Այն ժամանակ անօդաչու թռչող սարքեր չէին օգտագործվում, այժմ այսպես կոչված դրոնները հսկայական դեր են խաղում, որովհետև թե՛ կրակում են, թե՛, այսպես ասած, ինքնասպանություն են գործում` պարզապես մխրճվելով նշանակետի մեջ ու պայթելով։ Բայց հարձակվող կողմն այդ ընթացքում մարդկային կորուստ չի կրում։ Այսինքն՝ այդ սարքերի կիրառումը շատ շահեկան է։
Մասնագետները պնդում են, թե Ադրբեջանը Արցախում հիմնականում օգտագործում է «Բայրաքթար» կոչվող թուրքական դրոններ, որոնք մի քանի տարի առաջ սկսել է արտադրել «Բայքար» ընկերությունը՝ տարբեր երկրներից ստացվող էլեկտրոնային սարքերի հիման վրա։ Ի դեպ, այդ երկրներից մեկը Կանադան է, որտեղ ապրող հայերը բողոք են բարձրաձայնել, ինչից հետո Կանադայի իշխանությունները, կարծես թե, վերանայել են իրենց դիրքորոշումը։
Համենայնդեպս BBC-ին վկայակոչում է Կանադայի արտգործնախարար Ֆրանսուա-Ֆիլիպ Շամպայնին, որն ասել է. «Արտահանման վերահսկողության խիստ ռեժիմին համապատասխան և շարունակվող ռազմական գործողությունների պատճառով ես կասեցրել եմ Թուրքիային տրամադրվող արտահանման թույլտվությունները՝ մինչև իրավիճակի հետագա գնահատումը։ Ի պատասխան Թուրքիայի իշխանությունները հանդես են եկել հայտարարությամբ, որի իմաստը մոտավորապես սա՝ ինչպես թե՝ երկուսս էլ ՆԱՏՕ-ի անդամ ենք, և Կանադան մեր դեմ պատժամիջոցներ է կիրառո՞ւմ։
Ինչ վերաբերում է Հայաստանին, ապա այս դեպքում մասնագետները չեն կարողանում միանշանակ գնահատական տալ։ Փորձագետ Անդրեյ Ֆրոլովը փաստում է, որ Հայաստանը իր սպառազինության մեծ մասը հիմնականում ձեռք է բերում Ռուսաստանից, որը դրոնների զանգվածային արտադրություն չունի։ Այսինքն` Երևանը ստիպված է անօդաչու թռչող սարքերը ձեռք բերել Չինաստանից կամ այլ երկրներից, որոնք, սակայն, զեղչված գներով չեն տրամադրում սպառազինությունը, ինչպես դա անում է Ռուսաստանը։
Ինչու Հայաստանը մինչև հիմա չի ճանաչել Արցախի անկախությունը, կամ ինչ կլինի, եթե ճանաչի
«Արդյոք դրոններն օգնել են Ադրբեջանին». հարց է տալիս BBC -ի թղթակիցը։ Պատասխանը միանշանակ չէ։ Լոնդոնի Քինգս քոլեջի փորձագետ Ռոբ Լին փաստում է. «Ադրբեջանական դրոնների թիրախ են դարձել ոչ միայն ռազմական տեխնիկան, պահեստներն ու մարդուժը, այլև «Օսա» ու «Ստրելա» հակաօդային կայանքները։ Սակայն այդ կայանքները նախատեսված են հիմնականում հակառակորդի ինքնաթիռներն ու ուղղաթիռները խոցելու համար, իսկ փոքր դրոնները դրանք մեծ դժվարությամբ են հայտնաբերում։
Ինչպես պաշտպանվել դրոններից։ Փորձագետ Վիկտոր Մուրախովսկին ասում է. «Թեև դրոնները նոր զինատեսակ են, դրանցից պաշտպանվելու միջոցներն արդեն մշակվել են, մասնավորապես սիրիական պատերազմում։ Ստորգետնյա շինություններ և թաքստոցներ, ռազմական տեխնիկայի տեղակայումն այնպիսի վայրերում, որոնք դրոնները չեն կարող հայտնաբերել»։ Մասնագետը խորհուրդ է տալիս՝ պարզապես ծածկեք ձեր տեխնիկան կտավով, որպեսզի այն չերևա, ու մի թույլ տվեք զինվորների կուտակումներ։ Դրոնը մի առանձին զինվորի հետևից հաստատ չի ընկնի։ Վերջապես կարելի է պարզապես խաբել հակառակորդին։
Վիկտոր Մուրախովսկին փաստում է՝ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունն անընդհատ տեսանյութեր է տարածում, թե ինչպես են իրենց անօդաչու թռչող սարքերը խոցում հայկական նշանակետերը, սակայն այդ տեսանյութերից մեկում նույնիսկ անզեն աչքով երևում է, որ ադրբեջանական դրոնը ոչնչացնում է ոչ թե իրական զենիթահրթիռային կայանքը, այլ դրա մակետը։
Երբ և ինչով է ավարտվելու այս պատերազմը
Եվ վերջում կրկին այն հարցի մասին, որը հետաքրքրում է անխտիր բոլորիս՝ երբ է ավարտվելու պատերազմը։ Երևի հիշում եք իսրայելցի բլոգեր Ալեքսանդր Լապշինին, որին որոշ ժամանակ պահեցին ադրբեջանական բանտերից մեկում, բայց ի վերջո ազատ արձակեցին։ Այդ մարդը, որը մի քանի անգամ այցելել է Հայաստան և Արցախ, հիմա պնդում է։ Պարզապես մեջբերեմ։ «Կարծում եմ, որ հայ զինվորները ստիպված կլինեն փոքր-ինչ նահանջել՝ 5-7 կիլոմետր դեպի պաշտպանության երկրորդ-երրորդ գիծ: Սակայն հոկտեմբերի 8-ի երեկոյան մոտ ադրբեջանցիները վերջնականապես կհոգնեն ու հարձակումները կդադարեն: Ինչ կարելի է ասել՝ երևի միայն մի բան՝ Աստված ձայնդ լսի։
