ԵՐԵՎԱՆ, 15 սեպտեմբերի — Sputnik. ՀՀ կառավարության վերջին նիստում ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Հայաստանում տնտեսական ճգնաժամ չկա և վկայակոչեց վերջին ամիսներին Հայաստանում տպված ՀԴՄ կտրոնների ցուցանիշը։ Նրա խոսքով` այս տարի անցյալ տարվա համեմատ ընդամենը 2.5 տոկոսով պակաս ՀԴՄ կտրոն է տպվել։
Վարչապետի այս հայտարարությունը տնտեսագետների շրջանակներում միանշանակ չընդունվեց։
Տնտեսագետ Թադևոս Ավետիսյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում նշեց, որ այդ մեկ ցուցանիշով` ՀԴՄ կտրոնների քանակով, քննարկել` երկրում տնտեսական ճգնաժամ կա, թե չկա, լուրջ չէ։
ՀԴՄ կտրոնները, նրա բնորոշմամբ` «ոչ թե օդից են վերցնում», այլ առևտրի, ծառայությունների ոլորտի իրական շրջանառության ածանցյալն են։ Ավետիսյանը հիշեցնում է, որ մանրածախ առևտուրը 2020թ–ի հունվար-հուլիս ամիսներին նվազել է 15%-ով, ընդհանուր առևտուրը` 10%-ով, ծառայությունները` ավելի քան 9 %-ով, իսկ անցյալ տարվա համեմատ` 22%-ով։
«Հիմա ինչպե՞ս է ստացվել, որ միջինում 10%-ից ավելի կրճատումների պայմաններում ՀԴՄ կտրոնների շրջանառությունը նվազել է ընդամենը 2.5 %-ով։ Անհասկանալի է։ Սա լրացուցիչ բացատրության կարիք ունի, քանի որ հակասությունն ակնհայտ է»,– ասաց Ավետիսյանը։
Տնտեսագետ Գոռ Ծառուկյանն էլ վարչապետի հայտարարությունը մեկնաբանում է ոչ թե ֆինանսական, այլ քանակական ցուցանիշներով։ Այլ կերպ ասած, ըստ նրա` տպվել է շատ ՀԴՄ, բայց դրանցով կատարված առևտուրը նվազել է։
«Տպված ՀԴՄ–ի վրա կարող է լինել ավելի փոքր գումար, դա միանշանակ չէ, և մեկը մյուսով պայմանավորված չէ»,– ի պատասխան Sputnik Արմենիայի հարցի ասաց Ծառուկյանը։
Հարցի պատասխանը ստանալու համար դիմեցինք ՊԵԿ–ին և ստացանք թվային տվյալներ` ինչ ունեինք անցյալ տարի` մինչև կորոնավիրուսային ճգնաժամը ու ինչ ունենք այս տարի։
Եվ այսպես, ըստ ՊԵԿ–ի տրամադրված ցուցանիշների` արտակարգ դրության ամենադժվարին ամսվա` ապրիլի ընթացքում Հայաստանում տպվել է 25.5 մլն հատ ՀԴՄ կտրոն, որոնցով կատարվել է 86 569 749 775 դրամի գործարք։
Համեմատության համար նշենք, որ 2019թ–ի ապրիլին տրամադրված ՀԴՄ կտրոնների թիվը եղել է շուրջ 37 մլն (36 966 401), իսկ կատարված գործարքների ծավալը` 149 420 099 892 դրամ։
Նիկոլ Փաշինյանը շնորհակալ է բոլոր նրանց, ովքեր ՀԴՄ կտրոն են պահանջում
2020թ–ի մայիսին, երբ կառավարությունը վերաբացեց տնտեսական գործունեության որոշ տեսակները` հանրային սննդի կետերը, խոշոր առևտրի կենտրոնները, Հայաստանում տպագրվեց 35 մլն հատ ՀԴՄ կտրոն, որով կատարվեց 132 364 435 879 դրամի առևտուր։
Եվ դարձյալ համեմատության համար նշենք, որ 2019թ–ի մայիսին տպվել էր 40 249 498 ՀԴՄ կտրոն, որով կատարվել էր 161 185 207 294 դրամի գործարք։
Իսկ 2020թ–ի հուլիսին, երբ ՀՀ կառավարությունը սկսեց խոսել տնտեսության ու հատկապես ներքին զբոսաշրջության ակտիվացման մասին, Հայաստանի ողջ տարածքում տպվեց 39,4 մլն հատ ՀԴՄ կտրոն, որոնցող կատարվեց 154 330 457 612 դրամի առևտուր։
2019թ–ի հուլիսին տպագրվել էր 41 316 483 հատ ՀԴՄ կտրոն, կատարվել էր 181 261 119 701 դրամի առևտուր։
Եթե դիտարկենք միայն վերջին ցուցանիշը, 2020թ–ի հուլիսին տպված ՀԴՄ կտրոններն ընդամենը 2 մլն հատով են զիջում 2019թ–ի հուլիսի տպագրվածների թվին։ Մինչդեռ դրամական արտահայտությամբ այդ տարբերությունը 26 930 662 089 դրամ է կազմում։
Այսինքն` 2020թ–ի հուլիսին ՀԴՄ շրջանառությունը` դրամական արտահայտությամբ, նախորդ տարվա համեմատ նվազել է ոչ թե 2.5, այլ շուրջ 15 տոկոսով։
Ի դեպ, վերլուծություններ կատարելիս հարկ է նաև հիշել 2019թ–ին տեղի ունեցած մի կարևոր իրադարձություն, որն էական ազդեցություն ունեցավ ՀԴՄ կտրոններ տրամադրելու մշակույթի ձևավորման համար։
Հիշեցնենք` վարչապետի նախաձեռնությամբ ՀՀ Անկախության տոնն անցյալ տարի նշվեց Գյումրիում։ Քաղաքը 15 000 հյուր ընդունեց, բայց տնտեսության մեջ դա ոչ մի ձևով չարտացոլվեց։
Covid-ով պայմանավորված տնտեսական ճգնաժամի ֆոնին կան նաև լավ լուրեր. Փաշինյան
Խնդիրը բացահայտեց հենց վարչապետ Փաշինյանը։ Հոկտեմբերի 9-ին Հայաստանի տնտեսությանը նվիրված համաժողովում նա հայտարարեց, որ սեպտեմբերի 21-ին Գյումրիում տպվել է ընդամենը 10 մլն դրամի կտրոն` այնքան, որքան մնացած օրերին։
«Տպվել է այնքան ՀԴՄ, որքան նախորդ օրերին էր տպվել։ Այսինքն՝ Գյումրու մեր գործընկերներն իմացել են, որ հարկայինն այդ օրը ոչինչ չի անելու, ո՛չ ռեյդ է լինելու, ո՛չ որևէ այլ բան»,- ասել էր Փաշինյանը։
Փաշինյանի այս հայտարարությունից ու ՊԵԿ հսկողության խստացումից հետո Հայաստանում տպագրվող ՀԴՄ կտրոնների թիվը սկսեց աճել։
