https://arm.sputniknews.ru/20220913/soccancajin-khndirnery-pashtonakan-lratvutjan-sghutjan-kam-ushanalu-pattsharvov-e-pvordzaget--48212016.html
Սոցցանցային խնդիրները պաշտոնական լրատվության սղության կամ ուշանալու պատճառով է. փորձագետ
Սոցցանցային խնդիրները պաշտոնական լրատվության սղության կամ ուշանալու պատճառով է. փորձագետ
Sputnik Արմենիա
Տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը Sputnik Արմենիայի եթերում անդրադարձել է պատերազմական գործողությունների ընթացքում համացանցային... 13.09.2022, Sputnik Արմենիա
2022-09-13T18:27+0400
2022-09-13T18:27+0400
2022-09-13T19:12+0400
սամվել մարտիրոսյան
համացանց
տեղեկատվական պատերազմ
պատերազմ
ռադիո
պոդկաստ
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e6/09/0d/48211853_0:0:1600:901_1920x0_80_0_0_9649f2fe95cb078965e112ae83ee9653.jpg
Երբ պաշտոնական տեղեկատվությունը սուղ է կամ ուշանում է
Sputnik Արմենիա
Երբ պաշտոնական տեղեկատվությունը սուղ է կամ ուշանում է
Հայաստանում այդպես էլ շատ հստակ գործող պետական տեղեկատվական մեխանիզմներ չներդրվեցին, որոնք կարող էին ստեղծել մի իրավիճակ, երբ պարզապես տեղեկատվական վակուում չէր լինի, որովհետև սոցցանցերի հետ կապված հիմնական խնդիրներն առաջանում են այն պատճառով, որ պաշտոնական տեղեկատվությունը կամ սուղ է, կամ ուշանում է։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը։Մարտիրոսյանի դիտարկմամբ` երկրորդ խնդիրը կապված է քաղաքացիների մեդիագրագիտության ցածր մակարդակի հետ։ Կան հարցեր, որոնց վերաբերյալ մարդկանց պետք է շարունակաբար տալ անհրաժեշտ տեղեկատվություն, կրթել նրանց, որպեսզի փաստեր ստուգելն ու մանիպուլյացիաներին չտրվելը դառնա կացութաձև։«Սոցցանցերը որոշակիորեն գնում են ինքնակարգավորման ճանապարհով, մարդկանց խմբեր, առանձին կազմակերպություններ նույնպես փորձում են իրավիճակը շտկել, սակայն երբ գործը վերաբերում է բուն սահմանային լարվածությանը, ապա այդ ժամանակ պետության դերակատարությունը կտրուկ մեծանում է, որովհետև առաջնագծի վերաբերյալ տեղեկատվություն հաղորդող պաշտոնական այլ աղբյուրներ չկան; Ո՛չ լրագրողներն են այնտեղ աշխատում, ո՛չ տեղի բնակիչներն են մոտ շփման գծին, հետևաբար ինֆորմացիայի միակ տնօրինողը պետությունն է, որը պետք է տա համակողմանի և օպերատիվ տեղեկատվություն»,– նշեց Մարտիրոսյանը։Նրա գնահատմամբ` երբ մարդիկ լուրեր չեն ստանում, արդեն աջ ու ձախ փնտրում են ինֆորմացիա, ինչից էլ օգտվում է թշնամին` համացանցը լցնելով իր նախընտրած ապատեղեկատվությամբ։ Ադրբեջանական կողմը կրկին ապատեղեկատվություն է տարածել. ՀՀ ՊՆԱնդրադառնալով այն հարցին, թե որքանով է արդարացված պատերազմական գործողությունների ժամանակ քաոտիկ իրավիճակներից խուսափելու նպատակով սոցցանցերի արգելափակումը, Մարտիրոսյանն ընդգծեց, որ այս պահին հայաստանյան մի շարք պրովայդերների կողմից, օրինակ, «Տիկ Տոկն» արգելափակվել է, սակայն հարցն այն է, որ չնայած արգելափակումը հնարավոր գործիքներից մեկն է, բայցևայնպես միաժամանակ գործում են