ԵՐԵՎԱՆ, 2 հունիսի - Sputnik. Զենքի թեման, որը բարձրաձայնեց պաշտոնաթող նախագահ Սերժ Սարգսյանի փեսա, Վատիկանում ՀՀ նախկին դեսպան Միքայել Մինասյանը, հայկական տեղեկատվական տիրույթում շարունակում է մնալ ամենաքննարկվողներից մեկը։
Մայիսի 30-ին, հերթական տեսաուղերձի ժամանակ, Մինասյանը հայտարարեց զենքի ապօրինի վաճառքի գործում Հայաստանի իշխանությունների մասնակցության մասին։ Նրա խոսքով՝ Հայաստանը, արտոնյալ պայմաններով Մոսկվայից զինամթերք և ռազմական տեխնիկա է գնել, այնուհետև դրանք վաճառել երրորդ երկրների։
Մինասյանի «բացահայտման» մեջ շոշափեց ոմն գործարար Դավիթ Գալստյանի անունը, որի միջոցով էլ իբր թե այդ ամենը տեղի է ունեցել: Գալստյանը, ըստ Մինասյանի, իրավունք է ունեցել Հայաստանի Հանրապետության անունից զենքի վաճառքի գործարքներ կնքել։ Մինասյանը նշեց, որ Գալստյանը պայմանական 100 միավոր զենք է գնում, այնուհետև ՀՀ-ն գործարարի օֆշորային ընկերությունից գնում է, օրինակ, այդ 100 տեսակից 60-ը, և այն տեղափոխում Հայաստան։
Իսկ նախապես պատվիրված մյուս 40-ը, Գալստյանը, որն արդեն պայմանագիր ունի երրորդ երկրի հետ, հենց Ռուսաստանից ուղարկում է օրինակ՝ Արաբական Միացյալ էմիրություններ։ Սակայն շուտով ռուսական կողմն իմանում է այդ մասին և, ինչպես նշեց Մինասյանը, 10 տարով արգելում է նրա մուտքը Ռուսաստան։
Միքայել Մինասյանի անվան հետ կապվող բիզնեսների բաժնեմասերը կալանքի տակ են
Իմանալով այդ մասին, Փաշինյանը, իբրև թե, որոշում է այլ միջոցներով փող աշխատել։ Օգնության է հասնում Հորդանանը։ Նախկին դեսպանն ասաց, որ արդիականացված «Օսա ԱԿ» զենիթահրթիռային համալիրների անվան տակ Պաշտպանության նախարարությունն իրականում Հորդանանից գնել է հին ու ոչ պիտանի «Օսա ԱԿՄ»-ներ՝ 35 սարքավորման համար վճարելով 27 մլն դոլար: Իրականում, ըստ Մինասյանի, դրանք գնել են շատ ավելի ցածր գնով։ Իսկ բյուջեից պաշտոնապես հատկացված 27 միլիոնը, ավելի ճիշտ ՝ դրա առյուծի բաժինը, գրպանել են Փաշինյանն ու Գալստյանը։
ԱԱԾ-ն արդեն իսկ զբաղվում է Մինասյանի հայտարարությամբ։ Եվ քանի դեռ հատուկ ծառայությունները զբաղված են այդ հարցով, մենք որոշեցինք զրուցել մարդկանց հետ, որոնք ծանոթ են զենքի մատակարարման հետ կապված իրավիճակին։
Sputnik Արմենիայի զրուցակիցները որոշ մանրամասներ պատմեցին, մասնավորապես՝ հիշյալ զենիթահրթիռային համակարգերի մատակարարման մասին։
Բանն այն է, որ Հայաստանի ռազմական ղեկավարությունը դեռ 2007թ-ից էր պատրաստվում նման համալիրներ գնել։ Տարբեր առաջարկներ են եղել հավանական մատակարարներից, հայկական կողմն ուշադիր ուսումնասիրել է առաջարկվող տարբերակները։
Սկզբում որոշել են «Օսա ԱԿ» գնել մերձավոր արտերկրից, 2010 թվականին անգամ համապատասխան համաձայնագիր է նախաստորագրվել, սակայն այդ երկրում տեղի ունեցած քաղաքական գործընթացները տապալել են գործարքը։ Ապա մեկ այլ երկիր առաջարկել է համալիրներն իրենից գնել, բայց պայմանները Հայաստանի համար շահավետ չեն եղել։ Այս պահին այդ երկրները նշելը նպատակահարմար չենք համարում։
Տատիկը Միշիկից, փիսոն տատիկից, մուկն էլ վերջից. Փաշինյանը պատասխանեց Միքայել Մինասյանին
Ի վերջո, ընտրվել է Հորդանանը, քանի որ լավագույն տարբերակն է առաջարկել գին-որակ հարաբերակցության առումով։ Հարաբերականորեն ոչ մեծ գումարով Հորդանանից հաջողվել է գնել ոչ միայն համալիրներն ու մեծաքանակ պահեստամասեր դրանց համար, այլ նաև առաջին անգամ հայկական կողմը ստացել է այդ համակարգերի «մարզասարքերը», որոնք թույլ են տալիս կարճ ժամանակում այդ զենիթահրթիռային համալիրներն օգտագործող անձնակազմ պատրաստել։
