ԵՐԵՎԱՆ, 17 ապրիլի - Sputnik. ՀՀ ԱԳ նախկին նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը կարծում է, որ հնարավոր էր խուսափել Լեռնային Ղարաբաղում նոր պատերազմից։ Նալբանդյանը նման կարծիք հայտնել Politique Internationale-ի խմբագրությունը տված հարցազրույցում։
«Հնարավոր էր և անհրաժեշտ էր խուսափել պատերազմից։ 2018 թ. մայիսին, թողնելով Հայաստանի արտգործնախարարի պաշտոնը, հանդես եկա հայտարարությամբ, որում կարևորեցի, որ պահպանվի, ամրագրվի ու առավել կատարելագործվի այն ամենն, ինչ խաղաղ հանգուցալուծման հասնելու ուղղությամբ մշակվել էր բանակցային գործընթացի ընթացում։ Ակնհայտ էր, որ դրանցից նահանջելը կարող էր ունենալ անկանխատեսելի հետևանքներ»,–ասում է Նալբանդյանը` հավելելով, որ այս կարծիքին էին նաև Մինսկի խմբի համանախագահները։
Նրա խոսքով` մինչև 2018 թվականն Ադրբեջանը, ինքն իրեն տանելով փակուղի, բանակցային գործընթացից դուրս գալու բազմաթիվ սպառնալիքներ էր հնչեցնում, բայց չէր գնում դրան՝ վախենալով առճակատման մեջ մտնել Մինսկի խմբի համանախագահների՝ ՄԱԿ ԱԽ երեք անդամ երկրների՝ Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի հետ։ Ընդ որում, ըստ Նալբանդյանի, բազմիցս խախտելով զինանդադարը, խաթարելով բանակցային գործընթացը Բաքուն պարբերաբար սադրում էր Երևանին հրաժարվել բանակցություններից, որպեսզի Հայաստանի վրա դնի խաղաղության գործընթացի խափանման պատասխանատվությունը։ Բայց դա ադրբեջանական կողմին ոչ մի կերպ չէր հաջողվում։
Նալբանդյանը նշում է` ձախողվելով դիվանագիտական ճակատում`2016 թ.-ի ապրիլին Ադրբեջանն ագրեսիա սանձազերծեց ԼՂ–ի նկատմամբ՝ փորձելով ուժի միջոցով պարտադրել իր բանակցային մոտեցումները։
«Երկու օր անց պարզ դարձավ, որ Ադրբեջանի սանձազերծած ռազմական գործողությունը ձախողվում է։ Ապրիլի 5-ին՝ պատերազմական գործողությունների սանձազերծումից երեք ու կես օր անց, Ռուսաստանի ակտիվ միջնորդական ջանքերով, Մոսկվայում բանավոր համաձայնություն ձեռք բերվեց զինադադարի վերահաստատման մասին՝ հիմնված հիշատակված 1994-95 թթ. եռակողմ զինադադարի համաձայնագրերի վրա։ Այսպիսով` Բաքվին չհաջողվեց հասնել իր ո՛չ ռազմական, ո՛չ դիվանագիտական նպատակներին»,–ասում է նախկին ԱԳ նախարարը։
Էդվարդ Նալբանդյան. Հայաստանի և համանախագահների դիրքորոշումները գրեթե համընկնում էին
Սակայն, ըստ նրա, 2018թ.-ի մայիսից հետո Հայաստանի նոր ղեկավարության դիվանագիտական լուրջ սխալների, չմտածված հայտարարությունների և քայլերի պատճառով իրավիճակը փոխվեց ի վնաս Երևանի։ Նալբանդյանը նշում է, որ հայկական կողմը հայտարարել էր` որոշել է բանակցությունները սկսել «նոր կետից», ըստ էության հրաժարվելով բանակցային գործընթացի նախկին արդյունքներից՝ սակայն չկարողանալով նույնիսկ համանախագահներին բացատրել, թե որտեղ է գտնվում այդ «կետը»։
Նա կարծում է, որ եթե նախորդ տարիների ընթացքում բազմիցս ընդգծվում էր, որ Հայաստանի դիրքորոշումը համահունչ է ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների մոտեցումներին, ապա այժմ միջազգային հանրության աչքերում Երևանը ներկայանում է որպես բանակցային գործընթացի ոչ կառուցողական կողմ։
«Հայաստանի նոր իշխանություններն ավելի հեռուն գնացին՝ սկսելով կասկածներ հայտնել, որ հակամարտությունը հնարավոր է հանգուցալուծել բանակցությունների միջոցով և նույնիսկ պնդելով, որ պատերազմն անխուսափելի է։ Բաքուն ստացավ այն, ինչը իրեն տարիներ շարունակ չէր հաջողվում՝ որպես պատերազմի պատճառ ներկայացնել Հայաստանի կողմից բանակցություններից հրաժարվելու մեղադրանքը»,–ասում է Նալբանդյանը։
Մյուս կողմից, ըստ Նալբանդյանի, երբ հակառակորդը գնում է ռազմական արկածախնդրության, կարելի է պատերազմը կանգնեցնել, եթե պատրաստ ես համապատասխան հակահարված տալ և եթե առկա է աջակցություն և ըմբռնում դաշնակիցների ու միջազգային հանրության կողմից։ Իսկ նրանց, որոնք այսօր նույնիսկ Երևանում պնդում են, թե, միևնույնն է, ոչ ոք չէր կարող երաշխավորել, որ շուրջ երեսուն տարի ձգվող բանակցությունների միջոցով հնարավոր էր մոտ ապագայում հասնել կարգավորման, Նալբանդյանը պատասխանել է հայտնի ասացվածքով. «Ավելի լավ է 40 տարի բանակցել, քան 40 օր պատերազմել»։
Ալիևը Լուկաշենկոյի միջոցով Երևանին առաջարկում էր փողով լուծել ղարաբաղյան հակամարտությունը
Նա իր խոսքն ամփոփել է, ասելով, որ Հայաստանը չէր վարում բանակցություններ հանուն բանակցությունների, այլ ձգտում էր հասնել հանգուցալուծման, և համանախագահների ու Հայաստանի մոտեցումները համահունչ էին դարձել։