տեղեկատվության տարածման մնացած բոլոր ուղիները, ուստի զուտ արգելափակումը խնդրի լուծում չէ։«Եթե փակես համացանցն ու չտաս օպերատիվ տեղեկատվություն այլ ճանապարհներով, մարդիկ այնուամենայնիվ հեշտորեն կշրջանցեն այդ արգելափակումները, ավելին, կընկնի վստահությունը պաշտոնական տեղեկատվության հանդեպ։ Մենք այդ հարցում չենք կարող համեմատվել Ադրբեջանի հետ, որովհետև այն աշխարհի ամենատոտալիտար երկրներից մեկն է։ Այնտեղ հասարակությունը ենթարկվում է վարչակարգին, իսկ ով չի ենթարկվում, հեռանում է երկրից կամ գտնվում է բանտում։ Համացանցի արգելափակումը Հայաստանում կարող է ճիշտ հակառակ ազդեցությունն ունենալ»,– պարզաբանեց փորձագետը։Հիշեցնենք` ՀՀ պաշտպանական գերատեսչությունը հաղորդագրություն էր տարածել` հայտնելով, որ սեպտեմբերի 13-ին՝ ժամը 00:05-ից, Ադրբեջանի ԶՈւ ստորաբաժանումները Գորիսի, Սոթքի և Ջերմուկի ուղղությամբ հրետանային միջոցներից, խոշոր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից սկսել են ինտենսիվ կրակ վարել հայկական դիրքերի ուղղությամբ: Հակառակորդը կիրառում է նաև ԱԹՍ-ներ: Կան զոհեր ու վիրավորներ։ՀՀ վարչապետն ԱԺ–ում հարցուպատասխանի ժամանակ հայտնեց, որ զոհերի ճշտված թիվը 49 է։Սահմանին լարված իրավիճակը պահպանվում է։Ադրբեջանի ագրեսիայի առնչությամբ ՀՀ կառավարությունն արդեն դիմել է ՌԴ-ին, ՄԱԿ-ին և ՀԱՊԿ-ին։
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2022
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
սամվել մարտիրոսյան, համացանց, տեղեկատվական պատերազմ, պատերազմ, аудио, պոդկաստ
սամվել մարտիրոսյան, համացանց, տեղեկատվական պատերազմ, պատերազմ, аудио, պոդկաստ
Սոցցանցային խնդիրները պաշտոնական լրատվության սղության կամ ուշանալու պատճառով է. փորձագետ
18:27 13.09.2022 (Թարմացված է: 19:12 13.09.2022) Տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը Sputnik Արմենիայի եթերում անդրադարձել է պատերազմական գործողությունների ընթացքում համացանցային հարթակներում տիրող իրավիճակին։
Հայաստանում այդպես էլ շատ հստակ գործող պետական տեղեկատվական մեխանիզմներ չներդրվեցին, որոնք կարող էին ստեղծել մի իրավիճակ, երբ պարզապես տեղեկատվական վակուում չէր լինի, որովհետև սոցցանցերի հետ կապված հիմնական խնդիրներն առաջանում են այն պատճառով, որ պաշտոնական տեղեկատվությունը կամ սուղ է, կամ ուշանում է։
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց տեղեկատվական անվտանգության փորձագետ Սամվել Մարտիրոսյանը։
«Մեր պաշտպանության նախարարությունը վերջին զարգացումների կապակցությամբ սկսեց քիչ թե շատ օպերատիվ աշխատել, և իրավիճակի սրացումից հետո առաջին տեղեկատվությունը շատ չուշացավ։ Այսօր մարդիկ օգտվում են տեղեկատվական ցանցերից, և քանի որ ադրբեջանական ագրեսիան տեղի ունեցավ գիշերով, ուստի ինֆորմացիայի արագ տարածման պարագայում նույնիսկ մեկ ժամն ունեցավ նշանակություն, և շատերն ինչ ասես տարածեցին»,– ասաց տեղեկատվական անվտանգության փորձագետը։
