ԵՐԵՎԱՆ, 27 նոյեմբերի – Sputnik․ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման աշխատանքները դեռ շարունակվում են․ դրանք ոչ միայն Սոթքի հանքի տարածքով են անցնելու, այլ պիտի դեռ շարունակվեն։ Լրագրողների հետ զրույցում նման հայտարարություն է արել ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Թագուհի Թովմասյանը, որն այսօր Վարդենիսի տարածաշրջան է այցելել՝ տեղում հասկանալու, թե ինչպես են ընթանում սահմանազատման աշխատանքներն ու Սոթքի հանքավայրի աշխատակիցների, տեղի բնակիչների հետ զրուցելու, նրանց բողոքը լսելու։
«Այսինքն, առաջիկայում էլի ենք խնդիր ունենալու, ենթադրում եմ, որովհետև այն հատվածները, որոնք շարունակվում են, գնում են մինչև Ջերմուկի հատված են հասնում մեր սարերը, այդ սարերում էլ մենք կրկին խնդիրներ ենք ունենալու, որովհետև գնացել ենք, դիրքավորվել ենք մեր պատկերացրածով։ Մեր պատկերացումներն ու Ադրբեջանի պատկերացումները չեն համապատասխանում, և հիմա պիտի նստեն սեղանի առաջ ու հասկանան՝ ինչպես են կիսում սահմանը»,- նշեց Թովմասյանը։
Անդրադառնալով այն հարցին, թե տեղի բնակիչների համար ավելի կարևոր է Սոթքի ոսկու հանքի շահագործմա՞ն, թե՞ անվտանգության հետ կապված հարցերը՝ Թովմասյանը նշեց, որ ճիշտ չի համարում այդ երկու հարցերի տարանջատումը։
«Եթե մարդն ապրի անվտանգ և սոված, դա նույն դժվարությունն է, ինչ եթե մարդն ապրի վտանգի տակ և կուշտ։ Ունենք երկու դիլեմա, և երկուսն էլ օր առաջ պետք է կարողանանք կարգավորել»,- հավելեց նա։
Նրա խոսքով՝ անվտանգության առումով մենք կորցրել ենք ամենակարևոր շրջանը՝ Քարվաճառը, որը «բուֆերային գոտի էր», և դրա շնորհիվ Վարդենիսում և հարակից շրջաններում մարդիկ կարողանում էին հանգիստ քնել։
Հիմա սա խնդիր է։ Թովմասյանն ընդգծում է՝ կարևոր է հասկանալ, թե ինչպես է անվտանգությունն ապահովվելու։ Նա նաև անդրադարձավ այն տեղեկություններին, թե երեկ ադրբեջանական կողմը Սոթքի հանքավայրին է մոտեցել մի քանի հարյուրանոց զինվորականների խմբով, իսկ մեր կողմից մոտ տասնյակ զինվորականներ են եղել։
«Մեր բանակը գտնվում է ծանր վիճակում, մենք ունենք սարսափելի մեծ կորուստներ և համալրման խնդիր։ Մեր բանակը պետք է մեջքն ուղղի, հիմա այդ գործընթացի մեջ ենք։ Այդ ընթացքում մենք կարող ենք ունենալ շատ անհավասար պայմաններ թշնամու բանակի հետ, որովհետև իրենք եկել են մի քանի հարյուր հոգով, իսկ մենք չենք ունեցել այդքան մեծ թվով ներկայացուցիչներ, որովհետև չենք կարողացել տեղում ունենալ այդքան մեծ թվով զինվորականներ»,- նշեց նա։
Թովմասյանն ընդգծում է՝ Քարվաճառում տղաները կյանքի գնով 44 օր պահեցին այս անառիկ լեռները, հիմա նրանց համար իսկապես մեծ ցավ է, որ այդ պահածը մենք մի փաստաթղթով հանձնեցինք։ Տեղի բնակիչներն էլ տարակուսած են՝ եթե շրջանների մի մասը կորցրեցինք կռվում, ինչու այս մեկը կամ գոնե դրա մի մասը չէինք կարող պահել։
«Իրենք 21-րդ դարի պատերազմում կռվել են 20-րդ դարի կանոններով և զինտեխնիկայով, և, ըստ էության, հաղթանակ են տարել։ Մենք Քարվաճառում հաղթել ենք, ես ուզում եմ սա արձանագրել, բայց պարտվել ենք փաստաթղթով»,- շեշտեց նա։
Հիշեցնենք` նոյեմբերի 9-ին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը համատեղ հայտարարություն ընդունեցին ռազմական գործողությունների դադարեցման վերաբերյալ։
Եռակողմ հայտարարության մեջ մասնավորապես նշվում է, որ մինչև նոյեմբերի 15-ը Ադրբեջանին է վերադարձնում Քելբաջարը (ավելի ուշ այդ ժամկետը 10 օրով երկարաձգվեց-խմբ.), մինչև նոյեմբերի 20-ը՝ Աղդամի շրջանը, մինչև դեկտեմբերի 1-ը՝ Լաչինի շրջանը` թողնելով միջանցք 5 կմ լայնությամբ, որը ապահովելու է Հայաստանի կապը, սակայն չի շոշափելու Շուշին։
Հայաստանն ապահովում է տրանսպորտային կապ Ադրբեջանի արևմտյան շրջանների և Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության միջև։
Ինչ տվեց Արցախի վերաբերյալ եռակողմ հայտարարությունը․ քարտեզ
Շփման գծի երկայնքով Լեռնային Ղարաբաղում և Լաչինի միջանցքում հաստատվում են ռուսական խաղաղապահ ուժեր 1960 զինվորականի չափով, հրազենային զենքով, 90 զրահատրանսպորտային և 380 ավտոմեքենաներով և հատուկ տեխնիկայով։
Խաղաղապահները մնում են հինգ տարի ժամանակով` ավտոմատ երկարացման հնարավորությամբ, եթե հաջորդ հինգ տարվա համար կողմերը ժամկետի լրանալուց վեց ամիս առաջ չեն հայտարարում այս դրույթի կիրառությունը դադարեցնելու մասին։
Նշվում է նաև, որ ներքին տեղահանվածները և փախստականները վերադառնում են ԼՂ և հարակից շրջաններ, իրականացվում է ռազմագերիների փոխանակություն և մյուս պահվող անձանց փոխանակություն, ապաարգելափակվում են բոլոր տնտեսական և տրանսպորտային կապերը տարածաշրջանում։
