-e-avartin-68375337.html
Հայաստան-Վրաստան` հեղափոխական զուգահեռներ. թավշյա և վարդերի դարաշրջանը մոտենում է ավարտին
Հայաստան-Վրաստան` հեղափոխական զուգահեռներ. թավշյա և վարդերի դարաշրջանը մոտենում է ավարտին
Sputnik Արմենիա
Բոլոր ստացված հեղաշրջումները անվանում են հեղափոխություն, չստացվածները՝ քրեական հանցագործություն. դեռ 18-րդ դարում փաստել է անգլիացի գիտնական և փիլիսոփա Ջոզեֆ... 08.11.2023, Sputnik Արմենիա
2023-11-08T22:50+0400
2023-11-08T22:50+0400
2023-11-08T22:50+0400
5 րոպե դուլյանի հետ
«թավշյա հեղափոխություն»
հեղափոխություն
հայաստան
վրաստանի հանրապետություն
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/1143/70/11437081_0:70:1600:970_1920x0_80_0_0_6edab3df39dad48c0a08614638802227.jpg
Բոլոր ստացված հեղաշրջումները անվանում են հեղափոխություն, չստացվածները՝ քրեական հանցագործություն. դեռ 18-րդ դարում փաստել է անգլիացի գիտնական և փիլիսոփա Ջոզեֆ Փրիսթլին։ Ուղիղ 30 տարի առաջ իշխանափոխությունը հաջողվեց Վրաստանում և անվանվեց «վարդերի հեղափոխություն», 5 տարի առաջ նույնը կատարվեց Հայաստանում և կոչվեց «թավշյա հեղափոխություն»։ Զուգահեռներն ակնհայտ են. 2003-ի աշնանը Վրաստանի նախագահ Էդուարդ Շևարդնաձեն Կրծանիսիի կառավարական նստավայրում շատ կարճ հանդիպում ունեցավ ընդդիմության առաջնորդների՝ Միխեիլ Սաակաշվիլիի և Զուրաբ Ժվանիայի հետ, ինչից հետո հայտարարեց իր հրաժարականի մասին, իսկ 2018-ի գարնանը Սերժ Սարգսյանը հայաստանցի ընդդիմադիր գործչի հետ «Մարիոթ» հյուրանոցում հանդիպելուց հետո հրապարակեց հայտնի խոսքը. «Նիկոլ Փաշինյանը ճիշտ էր, ես սխալվեցի»։Երկու դեպքում էլ ցնծությունը համաժողովրդական էր, երկու դեպքում էր իշխանափոխության ջատագովներից շատերը հետագայում հայտարարեցին. «Ես երբեք էլ հեղափոխության կողմնակից չեմ եղել ու երբեք էլ չեմ ողջունել փողոցային իշխանափոխությունը»։ Ախր, շատ ծանոթ պատկեր է։ Երևի հիշում եք, որ 1991 թվականի նախագահական ընտրությունների ժամանակ ակտիվությունը շատ բարձր էր՝ 71 տոկոս, ընտրողների 83 տոկոսը քվեարկել էր Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օգտին։ Անցավ ընդամենը մի քանի տարի, և երբ առաջին նախագահից դժգոհողներին ասում էիր. «Բայց չէ՞ որ դուք ինքներդ եք քվեարկել նրա օգտին», դեմքերին նորածին երեխայի անկեղծություն ու զարմանք էր հայտնվում. «Մենք կյանքում նրան ձայն չենք տվել»։ Մնում էր գուշակել՝ բա լավ, ո՞ւր կորան առաջին նախագահի օգտին քվեարկածները։Հանուն ճշմարտության հարկ է փաստել, որ սկզբում թե′ Վրաստանում, թե′ Հայաստանում տեսանելի փոփոխություններ եղան։ Համենայնդեպս միջազգային կազմակերպություններն իրենց ամենամյա զեկույցներում արձանագրում