https://arm.sputniknews.ru/20220106/ghazakhakan-depqery-karogh-en-unenal-bacahajt-kam-qogharkvats-turqakan-henq-melqvonjan-37232987.html
Դեպքերը Ղազախստանում կարող են ունենալ բացահայտ կամ քողարկված թուրքական հենք. Մելքոնյան
Դեպքերը Ղազախստանում կարող են ունենալ բացահայտ կամ քողարկված թուրքական հենք. Մելքոնյան
Sputnik Արմենիա
ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը Sputnik Արմենիայի եթերում անդրադարձել է Ղազախստանում տեղի ունեցող իրադարձություններին։ 06.01.2022, Sputnik Արմենիա
2022-01-06T18:09+0400
2022-01-06T18:09+0400
2022-01-06T18:10+0400
ռադիո
թուրքիա
ղազախստան
ռուբեն մելքոնյան (թուրքագետ)
պոդկաստ
https://cdn.am.sputniknews.ru/img/07e6/01/06/37232425_0:0:3109:1748_1920x0_80_0_0_ff2449b3e536d071597b748ecc1c01c8.jpg
Մելքոնյան. Ղազախական դեպքերը կարող են ունենալ բացահայտ կամ քողարկված թուրքական հենք
Sputnik Արմենիա
Մելքոնյան. Ղազախական դեպքերը կարող են ունենալ բացահայտ կամ քողարկված թուրքական հենք
Թուրքիայում պետական մակարդակով իրականացվում է պանթյուրքիզմի քաղաքականություն, դրա տարբեր դրսևորումներ կարելի է հանդիպել ինչպես Թուրքիայի ղեկավարների ելույթներում, այնպես էլ տարբեր գերատեսչությունների քայլերում, և այդ ամենի թիրախում կան որոշակի երկրներ և տարածքներ, որոնց թվում Ղազախստանը բացառություն չէ, Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։«Վերջերս հայտնի սկանդալային քարտեզը, որը թուրք ազգայնականների լիդերը հրապարակավ նվիրեց նախագահ Էրդողանին, շատ հստակ ի ցույց է դնում թուրքական նկրտումների աշխարհագրությունը։ Կենտրոնական Ասիայի երկրները և մասնավորապես Ղազախստանը, բնականաբար, թուրքական թիրախում են»,– ասաց թուրքագետը։ ԱՊՀ Հակաահաբեկչական կենտրոնը պատրաստ է օգնել Ղազախստանում սպառնալիքները չեզոքացնելու համարՄելքոնյանի դիտարկմամբ`թուրքական քաղաքականությունն ունի երեք կարևոր ուղղություն. առաջին` խորացնել թյուրքական եղբայրության, նմանության, նույն մշակույթի թեզերը և սկսելով մեղմ քարոզից` այն վերածել ավելի ագրեսիվ պանթյուրքիստական երևույթների, երկրորդ` դանդաղ, բայց սիստեմատիկ ավելացնել հակառուսական տրամադրությունները, քանի որ պրոթուրքական տրամադրությունների աճն ուղիղ համեմատական է հակառուսական տրամադրությունների աճին, և երրորդ` թյուրքալեզու երկրներում բազմապատկել ֆինանսական, տնտեսական աջակցության քայլերը, ներգրավել երիտասարդությանը կրթական ծրագրերում, փափուկ ուժ դրսևորել տնտեսական ու կրթական քաղաքականության համադրմամբ։«Այդ համադրությունը պետք է որոշակի իրավիճակներում նաև կոնկրետ դրսևորումներ ունենա` միտինգներ, պրոթյուրքական ակցիաներ։ Այն, ինչ հիմա տեղի է ունենում Ղազախստանում և հավանաբար տեղի կունենա Կենտրոնական Ասիայի այլ հանրապետություններում, կարող է ունենալ բացահայտ կամ քողարկված թուրքական հենք։ Բավական է տեսնել կարգախոսները, հետևել տարբեր գործիչների, ցուցարարների հայտարարություններին, որոնցից հետևում է սողացող պանթյուրքիզմի աճը»,– ասաց թուրքագետը։Մելքոնյանի կարծիքով` Ռուսաստանը շատ հստակ տեսնում է թուրքական սպառնալիքը նաև Կենտրոնական Ասիայում, Ռուսաստանը ֆիքսում է վտանգը և գործում է իր մեթոդներով, որոնք գուցե տարբերվում են արևմտյան փափուկ ուժի խաղի կանոններից, բայց հիմնական գաղափարն այն է, որ վճռական պահին հասցվում է շեշտակի հարված` չեզոքացնելով կամ վնասազերծելով վտանգը։ Հրապարակվել են Ալմաթիի անկարգությունների մասնակիցներին ձերբակալելու կադրերըԽնդիրը դիտարկելով Թուրքիայի տեսնակյունից` Մելքոնյանն ընդգծեց, որ Անկարան ունի պլան մաքսիմում և պլան մինիմում։ Ըստ այդմ`Թուրքիան մտնում է կոնֆլիկտի մեջ, թեժացնում է հակամարտությունը `առավելագույն ձեռբերումների ակնկալիքով, սակայն պլան մինիմումը երբեմն կարողանում է ապահովել։ Թուրքագետի կարծիքով` այդ նույն սցենարով Ղազաստանում Անկարայի ամբողջական նպատակներն ի կատար չեն ածվի, բայց ղազախական հասարակության մեջ թուրքամետ զանգվածի շրջանում պրոթուրքական հայացքներն ավելի կամրապնդվեն, և Թուրքիան կմնա խաղի մեջ։Մելքոնյանի գնահատմամբ` թուրքական պլան մինիմումի մոդելը կարող է տեղավորվել նաև այլ տարածաշրջաններում, ինչը վտանգ է և՛ այդ տարածքների, և՛ Ռուսաստանի համար։Հիշեցնենք` Ղազախստանում բողոքի զանգվածային ցույցեր էին սկսվել 2022 թվականի հունվարի առաջին օրերին։ Ամսի 4-5-ին Ալմաթիում բախումներ էին տեղի ունեցել ցուցարարների և ուժայինների միջև։ Ոստիկանները կիրառել էին գազ և խլացուցիչ նռնակներ։ Ամբողջ Ղազախստանում անջատվել է համացանցային կապը, ժամանակավորապես դադարեցվել է մի շարք հեռուստաալիքների հեռարձակումը։Հունվարի 5-ին Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը երկրում երկշաբաթյա արտակարգ դրություն է մտցրել։ Նա օգնության համար դիմել է Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությանը։ ՀԱՊԿ-ն իրավիճակը կայունացնելու համար խաղաղապահ զորախումբ է ուղարկել Ղազախստան, այդ թվում՝ 70 զինծառայող Հայաստանից։
https://arm.sputniknews.ru/20220106/ghazakhstanum-ankargutjunneri-hetevanqvov-tuzhats-hh-qaghaqaciner-chkan-agn-37229662.html
https://arm.sputniknews.ru/20220106/inchu-hajastany-chi-karogh-chnerqashvel-ghazakhakan-iradardzutjunnerum-masnagetneri-kartsiqy-37232450.html
թուրքիա
ղազախստան
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
2022
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Լուրեր
am_HY
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
Sputnik Արմենիա
media@sputniknews.com
+74956456601
MIA „Rossiya Segodnya“
թուրքիա, ղազախստան, ռուբեն մելքոնյան (թուրքագետ), պոդկաստ
թուրքիա, ղազախստան, ռուբեն մելքոնյան (թուրքագետ), պոդկաստ
Դեպքերը Ղազախստանում կարող են ունենալ բացահայտ կամ քողարկված թուրքական հենք. Մելքոնյան
18:09 06.01.2022 (Թարմացված է: 18:10 06.01.2022) ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի դեկան, թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը Sputnik Արմենիայի եթերում անդրադարձել է Ղազախստանում տեղի ունեցող իրադարձություններին։
Թուրքիայում պետական մակարդակով իրականացվում է պանթյուրքիզմի քաղաքականություն, դրա տարբեր դրսևորումներ կարելի է հանդիպել ինչպես Թուրքիայի ղեկավարների ելույթներում, այնպես էլ տարբեր գերատեսչությունների քայլերում, և այդ ամենի թիրախում կան որոշակի երկրներ և տարածքներ, որոնց թվում Ղազախստանը բացառություն չէ,
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց թուրքագետ Ռուբեն Մելքոնյանը։
