Արամ Սաֆարյանի դիտարկմամբ`Խորհրդային Հայաստանը ձևավորվեց շատ ողբերգական ու դրամատիկ պայմաններում, երբ դեռ չէր ավարտվել Հայոց ցեղասպանությունը, արևմտահայությունը դադարել էր գոյություն ունենալ, իսկ Արևելյան Հայաստանի հայերի վրա կախվել էր ֆիզիկական ոչնչացման վտանգը։ Առաջին հանրապետությունն արյունաքամ եղավ, պարտվեց Թուրքիայի հետ անհավասար ու շատ դաժան պատերազմում, ինչից հետո խորհրդային Հեղկոմը նոյեմբերի 29–ին Կարմիր 11-րդ բանակի զորամիավորումների առաջն ընկած` Ղազախից մտավ Իջևան ու հայտարարեց Հայաստանի խորհրդայնացման մասին։
«Մեր ակումբի երկու տասնյակ հետազոտողներս` պատմաբաններ, քաղաքագետներ, սոցիոլոգներ, փիլիսոփաներ, մշակութաբաններ, խնդիր դրեցինք ուսումնասիրել Հայկական ԽՍՀ–ի պատմական հիմնական դասերն ու գծերը, գնահատել նրա պատմական դերը հայ ժողովրդի ճակատագրում` սկսած առաջին օրվանից մինչև 1991 թվականը, երբ այն դադարեց գոյություն ունենալ»,– նշեց Եվրասիական փորձագիտական ակումբի համակարգողը։
Սաֆարյանի տեղեկացմամբ` օրերս տեղի ունեցավ «Խորհրդային Հայաստանը հայ ժողովրդի պատմական ճակատագրերում. Հայկական ԽՍՀ կազմավորման 100-ամյակին» գրքի շնորհանդեսը։ Ըստ նրա` ակումբի մասնագետները, ովքեր հայտնի մասնագետներ են իրենց ոլորտներում, եկել են ընդհանուր եզրակացության, ըստ որի` Հայկական ԽՍՀ–ի գոյության տարիների ամբողջությունը հայոց բազմադարյա պատմության մեջ ընդհանուր առմամբ շատ բարենպաստ ժամանակաշրջան է եղել հայ ժողովրդի տնտեսական, քաղաքական, մշակութային, գիտակրթական զարգացման մեջ։
Արամ Սաֆարյան. «Մեզ անթերի քաղաքական դիրքորոշումներ են անհրաժեշտ»
Սաֆարյանի համոզմամբ` Հայկական ԽՍՀ–ն 70 տարի շարունակ եղել է հայկական պետականության զարգացման ուրույն ժամանակաշրջան, որը նպաստավոր պայմաններ է ստեղծել 1991 թվականի անկախության հռչակման և անկախ Հայաստանի ձևավորման համար։