էին հետհեղափոխական Վրաստանի և Հայաստանի էական առաջընթացը կոռուպցիայի դեմ պայքարում, ինչպես նաև ժողովրդավարության զարգացման և բյուրոկրատական խոչընդոտների վերացման բնագավառում։ Ճիշտ է, երկու հանրապետությունների իշխանություններն էլ շատ էին չարաշահում «աննախադեպ» բառը, բայց նրանց կարելի է հասկանալ՝ եթե անընդհատ չես փորձում համոզել հանրությանը, որ նախկիններից շատ ավելի լավն ես, ժամանակի ընթացքում ավելի ու ավելի հաճախ է հնչում կասկածը՝ արդյոք այս անփորձ, գիտելիքների ակնհայտ պակաս ունեցող, չգիտես որտեղից բարձրագույն մարմիններում հայտնված մարդիկ ճի՞շտ ուղղությամբ են տանում երկիրը։Թվում էր, թե այս ձախողումները երկու երկրներում էլ կհանգեցնեն ղեկավարների անհապաղ հրաժարականին, սակայն թե′ Վրաստանում, թե′ Հայաստանում աշխատեց նույն սցենարը։ Իշխանությունները, որոնց օրոք դառը պարտություններ գրանցվեցին, ամենևին էլ չհեռացան, փոխարենը սկսվեց ժողովրդավարության կանոններից շեղվելու ահագնացող գործընթացը։ Վրաստանում ընդդիմության դեմ ճնշումները և հետապնդումներն ուղեկցվեցին նաև կոռուպցիայի աճով։ 2010 թվականին Freedom House ոչ կառավարական իրավապաշտպան կազմակերպությունը փաստեց. «Կոռուպցիայի մակարդակը Վրաստանում Միխեիլ Սաակաշվիլիի օրոք նույնպիսին է, ինչպիսին այն եղել է տասը տարի առաջ՝ Էդուարդ Շևարդնաձեի պաշտոնավարման տարիներին»։ Իսկ երբ լրատվամիջոցները նաև տեսանյութ հրապարակեցին, որում երևում էր, թե ինչպիսի կտտանքների և նվաստացումների են ենթարկվում բանտարկյալները, պարզ դարձավ, որ «վարդերի դարաշրջանն» անցել է։Հենց հիմա տասնյակ մարդիկ են կալանավորված միայն այն բանի համար, որ մասնակցել են վարչապետի հրաժարականի պահանջով սեպտեմբերյան ցույցերին։ Քաղաքացիների նկատմամբ քրեական վարույթ է նախաձեռնվում արդեն նույնիսկ ֆեյսբուքյան գրառումների համար։ Իհարկե, իշխանությունները շարունակում են խոսել ժողովրդավարության բաստիոնի և համակարգային կոռուպցիայի իսպառ վերացման մասին, բայց արդյոք ճշմարտության հատիկ չկա՞ այն պնդումներում, թե առջևում ավելի ու ավելի հստակ է ուրվագծվում «թավշյա դարաշրջանի» ավարտը։
https://arm.sputniknews.ru/20230913/hhum-heghapvokhutjun-karvogh-e-anel-miajn-hh-zhvoghvovurdy-pashinjany-vagnerakanneri-masin-65768264.html
վրաստանի հանրապետություն
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Արմեն Դուլյան
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2070/97/20709751_477:42:1221:786_100x100_80_0_0_49effa12a5c8a33e31f066cb33af3898.jpg
5 րոպե դուլյանի հետ, «թավշյա հեղափոխություն», հեղափոխություն, հայաստան, վրաստանի հանրապետություն
5 րոպե դուլյանի հետ, «թավշյա հեղափոխություն», հեղափոխություն, հայաստան, վրաստանի հանրապետություն
