Սկզբում թեթևակի անցնենք ցուցակով։ Ի՞նչն է միավորողը։ Բոլորս ենք սիրում Երևանը, բայց ոչ բոլորս հնարավորություն ունենք այն առավել ճանաչելի դարձնել։ Սա բնավ հանդիմանություն չէ, սա փաստ է բոլոր մայրաքաղաքների կյանքից՝ Փարիզի, Լոնդոնի, Մելբուռնի, աշխարհի ցանկացած այլ քաղաքի։ Նրանք, ում չի հաջողվել դառնալ ֆուտբոլիստ Մխիթարյան կամ դերասան Ջիգարխանյան, քաղաքին այլ կերպ եք ծառայում՝ նրան տալով իրենց սերը։ Այդպիսիք մեծամասնություն են կազմում։ Ոչ բոլոր անուններն են հնչեղ, բայց ահա 81 երևանցիներին (դեռևս 81) գիտեն բոլորը։
Նրանց անունները պատվավոր քաղաքացիների գրքում տեսնելը հաճույք է, իսկ նրանց համար, ովքեր երկար կյանք են ապրել և շատերին ճանաչում են ոչ միայն ցուցակով, այլև դեմքով՝ կրկնակի հաճույք։ Էլ չասած սեփական երկրի պատմությունը դեմքերով հիշելու հնարավորության մասին։
Օրինակ՝ Երևանի պատվավոր քաղաքացիներ սկսեցին ընտրել 1983թ․–ից։ Դա խորհրդային իշխանության բարձրակետն էի՝ դրան հատուկ լավ ու վատով։ Ի՞նչ լավ բան կար և ինչո՞ւ։ Լավագույններին ընտրելիս բարձրագոչ անունների կողքին անպայման նշում էին պակաս հայտնի, բայց ոչ պակաս արժանի գործեր կատարածներին։
1983 թվականին առաջին պատվավոր երևանցիները երեքն էին․ Վիկտոր Համբարձումյանը՝ աստղաֆիզիկոս, ակադեմիկոս, սոցիալիստական աշխատանքի կրկնակի հերոս, ՀՀ ԳԱԱ նախագահ։ Երկրորդը՝ Սարգիս Մարտիրոսյան` գեներալ-լեյտենանտ, ԽՍՀՄ հերոս, Հայրենական մեծ պատերազմի վետերան։ Նրան շատերը գիտեն։
Մեկ Էրմիտաժ երկուսի համար, կամ Պիոտրովսկիների երևանյան տան մասին
Նրանց կողքին Սուրեն Պետրոսյանն է։ «Նաիրիտ» գիտարտադրական միավորման ապարատային բանվորների բրիգադիրը։ Հայտնի է արտադրության ոլորտում աշխատողների նեղ շրջանակում, չնայած նույնպես Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս է։
Եվ այսպես՝ ընդհուպ մինչև 90-ականներ։ Պատվավոր քաղաքացիների շարքում են հռչակավոր բանաստեղծուհի Սիլվա Կապուտիկյանն ու «Երևանստրոյի» բրիգադիր Հովիկ Աբրահամյանը, կոմպոզիտոր Ալեքսանդր Հարությունյանն ու «Էլեկտրապրիբոր» գործարանի բանվոր Էլմիր Հարությունյանը, ազգի հպարտություն Շավարշ Կարապետյանը և․․․
․․․ Եվ ահա, «պրոլետարներ» գրեթե չկան։ Միասնականությունը, եղբայրությունը, ֆիզիկական և մտավոր աշխատանքի ներկայացուցիչների միությունը՝ այս ամենը գուցե ձևի առումով փոքր-ինչ արհեստական էր, սակայն շատ ճիշտ էր բովանդակության առումով․ քաղաքը պետք է ճանաչի նաև այն հերոսներին, որոնց աշխատանքը բոլորի աչքի առաջ չէ։ Բոլորին, ովքեր չէին ափսոսում իրենց ուժն ու եռանդը նվիրել Երևանին։
Հացի իրական գինը, կամ ինչպես էին հայերը շփվում գերի ընկած գերմանացիների հետ
Շարունակում ենք ուսումնասիրել պատվավոր քաղաքացիների ցուցակը և փոփոխական ժամանակներին հատուկ առանձնահատկություն ենք նկատում՝ ցանկում ավելի ու ավելի հաճախ են հանդիպում այլ երկրների քաղաքացիների անուններ, ընդ որում՝ ոչ միայն հայկական ծագմամբ օտարերկրյա քաղաքացիների։
Հայերից՝ բարեգործներ Վաչե Մանուկյան, Սարգիս Հակոբյան (ԱՄՆ), և, ինքնըստինքյան հասկանալի է՝ աշխարհահռչակ շանսոնյե Շառլ Ազնավուր՝ իբրև մեր երկրի այցեքարտ։
Բայց ահա ցուցակում նշված է նաև Կառլոս Մենեմը՝ Արգենտինայի նախագահներից մեկը։ Ինչո՞ւ։ Պարզվում է՝ «աջակցել է Երևանի և Բուենոս-Այրեսի միջև եղբայրական հարաբերությունների հաստատմանը»։ Շատ լավ է։
Ցուցակում են նաև Բորիս Ելցինը, Էդուարդ Շևարդնաձեն, Ալեքսանդր Լուկաշենկոն և Լիբանանի նախագահ Էմիլ Լահուդը։ Ակնհայտ է, որ այստեղ քաղաքական հետաքրքրություն կա։
Ովքեր էին Պլատոնը և Ալեքսանդր Դեմեխինը, և ինչ կապ ունեին այս երկուսը «Ջերմուկի» հետ
Ի դեպ՝ Էմիլ Լահուդը լիբանանցի գեներալ Ջամիլ Լահուդի և հայուհի Ադրինե Բաջակյանի կրտսեր որդին է։
Զարմանալի կլիներ, եթե Երևանի պատվավոր քաղաքացիների ցանկում չլինեին դրա քաղաքապետները։ Կան, իհարկե։ Ահա Գրիգորի Հասրաթյանը։ Նա, ըստ իս, Երևանի պատմության մեջ լավագույն քաղաքապետն էր։ Քաղաքին շատ բան է տվել նաև Մուրադ Մուրադյանը։
Ահա և Լևոն Շահբազյանը։ Նա, ճիշտ է, քաղաքապետ չէ։ Շահբազյանը ղեկավարում էր «Երպրոմստրոյ» տրեստը։ Կառուցում էր այն, ինչ քաղաքային իշխանությունները հնարում էին երևանցիների համար։
Ինչո՞ւ էր նա բոլորից լավ անում դա։
«Գաղտնիքն այն չէ, որ պետք է անես այն, ինչ սիրում ես։ Պետք է սիրել այն, ինչ անում ես»,-բացատրում էր նա ինձ։
Դերասանները, սպորտսմեններն ու մշակութային գործիչները երևանցիների հպարտության առանձնահատուկ կետն են․ ֆուտբոլիստ Հովհաննես Զանազանյանը, մարմնամարզիկ Ալբերտ Ազարյանը, բռնցքամարտիկ Արթուր Աբրահամը, նկարիչ Գրիգոր Խանջյանը, դուդուկահար Ջիվան Գասպարյանը, ճարտարապետ Ջիմ Թորոսյանը․․․
Իմ կամքով լիներ՝ կուզեի բոլորին թվարկել։ Իսկական հաճույք է․ մեր՝ քաղաքական պայքարներով գերհագեցած ժամանակներում, համաձայնեք, հաճախ չես լսի այսքան հաճելի տպավորություններ արթնացնող հռչակավոր անուններ և ազգանուններ։
«Ձեր անունով անցագիր չկա»․ «Սվո Ռաֆի» խորամանկ հնարքների և մերօրյա հորինվածքների մասին
