Վերջին Արցախյան պատերազմի ողջ ընթացքում Հայաստանն արդեն մի քանի դիմում է ներկայացրել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան` Ադրբեջանի ու նաև Թուրքիայի նկատմամբ միջանկյալ միջոցներ կիրառելու պահանջով։
Դրանցից մի քանիսի վերաբերյալ դատարանն արդեն իսկ որոշումներ է կայացրել։ Թե ինչ իրավական ուժ ունեն այդ որոշումներն ու ինչ կտան դրանք հայկական կողմին, Sputnik Արմենիային տված հարցազրույցում ներկայացրել է ՄԻԵԴ–ում ՀՀ ներկայացուցիչ Եղիշե Կիրակոսյանը։
«Ցավոք, ռազմական գործողությունների վրա դրանք անմիջական զսպող ազդեցություն չեն ունենում»,– ասաց Կիրակոսյանը` միաժամանակ հույս հայտնելով, որ Եվրոպական իրավական կառույցի որոշումների ազդեցությունն այդ երկրների վրա նկատելի կլինի ավելի ուշ։
Համենայն դեպս, Եղիշե Կիրակոսյանի դիտարկմամբ, Թուրքիան ակնհայտորեն անհանգստացած է իր նկատմամբ ընդունված որոշումից։
«Թուրքիայի ԱԳՆ–ի կողմից հենց որոշման հրապարակման օրը սուր արձագանք հնչեց ՄԻԵԴ–ի հասցեին, մեղադրանքներ, որ անհիմն, իրավական ուժ չունեցող որոշում է կայացվել։ Նաև դրան հետևեցին Թուրքիայի փորձերը` միջանկյալ միջոցը վերացնելու։ Իրենք ԱԳՆ մակարդակով դիմել էին ՄԻԵԴ`միջանկյալ միջոցը վերացնելու պահանջով` նշելով, որ այն հիմնված է իրենց բնորոշմամբ, անհիմն, ոչ լուրջ ապացույցների վրա։ Սակայն, ի պատիվ ՄԻԵԴ–ի, դատարանը չտրվեց նման հարձակումներին, որովհետև իմ կարծիքով, Թուրքիայի պահվածքը շատ սանձարձակ էր, նաև այն ձևակերպումներով, որոնք օգտագործվել էին նամակագրության մեջ»,– ասաց Կիրակոսյանը։
ՄԻԵԴ–ում ՀՀ ներկայացուցիչը նաև հայտնեց, որ Թուրքիայի ներգրավվածության մասին որոշումը քննարկվել է նաև ԵԽ նախարարների կոմիտեում, որի ժամանակ Թուրքիայի մշտական ներկայացուցիչը բավական կոշտ մեղադրանքներ է հնչեցրել դատարանի հասցեին։
Եղիշե Կիրակոսյանը մեկնաբանեց, որ Նախարարների կոմիտեն է այն մարմինը, որն իրավասու է վերահսկել ՄԻԵԴ–ի որոշումների կատարման ընթացքը։ Դատարանն իրավունք ունի հարցը փոխանցելու Նախարարների կոմիտեի քննարկմանը։ Ու թեև խոսքն այս դեպքում Թուրքիայի նկատմամբ բացառապես քաղաքական ճնշում կիրառելու մասին է, բայց ՄԻԵԴ–ում ՀՀ ներկայացուցիչը հույս ունի, որ այդ քննարկումները ևս կնպաստեն Արցախի ու Հայաստանի նկատմամբ ռազմական գործողությունների ակտիվության նվազմանը։
«Ամեն դեպքում Թուրքիայի նման անհանգստությունը վկայում է, որ կիրառված միջոցը որոշակի էֆեկտ ունեցել է։ Իսկ միջանկյալ միջոցի չկատարումը հանգեցնելու է Կոնվենցիայի 34 հոդվածի խախտման մասին վճռի, ու դա ևս կարող է հետևանքներ ունենալ։ Ամեն դեպքում մենք շարունակելու ենք պնդել այս ուղղությամբ ու ապացույցներ ներկայացնել»,– ասաց Կիրակոսյանը` հավելելով, որ հայկական կողմն առ այսօր էլ շարունակում է իր դիմումները համալրել ամեն օր ստացվող նորանոր ապացույցներով։
Հիշեցնենք` Արցախի ու Հայաստանի տարածքում Ադրբեջանի կողմից քաղաքացիական բնակչության, քաղաքացիական օբյեկտների ու քաղաքացիական բնակավայրերի թիրախավորման, միջազգայնորեն արգելված զինատեսակների կիրառման փաստերով դիմումը հայկական կողմը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան էր ներկայացրել պատերազմի առաջին իսկ օրը։ Իսկ արդեն սեպտեմբերի 29-ին ՄԻԵԴ–ը որոշում կայացրեց` կողմերին կոչ անելով ձեռնպահ մնալ քաղաքացիական բնակավայրերի թիրախավորումից։
Եվրադատարանին ուղղված երկրորդ դիմումն արդեն պատերազմական գործողություններում Թուրքիայի ու ահաբեկչական խմբավորումների ներգրավված լինելու մասին էր։
Ռուսաստանի ԱԳՆ-ում չեն ժխտում սիրիացի գրոհայինների «ներհոսքը» Արցախից Ռուսաստան
«Այս մասով ևս դատարանն ընդունեց առանձին որոշում`Թուրքիային շեշտելով որպես միջամտող կողմ և կոչ անելով ձեռնպահ մնալ կոնվենցիոն իրավունքների խախտումներից»,– ասաց Եղիշե Կիրակոսյանը։
Հայաստանի Հանրապետությունը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան է դիմել նաև Ադրբեջանի նկատմամբ կիրառված միջանկյալ միջոցի շրջանակներն ընդլայնելու պահանջով ռազմագերիների գնդակահարությունների, դիակների նկատմամբ կատարված այլանդակությունների, գլխատումների և այլ դրվագներով, որոնք մարդասիրական իրավունքի, մարդու իրավունքների տեսանկյունից ուղղակի անընդունելի են:
