ԵՐԵՎԱՆ, 12 հուլիսի - Sputnik, Նելլի Դանիելյան. Կորոնավիրուսի համավարակի ու արտակարգ դրության պայմաններում Հայաստանում նվազել են ընտանի կենդանիների մսի իրացման ծավալները:
Այս մասին են վկայում ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի «Արդյունաբերական կազմակերպություններում հիմնական արտադրատեսակների թողարկումը բնեղեն արտահայտությամբ՝ 2020 թվականի հունվար-մայիսին» հետազոտության արդյունքները:
Դրանց համաձայն՝ մսամթերքի բոլոր տեսակների իրացումն այս տարվա 5 ամիսներին շուրջ 5%-ով անկում է ապրել՝ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ:
Օրինակ՝ խոշոր եղջերավոր կենդանիների թարմ և սառեցրած մսի իրացման ծավալները կրճատվել են 5.1%-ով, խոզի մսինը՝ 4.8%-ով, ոչխարինը՝ 4.7%-ով:
Թե որն է նվազման պատճառը, Էկոնոմիկայի նախարարությունում չցանկացան մեկնաբանել՝ նշելով, որ այս պահին տիրապետում են միայն 2020 թվականի հունվար-մարտ ամիսներին հանրապետությունում իրականացրած սպանդի վիճակագրական տվյալներին, որոնք նույնիսկ գերազանցում են նախորդ տարվա ցուցանիշները:
Իսկ, օրինակ, թռչնամսի առևտուրը, հակառակը՝ այս տարի ավելացել է 15%-ով: Պատճառն, ամենայն հավանականությամբ, դրա համեմատաբար էժան գինն է:
«Սպանդի համար իրացվել է 15.900 տոննա (կենդանի քաշով) գյուղատնտեսական կենդանի և թռչուն, որը 5.3%-ով գերազանցում է նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում արձանագրված ցուցանիշին»,- նշված է նախարարության՝ Sputnik Արմենիայի պատասխանում:
Քաղաքակրթությունն ու գյուղացու կորցրած շահույթը. սպանդանոցների չերևացող կողմը
Աճը, թերևս, բացատրվում է նրանով, որ նախարարությունում ընտանի կենդանիների ու թռչնամսի իրացման ծավալների հաշվարկը ներկայացված է մեկ ցուցանիշով: Արդյունքում՝ թռչնամսի 15%-անոց աճը «ծածկում» է մնացած տեսակների անկումը, և վիճակագրությունը ստացվում է դրական ցուցանիշով:
Իսկ 2020 թվականի՝ ըստ կենդանատեսակների մսի արտադրության ծավալների վերաբերյալ տեղեկությունը, Էկոնոմիկայի նախարարությունը խորհուրդ է տալիս փնտրել արդեն հաջորդ տարի՝ 2021-ին, հրապարակվող Հայաստանի վիճակագրական տարեգրքում։
Նշենք, որ Երևանի սուպերմարկետներում այս պահին տավարի միսը վաճառվում է 1կգ 2740, խոզի միսը՝ 1 կգ 3000 դրամով, հավինը՝ 1300 դրամով:
Պետական մարմինների հրապարակած թվերի տարբերությունը «Ագրարագյուղացիական միավորում» հասարակական կազմակերպության նախագահ Հրաչ Բերբերյանը մեկնաբանում է տեղեկությունների հավաքագրման ոչ վստահելի ու վաղուց իրեն սպառած մեթոդաբանությամբ:
Բանն այն է, որ Հայաստանում առկա անասնագլխաքանակի մասին վիճակագրությունը «վերևներին» տալիս են գյուղապետերը:
«Կարծում եմ, որ գյուղապետերի ինստիտուտն արատավոր է, և գյուղապետերն իրավունք չունեն վիճակագրություն ներկայացնելու: Նրանք ներկայացնում են մարզպետարաններ, մարզպետներն էլ, բնական է, որ պետք է ավելի լավ թվեր նկարեն ու ներկայացնեն, որ վարչապետի ձեռքը չընկնեն: Արդյունքում՝ ունենում ենք ոչ վստահելի ու անիրական վիճակագրություն»,- ասաց Բերբերյանը:
Նրա համոզմամբ՝ հաշվետվությունը պետք է ներկայացնեն արտադրողները և դրա դիմաց ստանան համապատասխան աջակցություն պետությունից՝ անասնապահության տվյալ ուղղությունը զարգացնելու ծրագրերի կամ սուբսիդիայի տեսքով:
Գործող մեխանիզմի պայմաններում, Բերբերյանի դիտարկմամբ, տնտեսագիտության բոլոր իրողությունները խախտվում են. անասնագլխաքանակն ավելանում է, սպառումը՝ նվազում, բայց գներն առաջվա պես շարունակում են աճել:
Կենդանիների մորթը տարիներ շարունակ իրականացվել է հակասանիտարական պայմաններում. Պետրոսյան
Տնտեսագիտական օրենքներին հակասող այս իրավիճակն իրականում հասկանալու համար Բերբերյանը ոլորտի պատասխանատուներին առաջարկում է անձամբ գնալ գյուղեր ու տեղում պարզել, թե որքանով է իրականում պակասել անասնագլխաքանակը Հայաստանում ու ինչու ժողովուրդը միս չի գնում:
Ստեղծված խառնաշփոթի պատճառը, սակայն, ըստ Բերբերյանի, միայն վիճակագիրները չեն: Նրա խոսքով՝ միսը թանկացել է, որովհետև Հայաստանում թանկացել է անասնակերը:
Իսկ կորոնավիրուսն ու տնտեսական ճգնաժամն իրենց հերթին ազդել են սպառողների վճարունակության վրա:
«Այսօր մոնիթորինգ ենք արել Երևանի շուկաներից մեկում: 2-3 օրվա միսը չի վաճառվել»,- հայտնեց ՀԿ նախագահը:
Մեծապես կրճատվել է նաև հանրային սննդի կետերի կողմից տարվա այս եղանակին սպառվող մսի ծավալը, ինչը ևս լրացուցիչ խնդիր է ոլորտի արտադրողների համար:
Բայց կա մի հետաքրքիր իրողություն ևս. պարզվում է՝ կորոնավիրուսի հետևանքով փակ սահմանները Հայաստանից արտահանվող մսի ծավալների վրա էապես չեն ազդել: Նույնիսկ այս իրավիճակում հայ գործարարները գտնում են իրենց արտադրանքն արտերկիր հասցնելու ուղիներ:
Վերջերս նման մի հետաքրքիր տեղեկություն չվրիպեց նաև Sputnik Արմենիայի ուշադրությունից: Մեր տեղեկություններով՝ հունիսի 28-ին Հայաստանում վայրէջք է կատարել Իրաքից ժամանած բեռնատար ինքնաթիռ, որը որոշ ժամանակ անց՝ արդեն բեռնված, Հայաստանից ուղղություն է վերցրել դեպի Իրաք:
ՀՀ քաղաքացիական ավիացիայի կոմիտեից հաստատեցին այս տեղեկությունը:
Ներում–բեկում չի լինելու. սուպերմարկետներն ու սննդի կետերը միսը կգնեն միայն սպանդանոցներից
Պարզվեց, որ հունիսի 28-ին Իրաքի Սուլեյմանիի օդանավակայանից Երևանի «Զվարթնոց» օդանավակայանում վայրէջք է կատարել վրացական «Easy Charter LLC» ավիաընկերության բեռնատար օդանավը, որն, ի դեպ, Հայաստան է եկել դատարկ: Իսկ արդեն «Զվարթնոց» օդանավակայանից, ըստ ներկայացված փաստաթղթերի, Իրաքի Սուլեյմանիի օդանավակայան է տեղափոխել 38 տոննա խոշոր եղջերավոր անասուն:
Իրացման այս ծավալների մասին վիճակագրական հաշվարկներում առայժմ տեղեկություն չկա: Հունիս ամսվա տնտեսական տվյալները պաշտոնական ամփոփագրերում դեռ ներառված չեն:
