https://arm.sputniknews.ru/20220226/turqiajum-evs-mek-hunakan-ekeghecum-patmakan-mzkit-en-bacel-39143571.html
Թուրքիայում «պատմական մզկիթ» են բացել ևս մեկ հունական եկեղեցում
Թուրքիայում «պատմական մզկիթ» են բացել ևս մեկ հունական եկեղեցում
Sputnik Արմենիա
Ադրիանապոլիս (աղավաղված անվանումը՝ Էդիրնե) քաղաքում մզկիթ են «վերականգնել», որը մինչև 16-րդ դարը հունական վանք է եղել։ 26.02.2022, Sputnik Արմենիա
2022-02-26T16:23+0400
2022-02-26T16:23+0400
2022-02-26T16:34+0400
եկեղեցի
թուրքիա
հունաստան
մզկիթ
հայ առաքելական եկեղեցի
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/1824/85/18248579_0:68:1300:799_1920x0_80_0_0_4e8ddd55a78f3208edca482533f9304d.jpg
ԵՐԵՎԱՆ, 26 փետրվարի – Sputnik. Թուրքիայի իշխանությունները հերթական մզկիթն են բացել Էդիրնե քաղաքի միջնադարյան հունական տաճարում, նշում է Jihad Watch պարբերականը։ Այս առնչությամբ Թուրքիայի կրոնական գործերի վարչության(դիյանեթ) կայքում նշվում է, որ 56 տարի անց մզկիթը կրկին կարող է ընդունել հավատացյալներին:Դրա պատմությունը բավականին յուրօրինակ ձևով է նկարագրվում․ ասվում է, որ այդ «պատմական մզկիթը» «մզկիթի է վերածվել», երբ սուլթան Մեհմեդը գրավել է Էդիրնեն, բայց հետագայում, մի քանի երկրաշարժերից հետո, բարձիթողի վիճակում է հայտնվել(էդիրնեն Ադրիանապոլիս քաղաքի աղճատված անունն է)։Հայտարարության մեջ չի նշվում, թե ինչպես կարող է մզկիթը «պատմական» լինել, եթե նախկինում այդ շինությունը ինչ-որ այլ բան է եղել (թե ինչ է եղել, նույնպես չի նշվում)։Դիյանեթի կայքում կարելի է տեսնել թուրք բարձրաստիճան պաշտոնյաներին՝ կանգնած տաճարի ֆոնին, որի տեսքը ոչ մի ընդհանուր բան չունի մահմեդական ճարտարապետության հետ և անմիջապես մատնում է շինության ծագումը:Հիշատակելով Էդիրների վանքը` Միխանեցիդիսը հիշեցրել է նաև ներկայիս Թուրքիայի տարածքում գտնվող մի շարք վանքերի վիճակի մասին։ Մեկ հոդվածում անհնար է պատմել դրանց մասին, քանի որ Օսմանյան Թուրքիայում մինչև 1915 թվականը միայն հայկական վանքերի թիվը հասել է 2 540-ի (եթե հաշվենք նաև հունական և ասորական վանքերը, այս թիվը 2-3 անգամ աճում է)։Կալիֆոռնիայում Էջմիածնի Սուրբ Հռիփսիմեին նման հայկական եկեղեցի է բացվելՄիխանեցիդիսը մասնավորապես հիշեցնում է Վան քաղաքի Հոգյաց վանքի մասին․ վանքից ընդամենը մի քանի պատ է կանգուն մնացել, որոնք հիմա օգտագործվում են որպես փարախ (եթե այդ եկեղեցին էլ «պատմական մզկիթ» է եղել, անհասկանալի է, թե ինչպես են մուսուլմանները համարձակվում անասուն պահել այնտեղ,– խմբ․)։7-րդ դարի ասորական Մոր-Ադդայ (Սուրբ Թադևոս) եկեղեցին՝ Իդիլ քաղաքում (պատմական անվանումը՝ Բեթ-Զաբդայ, Սիրիայի հետ ներկայիս սահմանի մոտակայքում), ներկայում օգտագործվում է որպես ամբար։ Տեղացի ասորիները, որոնք այստեղ բնակություն են հաստատել 1915-23թթ․-ի ցեղասպանությունից հետո, ստիպված էին լքել քաղաքն ու շրջակա գյուղերը՝ Քրդական աշխատանքային կուսակցության դեմ թուրքական բանակի գործողությունների պատճառով։Մալաթիայի հայկական եկեղեցին 1915-ից հետո առաջին անգամ բացվել է ժամերգությունների համարԻնչ վերաբերում է հունական եկեղեցիներին, ապա մզկիթի վերածված միայն Սուրբ Սոֆիայի վանքերը ժամանակակից Թուրքիայում առնվազն ինն են։ Պրոգրեսիվ թուրք պատմաբան Էրսոյ Սոյդանը այդ և այլ վանքերի մասին տվյալները հավաքագրել է իր «Թուրքիայի վանքերն ու մենաստանները» գրքում։
թուրքիա
հունաստան
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
2022
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rosiya Segodnya“