Մարտիրոսյանի դիտարկմամբ` երկրորդ խնդիրը կապված է քաղաքացիների մեդիագրագիտության ցածր մակարդակի հետ։ Կան հարցեր, որոնց վերաբերյալ մարդկանց պետք է շարունակաբար տալ անհրաժեշտ տեղեկատվություն, կրթել նրանց, որպեսզի փաստեր ստուգելն ու մանիպուլյացիաներին չտրվելը դառնա կացութաձև։
«Սոցցանցերը որոշակիորեն գնում են ինքնակարգավորման ճանապարհով, մարդկանց խմբեր, առանձին կազմակերպություններ նույնպես փորձում են իրավիճակը շտկել, սակայն երբ գործը վերաբերում է բուն սահմանային լարվածությանը, ապա այդ ժամանակ պետության դերակատարությունը կտրուկ մեծանում է, որովհետև առաջնագծի վերաբերյալ տեղեկատվություն հաղորդող պաշտոնական այլ աղբյուրներ չկան; Ո՛չ լրագրողներն են այնտեղ աշխատում, ո՛չ տեղի բնակիչներն են մոտ շփման գծին, հետևաբար ինֆորմացիայի միակ տնօրինողը պետությունն է, որը պետք է տա համակողմանի և օպերատիվ տեղեկատվություն»,– նշեց Մարտիրոսյանը։
Նրա գնահատմամբ` երբ մարդիկ լուրեր չեն ստանում, արդեն աջ ու ձախ փնտրում են ինֆորմացիա, ինչից էլ օգտվում է թշնամին` համացանցը լցնելով իր նախընտրած ապատեղեկատվությամբ։
Անդրադառնալով այն հարցին, թե որքանով է արդարացված պատերազմական գործողությունների ժամանակ քաոտիկ իրավիճակներից խուսափելու նպատակով սոցցանցերի արգելափակումը, Մարտիրոսյանն ընդգծեց, որ այս պահին հայաստանյան մի շարք պրովայդերների կողմից, օրինակ, «Տիկ Տոկն» արգելափակվել է, սակայն հարցն այն է, որ չնայած արգելափակումը հնարավոր գործիքներից մեկն է, բայցևայնպես միաժամանակ գործում են տեղեկատվության տարածման մնացած բոլոր ուղիները, ուստի զուտ արգելափակումը խնդրի լուծում չէ։
«Եթե փակես համացանցն ու չտաս օպերատիվ տեղեկատվություն այլ ճանապարհներով, մարդիկ այնուամենայնիվ հեշտորեն կշրջանցեն այդ արգելափակումները, ավելին, կընկնի վստահությունը պաշտոնական տեղեկատվության հանդեպ։ Մենք այդ հարցում չենք կարող համեմատվել Ադրբեջանի հետ, որովհետև այն աշխարհի ամենատոտալիտար երկրներից մեկն է։ Այնտեղ հասարակությունը ենթարկվում է վարչակարգին, իսկ ով չի ենթարկվում, հեռանում է երկրից կամ գտնվում է բանտում։ Համացանցի արգելափակումը Հայաստանում կարող է ճիշտ հակառակ ազդեցությունն ունենալ»,– պարզաբանեց փորձագետը։
Նա քաղաքացիներին խորհուրդ տվեց յուրաքանչյուր ինֆորմացիա նախ ստուգել` ճշտելով դրա հավաստիությունը իրավասու աղբյուրներից, օգտվել մի քանի ռեսուրսներից։ Մարտիրոսյանի համոզմամբ` պետք չէ կարդալ ամեն ինչ համացանցում ու ընկալել ամբողջը որպես ճշմարիտ տեղեկատվություն։
Հիշեցնենք` ՀՀ պաշտպանական գերատեսչությունը
հաղորդագրություն էր տարածել` հայտնելով, որ սեպտեմբերի 13-ին՝ ժամը 00:05-ից, Ադրբեջանի ԶՈւ ստորաբաժանումները Գորիսի, Սոթքի և Ջերմուկի ուղղությամբ հրետանային միջոցներից, խոշոր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներից սկսել են ինտենսիվ կրակ վարել հայկական դիրքերի ուղղությամբ: Հակառակորդը կիրառում է նաև ԱԹՍ-ներ:
Կան զոհեր ու վիրավորներ։
ՀՀ վարչապետն ԱԺ–ում հարցուպատասխանի ժամանակ
հայտնեց, որ զոհերի ճշտված թիվը 49 է։Սահմանին լարված իրավիճակը պահպանվում է։