Բոլոր ստացված հեղաշրջումները անվանում են հեղափոխություն, չստացվածները՝ քրեական հանցագործություն. դեռ 18-րդ դարում փաստել է անգլիացի գիտնական և փիլիսոփա Ջոզեֆ Փրիսթլին։ Ուղիղ 30 տարի առաջ իշխանափոխությունը հաջողվեց Վրաստանում և անվանվեց «վարդերի հեղափոխություն», 5 տարի առաջ նույնը կատարվեց Հայաստանում և կոչվեց «թավշյա հեղափոխություն»։ Զուգահեռներն ակնհայտ են. 2003-ի աշնանը Վրաստանի նախագահ Էդուարդ Շևարդնաձեն Կրծանիսիի կառավարական նստավայրում շատ կարճ հանդիպում ունեցավ ընդդիմության առաջնորդների՝ Միխեիլ Սաակաշվիլիի և Զուրաբ Ժվանիայի հետ, ինչից հետո հայտարարեց իր հրաժարականի մասին, իսկ 2018-ի գարնանը Սերժ Սարգսյանը հայաստանցի ընդդիմադիր գործչի հետ «Մարիոթ» հյուրանոցում հանդիպելուց հետո հրապարակեց հայտնի խոսքը. «Նիկոլ Փաշինյանը ճիշտ էր, ես սխալվեցի»։
Երկու դեպքում էլ ցնծությունը համաժողովրդական էր, երկու դեպքում էր իշխանափոխության ջատագովներից շատերը հետագայում հայտարարեցին. «Ես երբեք էլ հեղափոխության կողմնակից չեմ եղել ու երբեք էլ չեմ ողջունել փողոցային իշխանափոխությունը»։ Ախր, շատ ծանոթ պատկեր է։ Երևի հիշում եք, որ 1991 թվականի նախագահական ընտրությունների ժամանակ ակտիվությունը շատ բարձր էր՝ 71 տոկոս, ընտրողների 83 տոկոսը քվեարկել էր Լևոն Տեր-Պետրոսյանի օգտին։ Անցավ ընդամենը մի քանի տարի, և երբ առաջին նախագահից դժգոհողներին ասում էիր. «Բայց չէ՞ որ դուք ինքներդ եք քվեարկել նրա օգտին», դեմքերին նորածին երեխայի անկեղծություն ու զարմանք էր հայտնվում. «Մենք կյանքում նրան ձայն չենք տվել»։ Մնում էր գուշակել՝ բա լավ, ո՞ւր կորան առաջին նախագահի օգտին քվեարկածները։
Հանուն ճշմարտության հարկ է փաստել, որ սկզբում թե′ Վրաստանում, թե′ Հայաստանում տեսանելի փոփոխություններ եղան։ Համենայնդեպս միջազգային կազմակերպություններն իրենց ամենամյա զեկույցներում արձանագրում էին հետհեղափոխական Վրաստանի և Հայաստանի էական առաջընթացը կոռուպցիայի դեմ պայքարում, ինչպես նաև ժողովրդավարության զարգացման և բյուրոկրատական խոչընդոտների վերացման բնագավառում։ Ճիշտ է, երկու հանրապետությունների իշխանություններն էլ շատ էին չարաշահում «աննախադեպ» բառը, բայց նրանց կարելի է հասկանալ՝ եթե անընդհատ չես փորձում համոզել հանրությանը, որ նախկիններից շատ ավելի լավն ես, ժամանակի ընթացքում ավելի ու ավելի հաճախ է հնչում կասկածը՝ արդյոք այս անփորձ, գիտելիքների ակնհայտ պակաս ունեցող, չգիտես որտեղից բարձրագույն մարմիններում հայտնված մարդիկ ճի՞շտ ուղղությամբ են տանում երկիրը։
Ու գալիս է ամենավտանգավոր պահը, երբ ժողովրդական ոգևորության ալիքի վրա իշխանության եկած, բայց այդ ժողովրդի վստահությունն օրեցօր կորցնող գործիչը չափից դուրս համարձակ ու վտանգավոր քայլի է դիմում։ Վրաստանի ղեկավարը 2008 թվականին որոշեց, որ ունակ է հետ բերել Աբխազիան և Հարավային Օսեթիան, Հայաստանի ղեկավարը դրանից ավելի քան տասը տարի հետո որոշեց, որ կարող է հրաժարվել նախկինների վարած բանակցություններից, զրոյից սկսել դրանք, Արցախն էլ հրապարակավ հայտարարել Հայաստանի անքակտելի մաս։ Թե ինչով ավարտվեցին բացարձակապես սխալ հաշվարկների և իրականության պատրանքային գնահատականների վրա հիմնված այս երկու ձեռնարկները, բոլորին հայտնի է։
Թվում էր, թե այս ձախողումները երկու երկրներում էլ կհանգեցնեն ղեկավարների անհապաղ հրաժարականին, սակայն թե′ Վրաստանում, թե′ Հայաստանում աշխատեց նույն սցենարը։ Իշխանությունները, որոնց օրոք դառը պարտություններ գրանցվեցին, ամենևին էլ չհեռացան, փոխարենը սկսվեց ժողովրդավարության կանոններից շեղվելու ահագնացող գործընթացը։ Վրաստանում ընդդիմության դեմ ճնշումները և հետապնդումներն ուղեկցվեցին նաև կոռուպցիայի աճով։ 2010 թվականին Freedom House ոչ կառավարական իրավապաշտպան կազմակերպությունը փաստեց. «Կոռուպցիայի մակարդակը Վրաստանում Միխեիլ Սաակաշվիլիի օրոք նույնպիսին է, ինչպիսին այն եղել է տասը տարի առաջ՝ Էդուարդ Շևարդնաձեի պաշտոնավարման տարիներին»։ Իսկ երբ լրատվամիջոցները նաև տեսանյութ հրապարակեցին, որում երևում էր, թե ինչպիսի կտտանքների և նվաստացումների են ենթարկվում բանտարկյալները, պարզ դարձավ, որ «վարդերի դարաշրջանն» անցել է։
Արդյոք նույնը կարելի՞ է պնդել նաև Հայաստանի մասին։ Վերցրեք կոռուպցիայի դեմ պայքարը, որի նվաճումների մասին շարունակ հպարտությամբ են խոսում իշխանության ներկայացուցիչները։ Չեմ ուզում հերթական անգամ անդրադառնալ հայտնի դեպքերին, երբ, օրինակ, ասֆալտ փռելու կառավարական յուղոտ պատվերը տրվել է շատ բարձրաստիճան պաշտոնյայի եղբորը։ Բացե′ք «Թրանսփարենսի ինթերնեշնլ« միջազգային կազմակերպության վերջին զեկույցը, որը հրապարակվել է այս տարվա փետրվարին։ Կոռուպցիայի դեմ պայքարում Հայաստանը վերջին տարվա ընթացքում հետընթաց է գրանցել՝ զիջելով իր դիրքերը միանգամից 5 հորիզոնականով։
Հենց հիմա տասնյակ մարդիկ են կալանավորված միայն այն բանի համար, որ մասնակցել են վարչապետի հրաժարականի պահանջով սեպտեմբերյան ցույցերին։ Քաղաքացիների նկատմամբ քրեական վարույթ է նախաձեռնվում արդեն նույնիսկ ֆեյսբուքյան գրառումների համար։ Իհարկե, իշխանությունները շարունակում են խոսել ժողովրդավարության բաստիոնի և համակարգային կոռուպցիայի իսպառ վերացման մասին, բայց արդյոք ճշմարտության հատիկ չկա՞ այն պնդումներում, թե առջևում ավելի ու ավելի հստակ է ուրվագծվում «թավշյա դարաշրջանի» ավարտը։
13 սեպտեմբերի 2023, 19:29
