https://arm.sputniknews.ru/20230402/vordus-tesan-ev-indz-antsanvot-mi-bar-asacin-autizm-uni-ashkharhy-19-amja-edvini-achqervov-57521881.html

«Որդուս տեսան և ինձ անծանոթ մի բառ ասացին` աուտիզմ ունի». աշխարհը` 19-ամյա Էդվինի աչքերով

«Որդուս տեսան և ինձ անծանոթ մի բառ ասացին` աուտիզմ ունի». աշխարհը` 19-ամյա Էդվինի աչքերով

Sputnik Արմենիա

Աուտիզմի իրազեկման միջազգային օրը նշվում է ապրիլի 2-ին։ Sputnik Արմենիան ներկայացնում է 19-ամյա նկարիչ Էդվին Հովսեփյանի պատմությունը, որն աուտիզմ ունի։ 02.04.2023, Sputnik Արմենիա

2023-04-02T17:11+0400

2023-04-02T17:11+0400

2023-04-03T10:52+0400

աուտիզմ

երեխա

հայաստան

https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e7/03/1f/57514014_0:165:1600:1065_1920x0_80_0_0_a5b7d7b53f15af0ad9dd49e18532310f.jpg

ԵՐԵՎԱՆ, 2 ապրիլի – Sputnik. Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի պետական քոլեջի ցուցասրահում իրարանցում է` ուսանողներն օգնում են նոր նկարները ցուցասրահ տանել, դասախոս Ելենա Մովսեսյանը նկարները հանում է տոպրակներից ու խնամքով հենում պատերին։ Այս իրարանցման մեջ ամենաանհանգիստը 19-ամյա Էդվին Հովսեփյան է, որը տեղի սաներից է, և որի նկարների անհատական ցուցադրությունն էլ ապրիլի 5-ին պետք է տեղի ունենա։ Էդվինն իր նկարներից մեկը ձեռքին աջ ու ձախ է գնում և ասում. «Մամ, ասա՛ թող կախեն։ Ելենա՛, կախեք»։ Էդվինի ձեռքին ջրաշուշաններով` իր ամենասիրելի նկարն է, և նա ընտրում է այն պատը, որտեղ պետք է կախվի նկարը։ Չնայած դեռ վաղ է, որ նկարները կախեն, բայց այդ մի նկարը կախում են` Էդվինի ցանկությունը մերժել չեն կարող։Էդվինը 2.5 տարեկան էր, երբ մայրը` Արմենուհի Հովսեփյանը, հանկարծ մի օր նկատեց, որ աշխույժ երեխան ինքնամփոփ է դարձել, իրեն չի արձագանքում։ Հարևանուհին բժիշկ էր, երեխային տեսնելով, անծանոթ մի բառ ասաց` Էդվինն աուտիզմ ունի։«17 տարի առաջ էր դա, բայց մինչև հիմա հիշելիս` նույն զգացողությունն եմ ունենում։ Այդ ժամանակ համակարգիչ չունեինք, և ես վազեցի մոտակա համակարգչային սրահը, որպեսզի հասկանամ, թե ինչ է իրենից ենթադրում աուտիզմը։ Ինչքան կարդում էի համացանցում գրվածը, այնքան փլվում էի։ Չէի ուզում հավատալ, որ դա ինձ հետ է պատահել, իմ երեխայի հետ...»,–հիշում է Արմենուհին ու հուզվում։Թևաթափ եղած կնոջը սթափեցրել է հարևանուհին, որն օրեր անց կրկին այցելել է նրանց տուն և ասել` կա՛մ Արմենուհին կհավաքի իրեն, կա՛մ կկորցնի երեխային։Այդ ժամանակ Արմենուհին Հեքիմյանի անվան երաժշտական դպրոցում դաշնամուրի ուսուցչուհի էր, Աբովյանի մշակույթի տանն էր աշխատում, միաժամանակ դիզայներ էր։ Մայրը պետք է ընտրեր` կա՛մ երեխան, կա՛մ կարիերան. Արմենուհին ամեն ինչ մի կողմ է թողնում (նա այժմ իր ձեռագործ աշխատանքներն է վաճառում, շաբաթ–կիրակի օրերին այլ աշխատանք անում) և սկսում Էդվինով զբաղվել։Արմենուհին խոստովանում է` շատ սթրեսներ է տարել, դժվարություններ հաղթահարել` հատկապես հասարակության մեջ ինտեգրման հարցով։ Արցունքով է հիշում, թե ինչպես Էդվինին դպրոց տանելիս ավտոբուսի մեջ մի կին, տեսնելով փոքրիկին, ասել է`«ամեն մարդ իր գժին թող վերցնի, տաքսիով գնա»։ Այս ամենին գումարած` կինը մենակ է մեծացրել երեխային` իր ծնողների օգնությամբ։Արցունքների միջից Արմենուհին ժպտում է` յուրաքանչյուր դժվարություն իրեն ավելի շատ ուժ է տվել, ավելի վճռական է դարձել առաջ գնալու հարցում։Այդ ճանապարհին շատ կարևոր էր Էդվինի նկարչությամբ տարվելը, այն տղայի մոտ նոր ձիրքեր է զարգացրել։ Արմենուհին հիշում է` տղան 6-7 տարեկան էր, երբ մի օր իր եղբայրն է ընտանիքի հետ հյուր եկել։ Թեյի սեղանի շուրջ նստած են եղել, երբ մայրը նկատել է, որ Էդվինը չկա։«Շատ էի վախեցել, քանի որ նա միշտ աչքիս առաջ էր։ Էդվինին գտա պատշգամբում` վարագույրը քաշել էր, նայում էր երկնքին ու նկարում. մանուշակագույն գիշեր էր նկարել։ Եվ իրոք, այդ օրվա գիշերը մի տեսակ յուրահատուկ գույն ուներ»։Դրանից հետո Էդվինին դժվարությամբ են կտրել կտավի առջևից. եղել են օրեր, երբ նա մինչև ուշ գիշեր նկարել է։–Էդվին, ի՞նչ ես սիրում նկարել,–հարցնում եմ տղային։–Ծաղիկներ, դեղին գույնով հորինած նկարներ... ջրաշուշան,–պատասխանում է նա։Ի դեպ, ամեն տարի մայրն Էդվինին տանում է Ստեփանավան, որպեսզի ջրաշուշաններ տեսնի։ Երբ Արմենուհին պատմում է այդ մասին, Էդվինը ժպտում է ու ասում. «Սիրուն են ջրաշուշանները` մամայի պես»։Էդվինը տեսողական շատ լավ հիշողություն ունի և մեկ անգամ ինչ-որ բան տեսնելը բավարար է այն կտավին հանձնելու համար։ Տղան տիրապետում է նաև ռուսերենին, անգլերեն է սկսել սովորել (3-րդ դասարանի մակարդակի է տիրապետում)։ Նա, սակայն, ինքնուրույն դեռ շատ բաներ չի կարողանում անել` օրինակ, իր խնամքը։ Արմենուհին ասում է` կան բաներ, որ որդին չի պատկերացնում` գիտի, որ պետք է կանաչ լույսը միանա ու նոր անցնի փողոցը, սակայն հանկարծ կարող է փողոցը վազելով անցնել` վտանգը չկանխատեսելով։Էդվինը, ի դեպ, աշխատում է նաև կավով, ապակիների վրա է նկարում։ Նա այժմ հաճախում է «Իմ ուղին» սոցիալ-վերականգնողական զբաղվածության ցերեկային կենտրոն, որտեղ բավական ընկերներ ունի։«Այժմ իրավիճակը փոխվել է` մարդիկ ավելի բարյացակամ են դարձել խնդիրներով երեխաների հանդեպ։ Ինֆորմացիան հիմա շատ է, դրանից է։ Սակայն, միևնույն է, դեռ աշխատելու բավական տեղ կա։ Կուզեի, որ մեր երեխաներին աշխատելու հնարավորություն տրվեր, հասարակությունն էլ պատրաստ լիներ նրանց իրենց կողքին` աշխատավայրում տեսնելու»,–ասում է Արմենուհին։Նա հավելում է, որ խնդիրներ ունեցող երեխաների ծնողներից շատ բան է կախված, ուստի առաջին հերթին պետք է հենց նրանք ուժեղ լինեն։ Իսկ առհասարակ, պետք է նաև երեխայի խնդիրը չտեսնելու չտալ, քանի որ որքան շուտ սկսես աշխատել, այնքան ավելի շատ կարողություններ ձեռք կբերի նա։Մեր խոսակցությունը ընդհատում է Էդվինը, որը կարոտել է մայրիկին և գալիս–փաթաթվում է նրան։-Էդվին, այս տարի ավարտում ես Թերլեմեզյանի քոլեջը. ի՞նչ ես դառնալու,–հարցնում եմ։-Տաղանդավոր նկարիչ,–պատասխանում է նա ու ինձ կանչում` ցույց տալու իր ամենասիրած` ջրաշուշաններով նկարը։Ի դեպ, ցուցահանդեսը Թերլեմեզյանի անվան քոլեջում կգործի ապրիլի 5-10-ը, ժամը 10:00-16:00:

2023

Լուրեր

am_HY

աուտիզմ, երեխա, հայաստան