ԵՐԵՎԱՆ, 9 հուլիսի – Sputnik, Ժաննա Պողոսյան․ Կորոնավիրուսի համավարակի պատճառով ստեղծված բարդ տնտեսական իրավիճակը մարդկանց դրդում է հանցագործությունների։ Օրինակ՝ վերջերս Հարավաֆրիկյան Հանրապետությունում առանց փողի մնացած քաղաքացիները զավթել էին սուպերմարկետը։ Եվրոպայում նույնպես հանցագործությունների թիվը կտրուկ աճել է։
ՀՀ Վիճակագրական կոմիտեի բաց աղբյուրներում նշվում է, որ Հայաստանում իրավիճակն այդքան էլ ողբերգական չէ․ Հանցավորության մակարդակն այս տարվա հունվար-մայիս ամիսներին նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 3%-ով (348-ով)։
Այս թվի կեսը կազմում են կողոպուտները, ընդ որում՝ բնակարանային գողությունների թիվը նվազել է՝ 631-ից հասնելով 569-ի, իսկ փողոցներում, խանութներում և այլ վայրերում կողոպուտներն ավելացել են։ Մեզ հաջողվեց պարզել, որ Հայաստանում ավելացել է անվտանգության ծառայությունների պահանջարկը։
«Վերջերս անվտանգության ծառայությունների պահանջարկն աճել է, կարանտինային միջոցառումների առաջին փուլում մեր անվտանգության աշխատակիցներից ոմանք կորցրել էին աշխատանքը, սակայն հիմա նրանք բոլորը ոչ միայն նոր աշխատանքի են տեղավորվել, այլև աճել է մեզ հետ աշխատող կազմակերպությունների թիվը»,- Sputnik Արմենիային հայտնեցին երկրում անվտանգություն ապահովող խոշորագույն ծառայություններից մեկում՝ «Բերկուտում»։
Նախկին փոխոստիկանապետ Հովհաննես Քոչարյանի կարծիքով՝ բնակարանային գողությունների թվի նվազման պատճառը կարանտինն է։ Նրա խոսքով՝ կորոնավիրուսից առաջ այդպիսի գողություններն առավել հաճախ տեղի էին ունենում ցերեկը, ոչ թե երեկոյան ժամերին, այսինքն՝ այն ժամանակ, երբ տանտերերը բացակայում էին տնից։
«Մարդիկ հիմա օրերով տանն են մնում, և բնակարանային գողերը չեն կարող մուտք գործել տուն։ Բայց կարելի է վստահ ասել՝ հենց սահմանափակումներն ու արտակարգ դրությունը վերացվեն, մյուս հանցագործությունների հետ կավելանա նաև բնակարանային գողությունների թիվը»,-ասաց Քոչարյանը։
2020թ-ի առաջին 5 ամիսների ընթացքում, 2019թ-ի ցուցանիշների համեմատ, երկրում թմրամիջոցների օգտագործումն ու վաճառքն ավելացել է 14%-ով(869 դեպք՝ նախկին 740-ի փոխարեն)։ 24%-ով աճել են փող կեղծելու դեպքերը՝ 96-ից դառնալով 127։ Քոչարյանը հանցագործությունների նման աճը տրամաբանական է համարում։
«Երկիրը ճգնաժամային վիճակում է, մարդիկ սոցիալական և տնտեսական խնդիրներ ունեն, ինչի հետևանքով մշտական տագնապ է առաջանում։ Տրամաբանական է, որ բռնությամբ շահույթ հետապնդող բոլոր հանցագործությունները պետք է աճեին։
Մոտակա 5-10 տարում նման հանցագործությունները միայն ավելանալու են, ուժային կառույցները ոչ մի վայրկյան հանգիստ չեն ունենալու և պետք է միշտ աչալուրջ լինեն»,-նշեց նախկին ոստիկանը։
Ինքնամեկուսացման ընթացքում երկրում որոշակիորեն նվազել է բռնաբարությունների թիվը, սակայն կտրուկ աճել է ընտանեկան բռնությունների մակարդակը։ 2019թ-ի հունվար-մայիս ամիսներին ՀՀ-ում բռնաբարության 52 դեպք է գրանցվել, այս տարի՝ 50։
Վիճակագրական կոմիտեի հաշվետվության մեջ ընտանեկան բռնությունների համար առանձնացված սյունակ չկա, սակայն նշվում է, որ 51%-ով աճել է «մարդու կյանքին և առողջությանը վնաս հասցնող գործողություններ» պարունակող հանցագործությունների քանակը․ նախկին 196-ի փոխարեն՝ այս տարի արձանագրվել է 402 դեպք։
Սեռական բռնության ճգնաժամային կենտրոնում հաստատեցին այս վիճակագրությունը և ավելացրին․ «Բռնաբարությունների կամ բռնի սեռական գործողությունների մասին զանգերը եղել են նույնքան, որքան անցած տարի։ Կարելի է ասել՝ այդպիսի ահազանգերի քանակը չի ավելացել։ Փոխարենն ավելացել են ընտանեկան բռնության հետ կապված ահազանգերը։ Մենք ընտանեկան բռնության բոլոր զոհերին ուղղորդել ենք կամ կանանց իրավունքներով զբաղվող կենտրոններ, կամ, հազվագյուտ դեպքերում, ոստիկանություն»։
Հոգեբան Մարի Ամիրխանյանի դիտարկմամբ՝ ընտանեկան բռնության դեպքերի ավելացումը կարանտինի ուղղակի հետևանք չէ։ Նա վստահ է, որ այդպիսի ընտանիքներում մինչ այս էլ արդեն իսկ եղել են խնդիրներ։
«Ամերիկա չեմ հայտնագործի, եթե ասեմ, որ ընտանեկան բռնությունների պատճառ ամենից հաճախ դառնում է անզորությունը։ Իրեն անզոր զգացող մարդը փորձում է բռնությամբ տեղը հանել նրանից, ով իրեն ավելի թույլ է թվում։ Կարանտինն այնքան էլ սարսափելի դժբախտություն չէ, որ ընտանեկան բռնություն ծնի։ Պարզապես մեկուսացումը սրել է ընտանիքներում արդեն իսկ գոյություն ունեցող խնդիրները»,- պարզաբանեց հոգեբանը։
ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի տվյալներով՝ մեկուսացումը նպաստել է ՃՏՊ-ների և ապօրինի զենքի շրջանառության դեպքերի նվազմանը։ Վթարները մեր երկրում պակասել են 12, զենքի ապօրինի շրջանառությունը՝ 14 տոկոսով։
Փորձագետների կանխատեսումները լավատեսական չեն․ սպասվում է, որ բոլոր սահմանափակումների վերացումից հետո Հայաստանում հանցագործությունների նոր ալիք կսկսվի, անգամ այն հանցագործությունների, որոնք համավարակի ընթացքում նվազել են։ Իսկ քաղաքացիները, որոնք անհամբեր սպասում են արտակարգ դրության ավարտին, ստիպված կլինեն հաղթահարել ևս մեկ՝ երկրում հանցագործությունների թվի ավելացման տհաճ փուլը։ Մարդիկ դեռ ստիպված կլինեն կրկնել․ «Ուֆ, ե՞րբ այս ամենը կվերջանա»։
Իշխանյան․ Անմեղության կանխավարկածը խախտելը հետհեղափոխական Հայաստանի լրջագույն խնդիրներից է
