https://arm.sputniknews.ru/20230429/turqiaji-nakhagahi-erku-teknatsunern-el-azgajnakan-uzheri-nerkajacucichner-en-turqaget-58921410.html
Թուրքիայում իշխանափոխությունը կարող է հանգեցնել տարածաշրջանի լարվածության սրման. թուրքագետ
Թուրքիայում իշխանափոխությունը կարող է հանգեցնել տարածաշրջանի լարվածության սրման. թուրքագետ
Sputnik Արմենիա
Թուրքագետ Նելլի Մինասյանի կարծիքով` եթե Թուրքիայում իշխանությունն անցնի ընդդիմությանը, ապա Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում հնարավոր է լարվածությունը սրվի։ 29.04.2023, Sputnik Արմենիա
2023-04-29T20:40+0400
2023-04-29T20:40+0400
2023-04-29T20:47+0400
ռեջեփ թայիփ էրդողան
թուրքիա
ընտրություններ
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/1285/49/12854940_0:0:1600:901_1920x0_80_0_0_c7d7209788e9e5c486e530879fde90be.jpg
ԵՐԵՎԱՆ, 29 ապրիլի – Sputnik. Թուրքիայի նախագահական ընտրությունների արդյունքները որևէ էական ազդեցություն չեն ունենա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի վրա, նույնիսկ եթե հաղթի ընդդիմության միասնական թեկնածու Քեմալ Քըլըչդարօղլուն։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց թուրքագետ Նելլի Մինասյանը՝ մեկնաբանելով Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանի առողջական խնդիրների ֆոնին ծագած խոսակցությունները։Նա առնվազն զարմանալի է համարում սոցիալական ցանցերի հայկական տիրույթում տարածված այն ակնկալիքները, թե նախագահի անձի փոփոխությունը կարող է դրականորեն ազդել հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա։ Թուրքիայի նման երկրում, որտեղ «խորքային պետություն» կա, նախագահի փոփոխությունը չի հանգեցնի քաղաքական ծրագրերում արմատական փոփոխությունների։ Իսկ Հայաստանի հետ հարաբերությունների բարելավումը պետք է դիտարկել արմատական փոփոխությունների համատեքստում։Նրա խոսքով` եթե Էրդողանի քաղաքական ուժը պարտվի ընտրություններում, և ընդդիմությունը գա իշխանության, ապա բազմաթիվ խնդիրներ կառաջանան՝ կապված ինչպես մեր տարածաշրջանի, այնպես էլ Թուրքիայի արտաքին քաղաքական վեկտորի և հետագա զարգացումների հետ կապված։Sputnik Արմենիայի զրուցակիցը նկատում է, որ եթե Թուրքիայում ընդդիմությունը իշխանության գա ի դեմս Քեմալ Քըլըչդարօղլուի, որն արտաքին քաղաքականության առումով անկանխատեսելի է, ապա արտաքին քաղաքականության մեջ որոշակի ճշգրտումներ կկատարվեն, և այդ փոփոխությունները պարտադիր չէ, որ համընկնեն Հայաստանի շահերի հետ։«Ընտրություններում Էրդողանի հիմնական մրցակիցները նույնպես ազգայնական ուժերի ներկայացուցիչներ են։ Քեմալ Քըլըչդարօղլուի Հանրապետական ժողովրդական կուսակցությունը ազգայնական է։ Ընդդիմադիր կոալիցիայում էլի կան ազգայնական ուժեր։ Օրինակ՝ «Լավ» կուսակցությունը, որն առանձնացել է «Պանթուրքիստական ազգայնական շարժում» կուսակցությունից, նույն գաղափարախոսությունն ունի։ Այսինքն ինչ-որ արմատական փոփոխությունների մասին, որոնք կարող են լրջորեն ազդել Հայաստանի վրա, խոսելն անգամ վաղ է»,- վստահ է նա։ Ստամբուլում կրակել են Թուրքիայի իշխող կուսակցության գրասենյակի ուղղությամբՄինասյանի խոսքով` միգուցե արևմտամետ ուժերի իշխանության գալը կակտիվացնի հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, սակայն «ակտիվացումն» ու «կարգավորումը» տարբեր հասկացություններ են։ Նա հիշեցրեց, որ նախորդ տասնամյակների ընթացքում Հայաստանը տեսել է նման «վերակենդանացման» երկու անհաջող փորձ։Փորձագետի կարծիքով՝ Թուրքիայում իշխանափոխությունը կարող է հանգեցնել տարածաշրջանում լարվածության սրման։«Հարավային Կովկասը Ռուսաստանի համար համարվում է կենսական ազդեցության գոտի։ Ներկա աշխարհաքաղաքական գործընթացներում, երբ Արւմուտք–Ռուսաստան հակադրությունը գնալով խորանում է, եթե Թուրքիան արևմտամետ քաղաքականություն է որդեգրելու, ապա նրանց միջև հակասություններն ի հայտ կգան բոլոր տարածաշրջաններում և, իմ կարծիքով, առաջին հերթին Հարավային Կովկասում»,- ասաց նա։Հարցին, թե արդյոք հավանական է, որ Ռեջեփ Էրդողանը կամավոր հրաժարվի ընտրություններին մասնակցելուց, Մինասյանը նշեց, որ առայժմ նման ենթադրության համար նախադրյալներ չկան։ Եթե Էրդողանը վստահ լիներ, որ իր առողջությունը թույլ չի տա իրեն երկրորդ անգամ մասնակցել նախագահական ընտրություններին, ապա նա նախօրոք կպատրաստեր իր հաջորդին այս ընտրությունների համար։Նրա դիտարկմամբ` Թուրքիայի նախագահի առողջական խնդիրների մասին է վկայում նաև այն, որ Էրդողանն անձամբ չի մասնակցել միջուկային վառելիքը առաջին թուրքական ատոմակայան հասցնելու կապակցությամբ անցկացված հանդիսավոր միջոցառմանը։«Այս իրադարձությունը շատ կարևոր էր Ռեջեփ Էրդողանի և Թուրքիայի բոլոր քաղաքացիների համար: Թուրքիան ատոմակայան ունեցող երկրների շարքին դասվեց, և դա Թուրքիայի համար շատ կարևոր է, քանի որ Անկարան դա ձգտել է իրականացնել դեռևս նախորդ դարի 1960-ական թվականներից: Էրդողանը չէր կարող բաց թողնել նման կարևոր իրադարձությունը: Դա հուշում է, որ նա իսկապես կարող է առողջական խնդիրներ ունենալ»,- ասաց Մինասյանը։ Էրդողանն ուղիղ եթեր է դուրս եկել հիվանդության մասին լուրերից հետոՆա կարծում է, որ չնայած առողջական խնդիրներին, Թուրքիայի նախագահն ընտրությունների է գնացել, քանի որ երկրի ներկայիս քաղաքական համակարգը կենտրոնացած է նրա անձի շուրջ։ Ըստ այդմ, Էրդողանի հեռանալուց հետո նրա գլխավորած քաղաքական ուժը դժվար թե կարողանա հաղթել ընտրություններում։«Ուզում եմ ասել, որ եթե առաջիկա 2-3 օրվա ընթացքում Էրդողանը դուրս չգա իր քարոզարշավը շարունակելու, դա լուրջ հարված կհասցնի թե՛ Էրդողանի, թե՛ նրա կուսակցության վարկանիշին։ Եթե ևս 4-5 օր նա չմասնակցի քարոզարշավին, ապա նրա գլխավորած քաղաքական ուժն ամբողջությամբ կկորցնի վերընտրվելու հնարավորությունը»,- կարծում է փորձագետը։Ավելի վաղ հայտնել էինք, որ ապրիլի 25-ի երեկոյան Էրդողանի հարցազրույցը հանկարծակի ընդհատվել էր, քանի որ թուրք առաջնորդի ինքնազգացողությունը վատացել էր ուղիղ եթերում: Երկար դադարից հետո նա վերադարձել էր եթեր և հայտարարել, որ նախընտրական խիտ գրաֆիկի պայմաններում ստամոքսային գրիպով է վարակվել։ Հետո հայտնի դարձավ, որ Էրդողանն առցանց ռեժիմով կմասնակցի ապրիլի 27-ին նախատեսված միջոցառումներին։Ավելի ուշ Թուրքիայի նախագահի հասարակայնության հետ կապերի գծով փոխտնօրեն Ֆահրեթին Ալթունը հերքեց Էրդողանի առողջական խնդիրների մասին հաղորդագրությունները։
թուրքիա
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2023
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
ռեջեփ թայիփ էրդողան, թուրքիա, ընտրություններ
