Ադրբեջանցիները հերթական եկեղեցին են պղծել. տեսանյութում Մատաղիսի եկեղեցին է

ԵՐԵՎԱՆ, 27 մարտի – Sputnik. Համացանցում հայտնվել է ադրբեջանցիների կողմից իրականացվող մշակութային եղեռնի հերթական փաստն ապացուցող տեսանյութը:

Տեսագրության մեջ չի նշվում, թե այս անգամ որ եկեղեցին է ադրբեջանցի վանդալների սրբապղծության զոհ դարձել, բայց Sputnik Արմենիայի թղթակցին հաջողվել է պարզել, որ դա Մատաղիսի հյուսիսարևմտյան հատվածում գտնվող, 1892-1898 թվականներին կառուցված Սուրբ Եղիշե Առաքյալ եկեղեցին է:

Ադրբեջանցիների նկարահանած տեսանյութում ադրբեջանական զինվորական համազգեստով երեք տղամարդ մտնում են հայկական եկեղեցի և հայտարարում, որ մտադիր են այնտեղ նամազ իրականացնել: Նրանցից մեկի հագուստի վրա Թուրքիայի և Ադրբեջանի դրոշներով տարբերանշան կա: Տղամարդիկ հայհոյում են, կոտրում սրբապատկերները: Տեսանյութի վերջում ներկայացված է նաև Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած Մեխակավանի (Ջաբրայիլ) գտնվող Զորավոր Սուրբ Աստվածածին (Սուրբ Աստվածածին) հիմնահատակ ավերված եկեղեցու լուսանկարը, ինչի արդյունքում տպավորություն է ստեղծվում, թե տեսանյութում նույն եկեղեցին է նախքան ավերվելը: Մինչդեռ իրականում սա վերջին մի քանի օրվա ընթացքում ադրբեջանցիների կողմից պղծված արդեն երրորդ եկեղեցին է:

2018 թվականի հոկտեմբերի 1-ին Հայաստանի զինված ուժերի պաշտոնական էջում լուսանկարներ էին հրապարակվել , որոնցում երևում են հայ զինծառայողները։ Դատելով լուսանկարներից, որում երևում են խորանը, մուտքից և տեղանքը, դա նույն եկեղեցին է, որ երևում է ադրբեջանցի զինծառայողների նկարահանած տեսանյութում:

Բացի այդ, համացանցում կա նաև 2015 թ. դեկտեմբերի 30-ին հրապարակված մի տեսանյութ, որը մակագրված է «Զինվորի աղոթք. Մատաղիս, Սուրբ Եղիշե եկեղեցի»: Հենց առաջին կադրերից պարզ է դառնում, որ սա նույն եկեղեցին է, որ պղծել են ադրբեջանցիները:

Հայ առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմի առաջնորդ, արքեպիսկոպոս Վրթանես Աբրահամյանը Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում ևս հաստատեց, որ նոր տեսանյութում ներկայացված եկեղեցին Մեխակավանի Սուրբ Աստվածածինը չէ: Արցախի թեմն այս պահին կասկածներ ունի, որ դա կամ Մատաղիսի Սուրբ Եղիշեի եկեղեցին է կամ Հադրութի Սուրբ Հարություն եկեղեցին:

«Սա մի եկեղեցի է, որում մենք մեկ անգամ չէ, որ պատարագներ ենք մատուցել մեր զինվորների համար: Ես ինքս պատարագ եմ անցկացրել: Իհարկե, ցավալի է նայել այս կադրերին: Բայց, դե, ինչ ունենք, դա էլ ունենք: Նրանք խոշտանգում են մեր բանտարկյալներին, բայց մենք չենք կարող նրանց վերադարձնել, նրանք պղծում են հուշարձանները, մենք լռում ենք: Ինչքա՞ն կարելի է լռել: Սա վայրագություն է, և պետք է վերջ տրվի դրան», - ասաց արքեպիսկոպոսը՝ միաժամանակ քննադատելով Հայաստանի իշխանությունների լռությունը:

