https://arm.sputniknews.ru/20211122/hajastani-asvorakan-gjughi-150-amja-ekeghecu-shurj-nvor-skandal-e-tsavalvel-35627378.html

Հայաստանի ասորական գյուղի 150-ամյա եկեղեցու շուրջ նոր սկանդալ է ծավալվել

Հայաստանի ասորական գյուղի 150-ամյա եկեղեցու շուրջ նոր սկանդալ է ծավալվել

Sputnik Արմենիա

Մատ Մարիամ եկեղեցում, որը ասորական համայնքը դատարանի միջոցով պահանջում է իր ժողովրդի ժառանգություն ճանաչել, անհայտ անձինք հակաօրինական գործողություններ են... 22.11.2021, Sputnik Արմենիա

2021-11-22T20:14+0400

2021-11-22T20:14+0400

2022-04-24T08:44+0400

հայաստան

եկեղեցի

ասորի

https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2016/39/20163950_0:108:1280:828_1920x0_80_0_0_f3e099a0fcfda2bb2c7807a66762c6e0.jpg

Անհայտ անձինք ՀՀ Դիմիտրով ասորական գյուղում հարձակվել են Մատ Մարիամ (Սուրբ Աստվածածին) եկեղեցու վրա։ Ինչպես պնդում է «Հայադտա» ասորական կազմակերպությունների ֆեդերացիայի նախագահ Իրինա Սագրադովա-Գասպարյանը, եկեղեցու շուրջը փոս են փորել, լցրել բետոնով, իսկ եկեղեցուց հանել են ասորական պատկանելությունը հավաստող առարկաները։Մինչդեռ Երևանի ընդհանուր իրավասության դատարանում դեռևս չի ավարտվել ասորական համայնքի հայցով դատավարությունը, որով համայնքը պահանջում է եկեղեցին իր տնօրինությանը վերադարձնել և այն ճանաչել ասորի ժողովրդի ժառանգություն (մի քանի տարի առաջ Հայ առաքելական եկեղեցու հոգևորականները տեղի բնակիչներից պահանջել և ստացել են եկեղեցու բանալիները): Ընդ որում` դատարանը բավարարել է համայնքի միջնորդությունը հայցի ապահովման միջոցի վերաբերյալ, ուստի մինչև գործի ավարտը այդ տաճարի հետ կապված ցանկացած միջամտություն արգելվել է (ՀԱԵ-ն միջնորդություն է ներկայացրել հայցի ապահովման միջոցը վերացնելու մասին):Որտե՞ղ է գտնվում ՂոյլասարըՀայցով պատասխանողները՝ Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածինը և Հայաստանի պատմական հուշարձանների պահպանության պետական ծառայությունը, նշում են, որ գյուղական եկեղեցու մասին մի շարք հիշատակումներ կան՝ սկսած 19-րդ դարի կեսերից։ Այդ հիշատակումներում այն նշվում է որպես Ղոյլասար գյուղի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի։Հարցն այն է, որ այն ժամանակ (ինչպես և վերջին տարիներին Հայաստանում), ինքնակառավարմանմիավորները հաճախ մեկից ավելի գյուղ էին ընդգրկում, ուստի Ղոյլասարի գյուղական համայնքում մի քանի գյուղ էր միավորված, իսկ կենտրոնը Չիգդամլու (այժմ՝ Ազատավան) գյուղում էր։ Տվյալները ստացվել են «Указатель волостей (гмин), станов и городов Российской Империи» (Պետերբուրգ, 1907թ․) մատյանից։Բացի այդ, ՀԽՍՀ գիտությունների ակադեմիայի 1948 թ․-ի «Գյուղացիական շարժումը Հայաստանում 19-րդ դարում» հրատարակությունում տվյալներ են բերվում, որ Թոխանշալու գյուղի (այժմ` Մասիս) հողատերերը խնդրագիր են ներկայացրել Ղոյլասարի գյուղական համայնքի ղեկավարին: Նրա միջոցով էլ լուծվել են Վերին Ղոյլասար գյուղի հողատերերի վիճելի հարցերը։ Սա ևս մեկ ապացույց է, որ Ղոյլասար գյուղական համայնքը մի քանի գյուղ է ներառել։Նա նաև այլ աղբյուրներ է մեջբերում։ Հայաստանի Ազգային արխիվում պահվում է Ղոյլասարի Սուրբ Աստվածածին հայկական եկեղեցու կնիքի պատկերը, որն ըստ ուրվագծերի բոլորովին նման չէ Մատ Մարիամին, ավելի շատ հայկական ավանդական եկեղեցու է նման (կնիքի վրա պատկերված է նաև այնպիսի ձևի գմբեթ, որը ասորական տաճարներում չի լինում): Այս