ԵՐԵՎԱՆ, 19 մայիսի – Sputnik, Աշոտ Սաֆարյան. Եվրասիական առաջնորդների «հնգյակի» այսօրվա առցանց գագաթնաժողովի կենտրոնական թեմաներից մեկը ԵԱՏՄ–ում գազի միասնական սակագին ձևավորելու հարցն էր։
Միասնական սակագների վերաբերյալ պնդում են Հայաստանն ու Բելառուսը, վստահ լինելով, որ դա կբարձրացնի արդյունաբերական ապրանքների մրցունակությունն ու ընդհանուր առմամբ կամրապնդի միության արդյունավետությունը։ Ռուսաստանն այդ հարցի վերաբերյալ այլ տեսակետ ունի։ Մոսկվան նշում է, որ միասնական սակագինը ինտեգրման ավելի խոր ձև է ենթադրում, ինչին միավորումը դեռ չի հասել։
Էներգետիկ անվտանգության ինստիտուտի տնօրեն Վահե Դավթյանի կարծիքով` իրականում ԵԱՏՄ–ի օրակարգում չկա և չի կարող լինել միասնական սակագին ձևավորելու հարց։ Փորձագետը դա բացատրում է միասնական հարկային և ֆինանսական համակարգի բացակայությամբ (այս մասին խոսել է նաև նաև ՌԴ առաջնորդը,–խմբ.)։
Գնաճը կանխել հաջողվել է, վարակվածների թվի աճը` ոչ. Փաշինյանը` ԵԱՏՄ առցանց գագաթնաժողովում
Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում Դավթյանը պարզաբանեց, որ խոչընդոտներից մեկն է համարում նաև միավորման երկրների էներգետիկ և մասնավորապես` գազի փոխադրման համակարգերի միջև առկա հսկայական տարբերությունը։ Նա հիշեցնում է, որ որոշ պետություններ գազն արտահանում են, մյուսները` գնում այն։
Մեկնաբանելով ՌԴ նախագահ Վլադմիր Պուտինի հայտարարությունն այն մասին, որ Երևանն ու Մինսկը «չեն ընդունում գազի սակագների ձևավորման` ԵԱՏՄ երկրների առաջարկած ընդհանուր բանաձևը», Դավթյանը պարզաբանեց, որ Երևանն ու Մինսկը չեն ուզում երկարաժամկետ պայմանագրերով գազ գնել (ինչպես անում են ներկայում), այլ առաջարկում են անցում կատարել սպոտային առևտրի, թեև այդ մասին ուղիղ չի ասվում։
«Նրանք (Հայաստանն ու Բելառուսը, – խմբ.) պարզապես բացատրում են դա նրանով, որ Եվրամիությունում գինը խիստ ընկել է։ Սակայն ԵՄ–ում սպոտային գներ են կիրառում, որոնք ԵԱՏՄ–ում չեն գործում։ Դրանք կկիրառվեն 2025 թվականին գազային բորսայի գործարկման հետ։ Հենց դա էլ ենթադրում է միասնական շուկայի ստեղծումը։ Սակայն նաև այդ դեպքում են ներքին սակագները ձևավորվելու մասնակից երկրների կողմից»,–ասաց Դավթյանը։
Իրականում Դավթյանը համոզված է, որ Հայաստանի համար ռուսական գազի գնի խնդրի հիմնական լուծումը բացառապես հայ–ռուսական հարաբերությունների համատեքստում է։
Գազի հարցի լուծումը երկար և քրտնաջան աշխատանք է պահանջում։ Սրա հետ համաձայն է նաև «Օրբելի» կենտրոնի էներգետիկայի հարցերով փորձագետ Արա Մարջանյանը։ Նա, սակայն, համոզված է, որ առկա խոչընդոտները որևէ կերպ չեն նվազեցնում ԵԱՏՄ–ի դերն ու նշանակությունը, մասնավորապես, Հայաստանի համար։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում Մարջանյանը հավելեց, որ գազի գնագոյացումը բացառապես որպես ԵԱՏՄ երկրների ինտեգրման մեխանիզմ դիտարկելը սխալ է։ Մի շարք այլ ուղղություններ գոյություն ունեն, որոնք ակնհայտորեն ցույց են տալիս այդ ինտեգրման դրական տնտեսական կողմերը։
Հիշեցնենք, որ 2019 թ-ի հունվարի 1-ից ռուսական գազի գինն աճել է հազար խորանարդ մետրի դիմաց 150-ից մինչև 165 դոլար, բայց բնակչության համար սակագինը մնացել է նույնը՝ ընկերության ծախսերի կրճատման հաշվին։ «Գազպրոմ Արմենիան» այժմ քննարկում է անձնակազմի կրճատման և ծախսերի օպտիմալացման հարցը, հակառակ դեպքում սպառողի համար նույն սակագնի պահպանումը ընկերությանը սպառնում է հսկայական պարտքեր կուտակել։
«Գազպրոմ Արմենիան», որը 100%-ով պատկանում է «Գազպրոմին», գազ է մատակարարում Հայաստանի ներքին շուկային։
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն իր հերթին վերջերս տեղի ունեցած մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասաց, որ կորոնավիրուսի համավարակը գազի գնի բարձրացման հարցը քննարկելու լավագույն ժամանակը չէ։
Նոր սպառնալիք. Կատարը պատրաստ է գազային պատերազմ սանձազերծել