Նրա համոզմամբ` ադրբեջանական պետական վանդալիզմի քաղաքականության դեմ մեր պետությունը, եկեղեցին, բոլոր իրավասու մարմինները պետք է միասին աշխատեն: Հարցը պետք է բարձրաձայնվի միջազգային կառույցներում, հակառակ դեպքում Ադրբեջանը մեկ առ մեկ կկործանի իր վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում գտնվող բոլոր հուշարձանները:

«Պետություն ունենք, թող զբաղվի դրանով, թող զբաղվի և լուրջ զբաղվի: Եկեղեցին նույնպես, գրասենյակ ունենք Էջմիածնում, որը զբաղվում է Արցախի մշակութային հուշարձաններով, թող ձայն բարձրացնեն, թող դիմեն միջազգային կառույցներին»,- ասաց նա:

Արցախի հոգևոր առաջնորդը համոզմունք հայտնեց, որ հայ հոգևոր, մշակութային արժեքների նկատմամբ իրականացվող եղեռնը ծրագիր է, որն Ադրբեջանն իրականացնում է նախօրոք պլանավորված, հետևաբար Հայաստանը պետք է պատասխանի ոչ թե հատվածաբար, յուրաքանչյուր դեպքին առանձին արձագանքելով, այլ համաձայնեցված համապարփակ ծրագրով, որը պետք է մշակեն ու կյանքի կոչեն իշխանություններն ու Էջմիածինը համատեղ:

Արցախի թեմի առաջնորդն այսօր իրականացվող ավերը համեմատում է 1915 թ-ի Հայոց ցեղասպանության հետ ու ցավով արձանագրում՝ «Նույն ձեռագիրն է»:

Հիշեցնենք՝ մարտի 25-ին հայտնի դարձավ, որ ադրբեջանցիները գետնին են հավասարեցրել Մեխակավանի (Ջաբրայիլ) Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին։ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն, արձագանքելով հայկական եկեղեցու ավերման մասին բացահայտող տեսանյութին, հայտարարեց, թե մատուռն ապօրինի կառուցվել 1993-ից հետո, ուստի չի կարող Ջաբրայիլի մշակույթի պատմության մաս համարվել:

Իսկ Ադրբեջանի նախագահի օգնական Հիքմեթ Հաջիևը եկեղեցու «անհետացման» մասին պատմող ռեպորտաժի հեռարձակումից մի քանի ժամ անց Twitter- ում գրեց. «Հայաստանը, ադրբեջանցի ժողովրդի ժառանգության և սեփականության հանդեպ թույլ տված անասելի վանդալիզմից հետո Ադրբեջանին պահանջներ ներկայացնելու որևէ բարոյական իրավունք չունի»։

Ավելի վաղ Ադրբեջանն ավերել էր նաև Շուշի քաղաքի` ավելի քան 200 տարվա պատմություն ունեցող Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին (Կանաչ ժամ), որի վերաբերյալ, թեևս, որևէ արդարացում չգտնելով, որոշել էր լռություն պահպանել:

ՀՀ ԱԳ նախարարությունը հայտարարություն էր տարածել, որում միջազգային հանրությունը, նախևառաջ` ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներին և համանախագահ երկրներին, ՅՈւՒՆԵՍԿՕ-ին կոչ էր արել անհապաղ միջամտել ու կանխել հայկական պատմամշակութային ժառանգության վերացումը:

ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Հայաստանի ազգային հանձնաժողովը մարտի 25-ին տեղեկացրեց, որ Ադրբեջանը ԻՍԻՍ-ի «ձեռագրով» գետնին է հավասարեցրել իր ենթակայության տակ անցած տարածքում գտնվող եկեղեցիներից մեկը` 2017 թվականին Արցախի Մեխակավան բնակավայրում օծված Զորավոր սուրբ Աստվածածին եկեղեցին։