եկեղեցի, թուրքիա, հունաստան, մզկիթ, հայ առաքելական եկեղեցի
եկեղեցի, թուրքիա, հունաստան, մզկիթ, հայ առաքելական եկեղեցի
Թուրքիայում «պատմական մզկիթ» են բացել ևս մեկ հունական եկեղեցում
16:23 26.02.2022 (Թարմացված է: 16:34 26.02.2022) Ադրիանապոլիս (աղավաղված անվանումը՝ Էդիրնե) քաղաքում մզկիթ են «վերականգնել», որը մինչև 16-րդ դարը հունական վանք է եղել։
ԵՐԵՎԱՆ, 26 փետրվարի – Sputnik. Թուրքիայի իշխանությունները հերթական մզկիթն են բացել Էդիրնե քաղաքի միջնադարյան հունական տաճարում, նշում է
Jihad Watch պարբերականը։ Այս առնչությամբ Թուրքիայի կրոնական գործերի վարչության(դիյանեթ) կայքում նշվում է, որ 56 տարի անց մզկիթը կրկին կարող է ընդունել հավատացյալներին:
Դրա պատմությունը բավականին յուրօրինակ ձևով է նկարագրվում․ ասվում է, որ այդ «պատմական մզկիթը» «մզկիթի է վերածվել», երբ սուլթան Մեհմեդը գրավել է Էդիրնեն, բայց հետագայում, մի քանի երկրաշարժերից հետո, բարձիթողի վիճակում է հայտնվել(էդիրնեն Ադրիանապոլիս քաղաքի աղճատված անունն է)։
Հայտարարության մեջ չի նշվում, թե ինչպես կարող է մզկիթը «պատմական» լինել, եթե նախկինում այդ շինությունը ինչ-որ այլ բան է եղել (թե ինչ է եղել, նույնպես չի նշվում)։
Դիյանեթի կայքում կարելի է տեսնել թուրք բարձրաստիճան պաշտոնյաներին՝ կանգնած տաճարի ֆոնին, որի տեսքը ոչ մի ընդհանուր բան չունի մահմեդական ճարտարապետության հետ և անմիջապես մատնում է շինության ծագումը:
Jihad Watch-ում տպագրված հոդվածի հեղինակը պատմաբան Վասիլիոս Միխանեցիդիսն է՝ Աթենքի համալսարանի պրոֆեսոր, Օսմանյան և Քեմալական Թուրքիայում հույների, հայերի և ասորիների ցեղասպանության մասին մի շարք գրքերի հեղինակ (Միխանեցիդիսն այն սակավաթիվ պատմաբաններից է, որը հետևողականորեն ուսումնասիրում է Թուրքիայում բոլոր քրիստոնյա ժողովուրդների ցեղասպանությունը):
Հիշատակելով Էդիրների վանքը` Միխանեցիդիսը հիշեցրել է նաև ներկայիս Թուրքիայի տարածքում գտնվող մի շարք վանքերի վիճակի մասին։ Մեկ հոդվածում անհնար է պատմել դրանց մասին, քանի որ Օսմանյան Թուրքիայում մինչև 1915 թվականը միայն հայկական վանքերի թիվը հասել է 2 540-ի (եթե հաշվենք նաև հունական և ասորական վանքերը, այս թիվը 2-3 անգամ աճում է)։
Միխանեցիդիսը մասնավորապես հիշեցնում է Վան քաղաքի Հոգյաց վանքի մասին․ վանքից ընդամենը մի քանի պատ է կանգուն մնացել, որոնք հիմա օգտագործվում են որպես փարախ (եթե այդ եկեղեցին էլ «պատմական մզկիթ» է եղել, անհասկանալի է, թե ինչպես են մուսուլմանները համարձակվում անասուն պահել այնտեղ,– խմբ․)։
Վանի շրջակայքում «հայերի ոսկին» որոնողների ձեռքով գրեթե լիովին քանդված է նաև Սուրբ Բարդուղիմեոսի վանքը։ Նախկինում վանքի շենքում ոստիկանատունն էր տեղակայված, հետագայում այն լքվեց և փոխանցվեց մշակույթի նախարարությանը, որը որևէ վերականգնում չի կատարել։
7-րդ դարի ասորական Մոր-Ադդայ (Սուրբ Թադևոս) եկեղեցին՝ Իդիլ քաղաքում (պատմական անվանումը՝ Բեթ-Զաբդայ, Սիրիայի հետ ներկայիս սահմանի մոտակայքում), ներկայում օգտագործվում է որպես ամբար։ Տեղացի ասորիները, որոնք այստեղ բնակություն են հաստատել 1915-23թթ․-ի ցեղասպանությունից հետո, ստիպված էին լքել քաղաքն ու շրջակա գյուղերը՝ Քրդական աշխատանքային կուսակցության դեմ թուրքական բանակի գործողությունների պատճառով։
Ինչ վերաբերում է հունական եկեղեցիներին, ապա մզկիթի վերածված միայն Սուրբ Սոֆիայի վանքերը ժամանակակից Թուրքիայում առնվազն ինն են։ Պրոգրեսիվ թուրք պատմաբան Էրսոյ Սոյդանը այդ և այլ վանքերի մասին տվյալները հավաքագրել է իր «Թուրքիայի վանքերն ու մենաստանները» գրքում։
