Կորոնավիրուսից սկսեմ։ Իհարկե, կարող եք ասել՝ դե հիվանդությունը հո մասնագիտություն չի ճանաչում։ Բայց որոշ երկրների իշխանություններ լավ էլ ճանաչում են և պատժի ենթարկում այն լրագրողներին, որոնք փորձում են ճշմարտությունն ասել համավարակի տարածման պատճառների մասին։ Շատ կոնկրետ օրինակ բերեմ։ Վերջերս Չինաստանում լրագրող Չժան Չժանը 4 տարվա ազատազրկման դատապարտվեց, պաշտոնական ձևակերպմամբ, թշնամանք սերմանելու և անկարգություններ հրահրելու համար։ Իրականում այդ կինը պարզապես տեղեկություններ էր հաղորդում Ուհան քաղաքից, որտեղ ենթադրաբար ծագել է կորոնավիրուսը, թեև Չինաստանի իշխանությունները երբեք չեն ընդունել այդ ենթադրությունը։
Իհարկե, կորոնավիրուսի դեպքում լրագրողների վիճակը նաև այլ պատճառով է խոցելի՝ իմ գործընկերները պարզապես ստիպված են շփվել տարբեր մարդկանց հետ, հարցազրույցներ վերցնել նրանցից։ Ու սա, բնականաբար, զուտ հայաստանյան երևույթ չի։ «Յանդեքս դիրեկտ» կայքը պնդում է, որ ողջ աշխարհում հարյուրավոր լրագրողներ են վարակվել, սակայն հնարավոր չէ պարզել, թե քանիսն են վարակվել կոնկրետ մարդկանց հետ շփվելուց։ Ուղղակի կարող եմ փաստել, որ հայաստանյան տարբեր լրատվամիջոցների ներկայացուցիչներ, որոնց լավ ճանաչում եմ, վարակվել են, բայց ապաքինվել։ Առողջություն մաղթենք բոլորին։
Բայց ինչու եմ այսօր անդրադառնում լրագրողների բարդ աշխատանքի թեմային։ Ուղղակի ամեն տարեվերջին միջազգային կազմակերպություններըն անդրադառնում են լրագրողների վիճակին և ամփոփ տեղեկություններ հրապարակում։ Երեկ իր ամենամյա զեկույցն է ներկայացրել «Լրագրողներ առանց սահմանների» կազմակերպությունը։ Միանգամից ասեմ, որ տարբեր լրատվամիջոցներ աշխարհի ամենատարբեր երկրներում փաստել են՝ այս տարի ավելացել է այն լրագրողների թիվը, որոնք զոհվել են ոչ թե պատերազմական պայմաններում կամ զինված բախումների գոտիներում, այլ, այսպես ասած, խաղաղ երկրներում։
Ադրբեջանն Արցախում թիրախավորել էր լրագրողներին. 7 ծանր վիրավոր և քրեական հետապնդումներ
«Լրագրողներ առանց սահմանների» զեկույցում սա հստակ արձանագրվում է՝ այս ավարտվող տարում աշխարհում զոհվել է 50 լրագրող, Նրանցից 16-ն է զոհվել ռազմական գործողությունները մեկնաբանելիս։ Մնացած 34-ը սպանվել են այն երկրներում, որտեղ ոչ մի ռազմական գործողություն չկա։ Որո՞նք են այդ երկրները։ Առաջին հերթին Մեքսիկան է, որտեղ 8 լրագրող է սպանվել, հետո՝ Հնդկաստանը, Ֆիլիպինները և Հոնդուրասը։ Լրագրողների համար ամենավտանգավոր երկրների թվում են նշվում նաև Իրաքը, Պակիստանը և Աֆղանստանը։ Ի դեպ, հետաքրքիր է, որ ընդամենը մեկ լրագրող է սպանվել իր հայրենիքի սահմաններից դուրս։
Ինչո՞ւ են սպանում իմ գործընկերներին։ «Լրագրողներ առանց սահմանների» կազմակերպության գլխավոր քարտուղար Քրիստոֆ Դելուարը բացատրում է։ Մեջբերեմ. «Ոմանք կարող են կարծել, թե լրատվամիջոցների ներկայացուցիչները իրենց մասնագիտության բերումով պարզապես ռիսկային գոտիներում են աշխատում՝ պատերազմ, բախումներ և այլն, այնինչ իրականում նրանք հարձակման թիրախ են դառնում այն ժամանակ, երբ հետաքննում են այնպիսի թեմաներ, որոնց լուսաբանումը ինչ-որ մարդկանց սրտովը չէ», փաստում է Քրիստոֆ Դելուարը, մանրամասնելով՝ խոսքը հիմնականում կոռուպցիայի մասին է։
Միջազգային կազմակերպության հրապարակված զեկույցում կոնկրետ փաստեր են բերվում։ Այս տարի սպանված 10 լրագրողները հետաքննում էին տեղական մակարդակում կոռուպցիայի և պետական միջոցների վատնման դեպքերը, 4 լրագրող սպանվել է կազմակերպված հանցագործ խմբավորումների գործունեության լուսաբանման համար, երեքը լուսաբանում էին օգտակար հանածոների արդյունահանումը։ Եվ կա նաև մի նոր վտանգավոր միտում՝ լրագրողներ են սպանվել տարբեր երկրներում բողոքի ակցիաների ժամանակ։ Էդպիսի դեպքեր են արձանագրվել Իրաքում, Նիգերիայում և Կոլումբիայում։
Արցախում վիրավորված ռուս ռազմական լրագրող Յուրի Կոտենոկն ասուլիս կտա
Բայց խոսքը միայն լրագրողների սպանությունների մասին չէ։ Մեզ նաև բանտարկում են։ Գիտե՞ք արդյոք, թե քանի լրագրող է ազատազրկվել այս տարի ողջ աշխարհում։ Ընդ որում՝ հենց լրագրողական գործունեության համար։ Չեք հավատա, բայց ազատազրկված իմ գործընկերների թիվը մոտենում է 400-ի։