Այս ամենը տեղի է ունեցել վերոհիշյալ Գալստյանի «ալիքներով»: Տեղեկությունը հայտնեց մեր զրուցակիցը՝ անանուն մնալու պայմանով։ Նա կոչ արեց ուշադրություն դարձնել այն հանգամանքին, որ մատակարարը, տվյալ դեպքում՝ գործարարը, իրեն վճարված գումարի մի մասը վերադարձրել է ՀՀ բյուջե, քանի որ տեխնիկայի նորոգումն ու արդիականացումը հանրապետության տարածքում են տեղի ունենում։ Իսկ դա ենթադրում է աշխատատեղեր, հարկեր և այլն։
Մեր աղբյուրը պատմեց, որ համալիրները Հայաստան են հասել ռազմատրանսպորտային ԱՆ-124 «Ռուսլան» հսկայական ինքնաթիռներով, քանի որ ռազմական տեխնիկայի չափերը չափազանց մեծ են։ «Ռուսլանով» բեռ տեղափոխելը չափազանց թանկ հաճույք է, աշխարհում այդպիսի ինքնաթիռները շատ քիչ են, դրանք օգտագործում են հիմնականում Ռուսաստանում։
«Հենց միայն այս հանգամանքը մի քանի անգամ ավելացնում է այդ համալիրների մատակարարման արժեքը, բայց այդ մարդը (նկատի ունի Գալստյանին – խմբ) վճարել է տեղափոխման համար… ոչ ոք չի ասում՝ նա սուրբ է։ Արդեն 30 տարի շարունակ զենքի վաճառքով զբաղվող մարդը չի կարող մաքուր ու անթերի լինել։ Բայց տվյալ դեպքում նա մեր պետությանը օգուտ է տվել»,-նշեց մեր զրուցակիցը։
«Գիտեմ, որ ծիծաղելի է հնչում, բայց...». Մինասյանը նորից «մերկացրեց» Փաշինյանին
Ըստ նրա՝ երբ խոսքը նման գործարքների մասին է, պետք է հասկանալ, որ շատ երկրների համար Հայաստանի նկատմամբ գործում է զենքի էմբարգո՝ Արցախյան հակամարտության պատճառով։ Եվ հաճախ անհրաժեշտ տեխնիկան հնարավոր չէ ձեռք բերել օրինական ճանապարհով։ Իրավիճակը բարդացնում են նաև Արևմուտքի պատժամիջոցներն ընդդեմ ռուսական ռազմարդյունաբերական համալիրի, ինչից տուժում են նաև գործընկերները։ Շատ կազմակերպություններ ինչ-որ կեղծ ընկերություններ են բացում՝ այլ երկրներ զենք մատակարարելու համար։
«Հիմա այս ողջ բարդ ու խճճված իրավիճակում Հայաստանը ակամա ստիպված է իր անվտանգության խնդիրները լուծելու համար ինչ-որ ճանապարհներ փնտրել։ Հարց է ծագում՝ ինչո՞ւ ենք մենք այդ ամենը վտանգում։ Համաձայնեք՝ նորմալ չէ և անտրամաբանական է»,- շեշտեց մեր զրուցակիցը։
Մինասյանն իր տեսանյությում հիշատակեց նաև վարչապետի խորհրդական Արշակ Կարապետյանին։ Նախկին դեսպանը հայտնեց՝ վերջերս բացահայտված ծխախոտային սկանդալից հետո Կարապետյանը գործուղվել է Ռուսաստան, որպեսզի փորձի հարթել ինչպես ծխախոտի, այնպես էլ զենքի շուրջ ծագած խնդիրները։
Մեր աղբյուրները հայտնեցին, որ Մինասյանի և Կարապետյանի միջև հին հաշիվներ կան։ Գլխավոր շտաբի Հետախուզության վարչության նախկին ղեկավարը 2016թ-ի Ապրիլյան պատերազմից հետո Սերժ Սարգսյանի հրամանագրով ազատվեց պաշտոնից։ Փաշինյանը, իշանության գալով, նրան նշանակեց վարչապետի խորհրդական։
Նշենք, որ իրավիճակի հետ կապված ՀՀ իշխանությունները պաշտոնական մեկնաբանություն չեն տվել, հայտնի է միայն, որ Գլխավոր դատախազությունը ԱԱԾ-ին հանձնարարել է ուսումնասիրել և պարզել մանրամասները, որոնք ներկայացրել է հետախուզման մեջ գտնվող Մինասյանը։
Վանեցյանը խոսել է իր և Միքայել Մինասյանի հանդիպման մասին
Նախկին նախագահի փեսան մեղադրվում է պաշտոնեական լիազորությունները չարաշահելու, փողերի լվացման և եկամուտների հայտարարագրում կեղծ տվյալներ ներկայացնելու համար։ Ավելի վաղ դատարանը Մինասյանին ձերբակալելու որոշում էր կայացրել: Նրա նկատմամբ հետախուզում է հայտարարվել։
