Անշարժ գույքի հետ կապված գործարքները Հայաստանում ճգնաժամային 2020 թվականին կրճատվել են 15 տոկոսով։ Երևանում բնակարանների վաճառքի գործարքները կրճատվել են գրեթե 25%-ով, իսկ քաղաքի կենտրոնում՝ ավելի քան 40%-ով։ Այսինքն, որքան թանկ է անշարժ գույքը, այնքան քիչ է այն վաճառվել ու գնվել։
Ճգնաժամային իրավիճակի համար դա լրիվ բացատրելի է։ Բայց միևնույն ժամանակ, բնակարանների գները ոչ միայն չեն իջել, այլև նույնիսկ աճել են, ընդ որում, քաղաքի բոլոր հատվածներում։ Նույնիսկ Երևանի կենտրոնում «քառակուսու» միջին գինն աճել է 6 տոկոսով և այժմ կազմում է մոտ 1250 դոլար։ Համեմատության համար նշենք, որ Դոնի Ռոստովի կենտրոնում՝ Կիրովի շրջանում, մեկ քառակուսի մետրի միջին գինը կազմում է 58,3 հազար ռուբլի, դոլարով վերահաշվարկի դեպքում` մեկուկես անգամ քիչ:
Տրամադրությունները փոխվել են, բայց արտագաղթ չկա
Այս տարվա ընթացքում, երբ սկսվեց կորոնավիրուսային ճգնաժամը, բնակարանների վաճառողները մտածում էին սպասել, ինչը, բնականաբար, նվազեցրեց վաճառքի աճի տեմպերը։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում տեղեկությունը հայտնեց «Ա.Գ. ԲՈՐՍԱ» ռիելթորական ընկերության ղեկավար Արտյոմ Պրիբիլսկին։
Տարվա 4-րդ եռամսյակում ամեն ինչ փոխվեց: Հոկտեմբեր-նոյեմբեր ամիսներին գները սկսեցին ընկնել։ Թեև ընդհանուր առմամբ տարվա ընթացքում դրանք աճել են, բայց տարեվերջին սկսել են նվազել, հատկապես՝ կենտրոնում։
«Այն մարդիկ, որոնք վաճառում էին իրենց բնակարանները, տարվա սկզբին ու կեսերին մտածում էին. «Սպասենք վարակն անցնի, հետո՝ կերևա»։ Իսկ երբ, պայմանականորեն ասած, այդպես են մտածում ձեր հարևանները, այդպես եք մտածում նաև դուք։ Բայց 4-րդ եռամսյակում ամեն ինչ փոխվեց, վաճառողները սկսեցին իջեցնել գները», - ավելացրեց Պրիբիլսկին։
Շուկայում կունենանք նաև չարաշահումներ, որոնք ԿԲ–ի կառավարման տիրույթից դուրս են. Պիպոյան
Նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին մամուլում և սոցցանցերում կանխատեսումներ հայտնվեցին այն մասին, որ մարդիկ կսկսեն զանգվածաբար վաճառել տներն ու արտագաղթել։ Պրիբիլսկին ընդգծեց, որ դրանք չեն հաստատվում։ Չորրորդ եռամսյակի արդյունքներով անշարժ գույքի գործարքների որևէ աճ չի նկատվել։
«Նման դեպքեր, իհարկե, կան, բայց դրանք ուռճացված են», - ընդգծեց փորձագետը:
Որտեղի՞ց այդպիսի լավատեսություն
Հատկանշական է՝ Երևանում բնակարաններն ավելի քիչ էին վաճառվել, բայց հողամասերը՝ ավելի շատ։ Սա Հայաստանում ընդհանուր անշարժ գույքի շուկայում այն ոչ շատ ցուցանիշներից է, որ աճել է 2020 թվականին (գրեթե 8%-ով)։
Պարզ է, որ այդ ցուցանիշն արտացոլում է ոչ թե այսօրվա տրամադրությունները, այլ մեկուկես-երկու տարի հետոյի (միջինում այդքան ժամանակ է պետք Երևանում բազմահարկ շենքի կառուցման համար)։ Այսինքն՝ կառուցապատողները, անկախ ամեն ինչից, ակնկալում են, որ բնակարանների վճարունակ գնորդներ կլինեն ոչ պակաս, քան նախկինում։ Այս լավատեսությունն ակնհայտ է ընթացիկ շինհրապարակներում՝ 2020 թվականի ընթացքում (չհաշված կորոնավիրուսային սահմանափակումները) դրանց մեծ մասի աշխատանքը կանգ չի առել։
Այսպիսով, միջնաժամկետ հեռանկարում շուկայում շատ նոր բնակարաններ կհայտնվեն։ Ամբողջ հարցն այն է, թե ինչ են ակնկալում շինարարական ընկերությունները, քանի որ Հայաստանում վճարունակ գնորդների սեկտորը սահմանափակ է (իսկ նրանցից շատերն արդեն բնակվում են նորակառույցներում), ու ի հավելումն ամեն ինչի, առաջիկա տարիներին անշարժ գույքի հարկերը մի քանի անգամ կբարձրանան։
«Հաշվի առնելով այս ամենը, կարող է արդյո՞ք մեր շուկան յուրացնել այդ բնակարանները։ Վստահ չեմ։ Չէ որ մեր տնտեսությունը բարդ վիճակում է, ընդ որում՝ ոչ միայն ներկայիս ճգնաժամի հետ կապված, այլև երկարաժամկետ հեռանկարում, քանի որ արդյունաբերության հզորությունը մեզ մոտ, խորհրդային ժամանակների համեմատ, զգալիորեն ավելի փոքր է, ինչը նշանակում է, որ վճարունակ գնորդները զգալիորեն ավելի քիչ են», - ավելացրեց Պրիբիլսկին։
Կարելի է ենթադրել, որ մարդիկ զանգվածաբար չեն հեռանա երկրից, ինչպես 90-ականներին (հատկապես, որ միգրացիոն քաղաքականությունը և՛ Ռուսաստանում, և՛ Արևմուտքում արդեն այն չէ, ինչ այն ժամանակ)։ Լավ է, որ նրանք կմնան Հայաստանում, բայց վատ է, որ ոչ բոլորը հուսալի վաստակի հեռանկարներ ունեն։ Փորձագետն ամփոփեց, եթե աշխատանքի հետ կապված մարդկանց վիճակը մնա այնպես, ինչպես հիմա, ապա, ամենայն հավանականությամբ, բնակարանների գները կշարունակեն արգելակվել կամ մի փոքր նվազել, քանի որ կորոնավիրուսի օրոք «սպասելու» տրամադրությունը հիմա արդեն չի աշխատում։