ռեջեփ թայիփ էրդողան, թուրքիա, ընտրություններ
Թուրքիայում իշխանափոխությունը կարող է հանգեցնել տարածաշրջանի լարվածության սրման. թուրքագետ
20:40 29.04.2023 (Թարմացված է: 20:47 29.04.2023) Թուրքագետ Նելլի Մինասյանի կարծիքով` եթե Թուրքիայում իշխանությունն անցնի ընդդիմությանը, ապա Հարավային Կովկասի տարածաշրջանում հնարավոր է լարվածությունը սրվի։
ԵՐԵՎԱՆ, 29 ապրիլի – Sputnik. Թուրքիայի նախագահական ընտրությունների արդյունքները որևէ էական ազդեցություն չեն ունենա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի վրա, նույնիսկ եթե հաղթի ընդդիմության միասնական թեկնածու Քեմալ Քըլըչդարօղլուն։
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց թուրքագետ Նելլի Մինասյանը՝ մեկնաբանելով Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանի առողջական խնդիրների ֆոնին ծագած խոսակցությունները։
Նա առնվազն զարմանալի է համարում սոցիալական ցանցերի հայկական տիրույթում տարածված այն ակնկալիքները, թե նախագահի անձի փոփոխությունը կարող է դրականորեն ազդել հայ-թուրքական հարաբերությունների վրա։ Թուրքիայի նման երկրում, որտեղ «խորքային պետություն» կա, նախագահի փոփոխությունը չի հանգեցնի քաղաքական ծրագրերում արմատական փոփոխությունների։ Իսկ Հայաստանի հետ հարաբերությունների բարելավումը պետք է դիտարկել արմատական փոփոխությունների համատեքստում։
«Երկրորդը՝ Էրդողանը, քիչ թե շատ կանխատեսելի քաղաքական գործիչ է, այսինքն՝ մենք գիտեինք, թե ինչ սպասել նրանից։ Ներկա աշխարհաքաղաքական իրավիճակում, հատկապես նախընտրական պայքարի մեջ, ակնհայտ է Թուրքիայի կողմնորոշումը և այն որդեգրած ուղին, որով Էրդողանն առաջնորդվում էր»,- նշում է Մինասյանը։
Նրա խոսքով` եթե Էրդողանի քաղաքական ուժը պարտվի ընտրություններում, և ընդդիմությունը գա իշխանության, ապա բազմաթիվ խնդիրներ կառաջանան՝ կապված ինչպես մեր տարածաշրջանի, այնպես էլ Թուրքիայի արտաքին քաղաքական վեկտորի և հետագա զարգացումների հետ կապված։
Sputnik Արմենիայի զրուցակիցը նկատում է, որ եթե Թուրքիայում ընդդիմությունը իշխանության գա ի դեմս Քեմալ Քըլըչդարօղլուի, որն արտաքին քաղաքականության առումով անկանխատեսելի է, ապա արտաքին քաղաքականության մեջ որոշակի ճշգրտումներ կկատարվեն, և այդ փոփոխությունները պարտադիր չէ, որ համընկնեն Հայաստանի շահերի հետ։
«Ընտրություններում Էրդողանի հիմնական մրցակիցները նույնպես ազգայնական ուժերի ներկայացուցիչներ են։ Քեմալ Քըլըչդարօղլուի Հանրապետական ժողովրդական կուսակցությունը ազգայնական է։ Ընդդիմադիր կոալիցիայում էլի կան ազգայնական ուժեր։ Օրինակ՝ «Լավ» կուսակցությունը, որն առանձնացել է «Պանթուրքիստական ազգայնական շարժում» կուսակցությունից, նույն գաղափարախոսությունն ունի։ Այսինքն ինչ-որ արմատական փոփոխությունների մասին, որոնք կարող են լրջորեն ազդել Հայաստանի վրա, խոսելն անգամ վաղ է»,- վստահ է նա։
Մինասյանի խոսքով` միգուցե արևմտամետ ուժերի իշխանության գալը կակտիվացնի հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը, սակայն «ակտիվացումն» ու «կարգավորումը» տարբեր հասկացություններ են։ Նա հիշեցրեց, որ նախորդ տասնամյակների ընթացքում Հայաստանը տեսել է նման «վերակենդանացման» երկու անհաջող փորձ։
Փորձագետի կարծիքով՝ Թուրքիայում իշխանափոխությունը կարող է հանգեցնել տարածաշրջանում լարվածության սրման։