«Վերջերս հայտնի սկանդալային քարտեզը, որը թուրք ազգայնականների լիդերը հրապարակավ նվիրեց նախագահ Էրդողանին, շատ հստակ ի ցույց է դնում թուրքական նկրտումների աշխարհագրությունը։ Կենտրոնական Ասիայի երկրները և մասնավորապես Ղազախստանը, բնականաբար, թուրքական թիրախում են»,– ասաց թուրքագետը։
Մելքոնյանի դիտարկմամբ`թուրքական քաղաքականությունն ունի երեք կարևոր ուղղություն. առաջին` խորացնել թյուրքական եղբայրության, նմանության, նույն մշակույթի թեզերը և սկսելով մեղմ քարոզից` այն վերածել ավելի ագրեսիվ պանթյուրքիստական երևույթների, երկրորդ` դանդաղ, բայց սիստեմատիկ ավելացնել հակառուսական տրամադրությունները, քանի որ պրոթուրքական տրամադրությունների աճն ուղիղ համեմատական է հակառուսական տրամադրությունների աճին, և երրորդ` թյուրքալեզու երկրներում բազմապատկել ֆինանսական, տնտեսական աջակցության քայլերը, ներգրավել երիտասարդությանը կրթական ծրագրերում, փափուկ ուժ դրսևորել տնտեսական ու կրթական քաղաքականության համադրմամբ։
«Այդ համադրությունը պետք է որոշակի իրավիճակներում նաև կոնկրետ դրսևորումներ ունենա` միտինգներ, պրոթյուրքական ակցիաներ։ Այն, ինչ հիմա տեղի է ունենում Ղազախստանում և հավանաբար տեղի կունենա Կենտրոնական Ասիայի այլ հանրապետություններում, կարող է ունենալ բացահայտ կամ քողարկված թուրքական հենք։ Բավական է տեսնել կարգախոսները, հետևել տարբեր գործիչների, ցուցարարների հայտարարություններին, որոնցից հետևում է սողացող պանթյուրքիզմի աճը»,– ասաց թուրքագետը։
Մելքոնյանի կարծիքով` Ռուսաստանը շատ հստակ տեսնում է թուրքական սպառնալիքը նաև Կենտրոնական Ասիայում, Ռուսաստանը ֆիքսում է վտանգը և գործում է իր մեթոդներով, որոնք գուցե տարբերվում են արևմտյան փափուկ ուժի խաղի կանոններից, բայց հիմնական գաղափարն այն է, որ վճռական պահին հասցվում է շեշտակի հարված` չեզոքացնելով կամ վնասազերծելով վտանգը։
Խնդիրը դիտարկելով Թուրքիայի տեսնակյունից` Մելքոնյանն ընդգծեց, որ Անկարան ունի պլան մաքսիմում և պլան մինիմում։ Ըստ այդմ`Թուրքիան մտնում է կոնֆլիկտի մեջ, թեժացնում է հակամարտությունը `առավելագույն ձեռբերումների ակնկալիքով, սակայն պլան մինիմումը երբեմն կարողանում է ապահովել։ Թուրքագետի կարծիքով` այդ նույն սցենարով Ղազաստանում Անկարայի ամբողջական նպատակներն ի կատար չեն ածվի, բայց ղազախական հասարակության մեջ թուրքամետ զանգվածի շրջանում պրոթուրքական հայացքներն ավելի կամրապնդվեն, և Թուրքիան կմնա խաղի մեջ։
Մելքոնյանի գնահատմամբ` թուրքական պլան մինիմումի մոդելը կարող է տեղավորվել նաև այլ տարածաշրջաններում, ինչը վտանգ է և՛ այդ տարածքների, և՛ Ռուսաստանի համար։
Հիշեցնենք` Ղազախստանում բողոքի զանգվածային ցույցեր էին սկսվել 2022 թվականի հունվարի առաջին օրերին։ Ամսի 4-5-ին Ալմաթիում բախումներ էին տեղի ունեցել ցուցարարների և ուժայինների միջև։ Ոստիկանները կիրառել էին գազ և խլացուցիչ նռնակներ։ Ամբողջ Ղազախստանում անջատվել է համացանցային կապը, ժամանակավորապես դադարեցվել է մի շարք հեռուստաալիքների հեռարձակումը։
Հունվարի 5-ին Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը երկրում երկշաբաթյա արտակարգ դրություն է մտցրել։ Նա օգնության համար դիմել է Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությանը։ ՀԱՊԿ-ն իրավիճակը կայունացնելու համար խաղաղապահ զորախումբ է ուղարկել Ղազախստան, այդ թվում՝ 70 զինծառայող Հայաստանից։
