Sputnik Արմենիայի թղթակիցներն այցելել են միջնադարյան բացառիկ վանական համալիր, զրուցել խաղաղապահների, քահանաների և տեղի բնակիչների հետ. վերջինները ստիպված կլինեն լքել այդ տարածքները:
Խաղաղապահների առաջին հսկիչ–անցակետն այցելուներին դիմավորում է Երևան-Ստեփանակերտ ճանապարհի՝ դեպի վանքը թեքվող հատվածում։
Երկրորդը գտնվում է անմիջապես վանքի տարածքում։ ՌԴ խաղաղապահ ուժերի ավագ լեյտենանտ Օլեգ Կովալենկոն պատմեց, որ իրենք իրենց գործունեությունը սկսել են վանքի վանահայր հայր Հովհաննեսի օրհնությամբ։ Վերջինս նրանց տարածք է տրամադրել, ցույց է տվել տեղանքը, ներկայացրել իրողությունը։
Խաղաղապահները սկզբում նկատել են մարդկանց ճնշված հոգեվիճակը, ասում են` շատերը գալիս էին վանքին հրաժեշտ տալու։ Նրանք սպասել են, որ այդ ֆոնին տեղաբնակներն իրենց ագրեսիվ կընդունեն։ Բայց հակառակին են ականատես եղել` մարդիկ նրանց գրկաբաց են ընդունել։
«Ինձ համար հաճելի բացահայտում էր։ Մարդիկ այստեղ բոլոր հարցերում փորձում են օգնություն ցուցաբերել։ Շատ շնորհակալ ենք նրանց այսպիսի ընդունելության համար»,-նշեց Կովալենկոն։
Խաղաղապահներն արդեն սկսել են նախապատրաստվել նոյեմբերի 25-ի իրավիճակի փոփոխությանը։ Նրանք իրենց առաքելությանը համաձայն դիտակետեր են պատրաստում։ Կովոլենկոն փոխգործակցության հույս ունի ինչպես հայկական, այնպես էլ ադրբեջանական կողմի հետ։
Դա ինձ համար բացահայտում էր. Դադիվանքին հարակից դիտակետի խաղաղապահը հաճելիորեն զարմացած է
Ինքը՝ Կովալենկոն, Արցախ է եկել գիտելիքների «ուղեբեռով»։ Գործուղումից առաջ նա անձնակազմի հետ ազգագրության, պատմության և անգամ կրոնագիտության դասեր է անցկացրել։
«Իմ մարտիկները գիտեն հակամարտության նախապատմությունը, այս տարածաշրջանի պատմությունը»,-նշեց սպան։
Վանքի վանահայր հայր Հովհաննեսը երախտապարտ է խաղաղապահներին, որոնք պահպանելու են պատմական վանական համալիրը։ Ինքը՝ վանահայրը, մյուս հոգևորականների հետ միասին առայժմ այստեղ է։
«Այսօր հրադադար է, բայց ես չգիտեմ, թե ինչ կլինի վաղը։ Մենք կատարում ենք մեր պարտքը, նաև պատարագ ենք մատուցում»,- Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասած հոգևորականը։
Նա հույս ունի, որ Արցախում քրիստոնեական սրբավայրերը կպահպանվեն։ Ասում է` շատ կարևոր է ուշադրություն սևեռել այդ հարցի վրա։
Մարտակերտի բնակիչ Ռաֆիկ Աթայանը Հայաստանից Արցախ վերադառնալիս կանգ է առել, որպեսզի մոմ վառի։ Այս վանքը նրա համար միշտ էլ յուրահատուկ է եղել։
Իսկ Լյուդմիլան ցավով ավելացնում է․«Դուք հո հասկանում եք, թե ինչ է նշանակում եկեղեցին քրիստոնյա ազգի համար»։ Նա հիշում է Շուշիի պղծված հայկական տաճարը և չի կարողանում զսպել արցունքները։
Մյուս այցելուն` Սվետլանան, որոշել է Արցախ վերադառնալ, հենց որ հնարավոր լինի։ Նա գիտի, որ Ստեփանակերտի իր տունը տուժել է հրետակոծություններից, բայց սիրտը ձգտում է դեպի հարազատ վայրեր։
«Մենք Երևանում մեկուկես ամիս մնացինք։ Ստիպված էինք ամեն ինչ թողնել և հոկտեմբերի սկզբին հեռանալ, քանի որ սարսափելի ռմբակոծություն էր»,-պատմում է կինը։
Նա նույնպես կանգ է առել, մտել Դադիվանք, մոմ վառել` միայն իրեն հայտնի աղոթքով։
Մենք արդեն պատրաստվում էինք հեռանալ, երբ եկեղեցի մտան Հայաստան վերադարձող կամավորները։ Նրանք ասացին, որ չէին կարող տունդարձի ճանապարհին չայցելել վանք։ Մի տեսակ անաստված բան կստացվեր։
Մեր այցելության պահին եկեղեցում մոմերը վերջացել էին...
