ԵՐԵՎԱՆ, 28 ապրիլի – Sputnik. «Freedom House» իրավապաշտպան կառույցի կողմից Հայաստանում ժողովրդավարության ցուցանիշների անկում արձանագրելը ուշացած գնահատական է։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նման տեսակետ հայտնեց Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտեի նախագահ, իրավապաշտպան Ավետիք Իշխանյանը։
Նրա խոսքով`միջազգային իրավապաշտպան կառույցները, որոնք ֆինանսավորվում են որևէ պետության կողմից, 2018 թվականի իշխանափոխությունից հետո սուր քննադատության չէին ենթարկում Հայաստանի իշխանություններին և համարում էին, որ ժողովրդավարությունը հաղթել է։
Նշենք, որ այսօր «Freedom House» իրավապաշտպան կառույցը հրապարակել է 2021 թվականի զեկույցը, որի համաձայն՝ Հայաստանում ժողովրդավարության ցուցանիշներն անկում են ապրել:
«Անկախ իրենց քաղաքական համակրանքներից, միջազգային իրավապաշտպան կառույցները հույս ունեին, որ Հայաստանը կգնա ժողովրդավարության ճանապարհով, աչք էին փակում մի շարք երևույթների նկատմամբ։ Ես հույս ունեի, որ 2019 թվականից, երբ Հայաստանում սկսվեց հարձակումներ ՍԴ–ի դեմ, և կեղծ քրեական գործեր հարուցվեցին, միջազգային կառույցներն ավելի սուր կարձագանքեին։ «Freedom House»–ի այս հայտարարությունը, չէի ասի, որ շատ խիստ է, բայց գնահատական է Հայաստանում ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների տեսակետից»,–ասաց նա։
Իշխանյանի կարծիքով` ժողովրդավարության վերաբերյալ ներկայիս իշխանությունների խոստումները կեղծ են եղել։
Նշենք, որ զեկույցում կա հատված, որում հստակ գրված է` Հայաստանի ընդդիմության քայլերը ևս ազդել են ժողովրդավարության ցուցանիշների անկման վրա։
«Ես, մեղմ ասած, իմ անհամաձայնությունը կհայտնեմ զեկույցի այդ հատվածի հետ, որովհետև եթե զեկույցը անաչառ լիներ, կանդրադառնար մինչ այդ տեղի ունեցած իրադարձություններին, ազատությունների սահմանափակումներին, հավաքների արգելքին, միայն դրան անդրադառնալը զարմանալի է, որովհետև մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության հարցը պետք է դիտարկել պետության կողմից իրականացվող քաղաքականության տեսակետից, այլ ոչ թե բողոքողներին մեղադրել, որ ժողովրդավարության ցուցանիշը կարող է նահանջ ապրել»,–ասաց նա։
Իշխանյանը շեշտեց` Freedom House–ում փորձառու մասնագետներ են աշխատում, և նրանք պետք է հասկանան, որ նման խայտառակ պարտությունից հետո ցանկացած երկրում մարդիկ կարող էին անկարգություններ անել։
Նրա խոսքով` զեկույցը թերի է, հատկապես ընդդիմությանը ոչ օբյեկտիվ մեղադրելու առումով։
Իշխանյանը վստահ է, որ իրական ժողովրդավարական պետություն ունենալու համար անհրաժեշտ է ձևավորել իրավական պետություն, որտեղ անկախ կլինեն դատական և գործադիր իշխանությունները։
Նշենք, որ նախորդ զեկույցում «Freedom House»-ը Հայաստանում մատնանշել էր ժողովրդավարության զգալի առաջընթաց այնպիսի հարցերում, ինչպիսիք են ընտրությունների ժողովրդավարական անցկացումը, քաղաքացիական ինստիտուտների ամրապնդումը, անկախ լրատվամիջոցների զարգացումը և կոռուպցիայի դեմ պայքարը: Այդ ժամանակ բացառություն էր կազմում միայն դատական համակարգում տիրող իրավիճակը, որում, կազմակերպության վերլուծաբանների կարծիքով, բացակայում էր դատական համակարգի անկախությունը։
«2018 թվականի թավշյա հեղափոխությունից հետո փաստորեն առաջին անգամ դեմոկրատական բարեփոխումների ընթացքը Հայաստանում նահանջել է», - նշում են Freedom House-ի վերլուծաբանները:
Հիշեցնենք` «Freedom House»–ը ստեղծվել է 2006 թվականին «Economist Intelligence Unit» մասնավոր կազմակերպության կողմից ՝ աշխարհի 167 պետություններում ժողովրդավարության ցուցանիշը չափելու համար:
Ընդ որում` բոլոր երկրները բաժանվում են չորս կատեգորիաների.
- full democracies (լիարժեք ժողովրդավարություն) (8-ից 10 միավոր),
- flawed democracies (թերի ժողովրդավարություն) (6-ից 7,9 միավոր),
- hybrid regimes (հիբրիդային ռեժիմներ) (4-ից 5,9 միավոր),
- authoritarian regimes (ավտորիտար ռեժիմներ) (0 - ից մինչև 3,9 միավոր):
