-Նոյեմբերի 27-ին հանդիպում եք ունեցել Ռուսաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Նիկոլայ Պատրուշևի հետ: Ի՞նչ առիթով ու ո՞ւմ նախաձեռնությամբ է այն տեղի ունեցել, և արդյո՞ք այն առաջինն էր ՀՀ ԱԽ քարտուղարի պաշտոնը թողնելուց հետո:
- Նիկոլայ Պատրուշևը իմ վաղեմի ընկերն է և բարեկամը, ում հետ շփվելու, հանդիպելու և խնդիրներ քննարկելու որևէ դժվարություն չունեմ և չեմ ունեցել։ Պատրուշևը նաև մեր երկրի և ժողովրդի լավագույն բարեկամներից է։ Մենք միասին, առանց թմբկահարելու, մեծ աշխատանք ենք կատարել հայ-ռուսական երկկողմ դաշնակցային հարաբերությունների զարգացման գործում, ընդ որում ինչպես երկկողմ, այնպես էլ բազմակողմ՝ ՀԱՊԿ, ԵԱՏՄ, ԱՊՀ ֆորմատներով։
Նախաձեռնողն ենք եղել անվտանգային միջավայրի զարգացմանն առնչվող բազմաթիվ նախաձեռնությունների, հիմնադիրն ենք եղել ռազմաքաղաքական և անվտանգային ոլորտին առնչվող իրավական ակտերի, երկկողմ և բազմակողմ որոշումների, ամրապնդել ենք հայ ռուսական ռազմավարական գործակցության իրավապայմանագրային բազան՝ այդ թվում նաև ՀԱՊԿ շրջանակներում։ Այն առնչվել է նաև մեր անվտանգությանը, զինված ուժերին, 102-րդ ռազմաբազայի արդիականացմանը, հայկական ռազմարդյունաբերությանը և բազմաթիվ այլ հարցերի։
Թե ինչի մասին ենք խոսել՝ գրված է պաշտոնական հաղորդագրության մեջ։ Երկու խոսքով եթե նշեմ՝ խոսել ենք իրավիճակից, հնարավոր զարգացումներից, սահմանների դեմարկացիայից, գերիների վերադարձ, անհետ կորածների որոնում, մշակութային՝ ներառյալ եկեղեցական ժառանգության, պաշտպանություն՝ ակտիվ ռուսական օժանդակությամբ և այլն։
-Ինչպե՞ս եք գնահատում ՀՀ և ՌԴ Անվտանգության խորհուրդների համագործակցության ներկա մակարդակը՝ պայմանավորված տարածաշրջանում ստեղծված նոր իրավիճակով:
- Իմ ղեկավարման տարիներին Անվտանգության խորհուրդն ազդեցիկ կառույց էր՝ լուրջ լիազորություններով, ազդեցիկ միջազգային կապերով, այն բազմաթիվ խնդիրների համակարգման կարևորագույն մեխանիզմ էր։ Ձևավորված գործընկերային կապերի շնորհիվ մենք կարողանում էինք մեր անվտանգության հարցերը լսելի, քննարկելի և լուծելի դարձնել մեր շատ ազդեցիկ գործընկերների հետ։ Թե՛ երկրի ներսում, թե՛ նրա սահմաններց դուրս մեծ աշխատանք էր կատարվում։
Անվտանգության խորհրդի քարտուղարը մասնակցում է ՀԱՊԿ անդամ երկրների նիստին
Իմ հեռանալուց հետո՝ անցնող այս 6 տարիներին, ցավոք, կարևորագույն այս կառույցը կորցրեց իր շատ գործառույթներ։ Ինչպիսին են հիմա ՌԴ և ՀՀ ԱԽ-ների հարաբերությունները՝ տեղյակ չեմ խորությամբ, բայց կարծում եմ՝ գործնական և աշխատանքային։ Համենայնդեպս, ճանաչելով Պատրուշևին և իմանալով ՌԴ ԱԽ գործելաոճը՝ համոզված եմ գործընկերային հարաբերությունների մեջ, մանավանդ, որ ՀՀ ԱԽ-ն ևս շահագրգիռ կլինի այս գործակցությունը զարգացնելու առումով, առավել ևս վերջին զարգացումների լույսի ներքո։
-Պատրուշևի հետ Ձեր հանդիպման պաշտոնական տեղեկատվության մեջ նշվում է, որ քննարկվել է նաև գերիների հարցը: Նշվե՞լ են արդյոք այդ գործընթացի իրականացման կոնկրետ ժամկետներ:
- Մեր հանդիպման ընթացքում քննարկվել է հարցերի լայն շրջանակ, դա վաղեմի բարեկամների և գործընկերների զրույց էր, և ես պետական պաշտոնյա չեմ։ Հարցերը ներառում էին գերիների փոխանակման, սահմանների դեմարկացիայի, անհետ կորած զինվորների վերադարձի, ականազերծման և այլ հարցեր։ Ինչպես ես տեղեկացա Լեռնային Ղարաբաղի հետ կապված հարցերը գտնվում են ՌԴ նախագահ Պուտինի և ՌԴ Անվտանգության խորհրդի անմիջական ուշադրության կենտրոնում։