«Հարավային Կովկասը Ռուսաստանի համար համարվում է կենսական ազդեցության գոտի։ Ներկա աշխարհաքաղաքական գործընթացներում, երբ Արւմուտք–Ռուսաստան հակադրությունը գնալով խորանում է, եթե Թուրքիան արևմտամետ քաղաքականություն է որդեգրելու, ապա նրանց միջև հակասություններն ի հայտ կգան բոլոր տարածաշրջաններում և, իմ կարծիքով, առաջին հերթին Հարավային Կովկասում»,- ասաց նա։
Հարցին, թե արդյոք հավանական է, որ Ռեջեփ Էրդողանը կամավոր հրաժարվի ընտրություններին մասնակցելուց, Մինասյանը նշեց, որ առայժմ նման ենթադրության համար նախադրյալներ չկան։ Եթե Էրդողանը վստահ լիներ, որ իր առողջությունը թույլ չի տա իրեն երկրորդ անգամ մասնակցել նախագահական ընտրություններին, ապա նա նախօրոք կպատրաստեր իր հաջորդին այս ընտրությունների համար։
«Էրդողանի առողջական վիճակի հետ կապված վերջին շրջանում կան տեղեկություններ, որ խնդիրներ ունի։ Մոտ մեկ տարի առաջ էլ խոսվում էր, որ նա առողջ չէ, բուժման որոշակի կուրս է անցնում: Հետո իշխանությունները հերքեցին հիվանդության մասին խոսակցությունները, սակայն ընտրություններից առաջ Էրդողանի խոսույթում նկատելի են փոփոխություններ, և որոշ վերլուծաբաններ հարց էին առաջադրում, թե արդոք դա կարող է պայմանավորված լինել նրա առողջական վիճակի վատթարացմամբ»,- շեշտեց նա։
Նրա դիտարկմամբ` Թուրքիայի նախագահի առողջական խնդիրների մասին է վկայում նաև այն, որ Էրդողանն անձամբ չի մասնակցել միջուկային վառելիքը առաջին թուրքական ատոմակայան հասցնելու կապակցությամբ անցկացված հանդիսավոր միջոցառմանը։
«Այս իրադարձությունը շատ կարևոր էր Ռեջեփ Էրդողանի և Թուրքիայի բոլոր քաղաքացիների համար: Թուրքիան ատոմակայան ունեցող երկրների շարքին դասվեց, և դա Թուրքիայի համար շատ կարևոր է, քանի որ Անկարան դա ձգտել է իրականացնել դեռևս նախորդ դարի 1960-ական թվականներից: Էրդողանը չէր կարող բաց թողնել նման կարևոր իրադարձությունը: Դա հուշում է, որ նա իսկապես կարող է առողջական խնդիրներ ունենալ»,- ասաց Մինասյանը։
Նա կարծում է, որ չնայած առողջական խնդիրներին, Թուրքիայի նախագահն ընտրությունների է գնացել, քանի որ երկրի ներկայիս քաղաքական համակարգը կենտրոնացած է նրա անձի շուրջ։ Ըստ այդմ, Էրդողանի հեռանալուց հետո նրա գլխավորած քաղաքական ուժը դժվար թե կարողանա հաղթել ընտրություններում։
«Ուզում եմ ասել, որ եթե առաջիկա 2-3 օրվա ընթացքում Էրդողանը դուրս չգա իր քարոզարշավը շարունակելու, դա լուրջ հարված կհասցնի թե՛ Էրդողանի, թե՛ նրա կուսակցության վարկանիշին։ Եթե ևս 4-5 օր նա չմասնակցի քարոզարշավին, ապա նրա գլխավորած քաղաքական ուժն ամբողջությամբ կկորցնի վերընտրվելու հնարավորությունը»,- կարծում է փորձագետը։
Ավելի վաղ հայտնել էինք, որ ապրիլի 25-ի երեկոյան Էրդողանի հարցազրույցը հանկարծակի ընդհատվել էր, քանի որ թուրք առաջնորդի ինքնազգացողությունը վատացել էր ուղիղ եթերում: Երկար դադարից հետո նա վերադարձել էր եթեր և հայտարարել, որ նախընտրական խիտ գրաֆիկի պայմաններում ստամոքսային գրիպով է վարակվել։ Հետո հայտնի դարձավ, որ Էրդողանն առցանց ռեժիմով կմասնակցի
ապրիլի 27-ին նախատեսված միջոցառումներին։ Ավելի ուշ Թուրքիայի նախագահի հասարակայնության հետ կապերի գծով փոխտնօրեն Ֆահրեթին Ալթունը հերքեց Էրդողանի առողջական խնդիրների մասին հաղորդագրությունները։