եկեղեցին (որի գմբեթը քանդվել է խորհրդային տարիներին, իսկ պատերը դեռ կանգուն են) գտնվում է Մասիս գյուղում, որը սահմանակից է Դիմիտրովին։Ի վերջո, ինչպես նշում է Սագրադովա-Գասպարյանը, Հայկական ԽՍՀ հանրագիտարանում առանձին նշվում են Վերին և Ներքին Ղոյլասար (Կույլասար) գյուղերը, ընդ որում` ներկայիս Դիմիտրով գյուղը նշվում է նաև որպես «Կույլասար Ասորու»։Եկեղեցու առանձնահատկություններըՄատ Մարիամ եկեղեցին հայկական եկեղեցիներից տարբերվում է նաև կառուցվածքի առանձնահատկություններով։ Օրինակ՝ հայկական տաճարներում մկրտության ավազանը գտնվում է միայն տաճարի հյուսիսային կողմում, ինչը բազմիցս մատնացույց են արել Հայ առաքելական եկեղեցու հոգևորականները։ Մինչդեռ Մատ Մարիամ եկեղեցում երկու ավազան կա՝ հյուսիսային և հարավային կողմերում։ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության պաշտոնական կայքում «Արցախի գանձերը. Ծիծեռնավանք» խորագրով մի հոդված կա, որտեղ նշված են հայկական եկեղեցու ճարտարապետական առանձնահատկությունները: Դրանցից մեկը խորանի հետևում պատուհանի բացակայությունն է։ Մինչդեռ Մատ Մարիամ եկեղեցում այդ հատվածում պատուհան կա։Բացի այդ, դատարանի վերջին նիստում Հայ առաքելական եկեղեցու ներկայացուցիչները հայտարարեցին, որ ասորական տաճարներում պատկերակալ (иконостас) կա, իսկ այս վիճելի եկեղեցում այն չկա։ Սակայն դեռևս 1-ին դարում հիմնադրված Ասորական առաքելական եկեղեցում պատկերակալ չէր էլ կարող լինել, քանի որ այն ավելի ուշ է հայտնվել, ասում է Գասպարյանը:«Դիմիտրովում պատկերակալով մեկ եկեղեցի կա, բայց այն ուղղափառ է, ասորիներն այն կառուցել են 1840թ․-ին։ Իսկ մյուս ասորական եկեղեցիներում, ինչպես Հայաստանում (Վերին Դվին և Արզնի գյուղերում), այնպես էլ Իրաքի և Սիրիայի հյուսիսում, պատկերակալներ չկան։ Այդ առումով հայկական և ասորական առաքելական եկեղեցիները նման են, ինչը զարմանալի չէ, քանի որ իրենց ուսմունքներում միմյանց «քույր եկեղեցիներ» են անվանում»,-ասում է Սագրադովա-Գասպարյանը։Ի՞նչ կվճռի դատարանըՎերջին դատական նիստում դատարանը հայտարարել էր, որ եկեղեցու պատկանելության մասին վերջնական որոշում կկայացնի նոյեմբերի 10-ին, սակայն Սագրադովա-Գասպարյանը դատական գործը վերսկսելու հայց է ներկայացրել՝ կապված ի հայտ եկած նոր հանգամանքների՝ վիճելի եկեղեցու վրա հարձակման հետ:«Բնականաբար, գյուղի բնակիչներն աղմուկ են բարձրացրել և դիմել ոստիկանություն` հայտնելով հանցագործության մասին։ Ես նամակներ եմ ուղարկել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի, ինչպես նաև գլխավոր դատախազ Արթուր Դավթյանի անունով»,-ասաց Սագրադովա-Գասպարյանը։Նամակի հետքերով գյուղ են գնացել ոստիկանության Արտաշատի բաժնի օպերատիվ աշխատակիցները և դատախազության բաժնի ներկայացուցիչը, որոնք ակտ են կազմել կատարված բոլոր ավերածությունների վերաբերյալ:Sputnik Արմենիան դիմեց Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածնին` խնդրելով մեկնաբանել հարձակումը։ Տեղեկատվական համակարգից հաստատեցին, որ Էջմիածնի ներկայացուցիչները միջնորդություն են ներկայացրել դատարան՝ տաճարի նկատմամբ ապահովության միջոցը վերացնելու մասին, հայտարարելով, որ որոշումը «հիմնավորված, որոշակի ու հստակ չէ»։ Էջմիածինն իր դիրքորոշումը ավելի վաղ ներկայացրել էր այստեղ։

https://arm.sputniknews.ru/20210410/verin-dvini-asorinery-kyaniq-patmutyan-paterazm-u-hayr-nikodimi-masin-27099641.html

2021

Լուրեր

am_HY

հայաստան, եկեղեցի, ասորի