Ռազմագերիների և անհայտ կորածների խնդիրներն առաջնային են, մարդասիրական բնույթ են կրում և այդ հարցով զբաղվում են ամենօրյա ռեժիմով։ Մենք բոլորս անհամբեր սպասում ենք նրանց վերադարձին և բոլորս պետք է համադրենք մեր ուժերը, որպեսզի դա հնարավորինս արագ տեղի ունենա: Եվ դա գերակա էր դիտարկվում նաև պարոն Պատրուշևի հետ մեր հանդիպման ընթացքում:
-Որպես ԱԽ նախկին քարտուղար և պետական, քաղաքական գործիչ, ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստանում ստեղծված հետպատերազմյան իրավիճակը:
-Իրավիճակը Հայաստանում իսկապես մտահոգիչ է։ Տարերային որոշումների հետևանքով ունեցանք մեծ բացթողումներ, թերացումներ և կորուստներ։ Երբ պետությունը չի կառավարվում ինստիտուցիոնալ մեխանիզմներով, երբ չեն հաշվարկվում անվտանգային միջավայրի ռեալ մարտահրավերնրը, երբ բացակայում են ռազմաքաղաքական իրավիճակի օբյեկտիվ գնահատման, վերլուծության, հակազդման գործողությունները, երբ պատշաճ չեն իրականացվում քաղաքական, դիվանագիտական, ռազմական, հետախուզական, տեղեկատվական և բազմաթիվ այլ ուղղություններով գործողությունները, ունենում ենք այն ինչ ունեցանք։
Ռուսաստանին և Իրանին ձեռնտու չէ Արցախը թուրքոմաններով և վարձկաններով բնակեցնելը
Տեսեք, Նախիջևանում տեղի ունեցած թուրք- ադրբեջանական լայնամասշտաբ զորավարժություններից հետո տեղեկատվության նույնիսկ բաց աղբյուրները թմբկահարում էին վերահաս պատերազմի մասին։ Ցավոք, պատշաճ վերլուծություններ չեղան։ Քիչ չեն նաև սխալները, թերությունները 44-օրյա պատերազմի օրերին։ Ավելին, իրավիճակի ոչ սթափ վերլուծությունը, օպերատիվ մարտավարական որոշումների հախուռնությունը, հաստակ ինսիտուցիոնալ կառավարման համակարգի բացակայությունը, հատկապես պատերազմական իրավիճակում, հանգեցրեց տարերային որոշումների, որի ցավալի արդյունքների ականատեսը եղանք։
-Ո՞րն է ելքը, և արդյոք պատրաստվու՞մ եք միանալ վարչապետի հրաժարականը պահանջող ուժերին և գործընթացներին։
-Ելքը, իմ կարծիքով, արտահերթ ընտրությունների անցկացումն է, որի մասին հրապարակային խոսել եմ դեռևս 20 օր առաջ։ Այսօր մենք ունենք բոլորովին նոր իրավիճակ։ Իշխանությունը հայտարարել և ստանձնել է հայտնի փաստաթղթի ստորագրման պատասխանատվությունը, ինչն էլ առաջին հերթին նշանակում է վստահության քվեի խնդրի լուծում։ Անհնարին է ազգի համար նման շրջադարձային որոշում կայացնելուց հետո չդնել վստահության հարցը։
Դա ընդամենը ժամանակի հարց է։ Ժողովուրդը պետք է ազատ կամարտահայտությամբ որոշում կայացնի։ Եվ ես համոզված կողմնակիցն եմ, որ այն տեղի ունենա իշխանության և ընդդիմության միջև քաղաքակիրթ բանակցությունների արդյունքում, առանց ցնցումների և բախումների, հստակ ճանապարհային քարտեզով, որի մեջ պետք է ներառվեն կառավարման ձևի փոփոխություններով կիսանախագահական համակարգին անցումը և 100% համամասնական համակարգին անցումն առանց ռեյտինգային համակարգի։
Վստահ եմ, որ հենց ընտրություններն են և դրա արդյունքում ձևավորված իշխանությունն է, որ պետք է գա լուծելու մեր ազգի առջև ծառացած լրջագույն մարտահրավերները։ Ես ուշադիր հետևում եմ տեղի ունեցող գործընթացներին, չեմ վերադարձել ակտիվ քաղաքականություն, և ըստ անհրաժեշտության հայտնում եմ իմ հրապարակային դիրքորոշումները:
