Գազի համաշխարհային գները նվազել են։ Տաք ձմեռվանից հետո պահեստները գերլցված են, իսկ համավարակն է՛լ ավելի է կրճատել պահանջարկը։ Ամենաբարդ իրավիճակում Կատարն է՝ բնական գազի գլխավոր մատակարարը։
Բարդ ընտրություն
Տարվա սկզբից գազի գինը նվազել է գրեթե երկու անգամ․ Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում «կապույտ վառելիքը» վաճառվում է 1999 թ-ից հետո ամենացածր գնով։
«Գազի շուկան չի կարող «մարսել»միաժամանակ առաջարկի ավելցուկն ու տաք եղանակը»,-հունվարին նախազգուշացրել էր Նյու-Յորքի Statar Capital գազային հեջ ֆոնդի հիմնադիր Ռոն Օզերը։
Համավարակը պահանջարկին նոր հարված հասցրեց։ Դրա հետևանքով Կատարը շատ ծանր դրության մեջ հայտնվեց։
Թագավորությունը հսկայական վնասներ է կրում և շուտով բարդ ընտրության առաջ կկանգնի` կրճատել արտադրությունը կամ գնային պատերազմ սանձազերծել՝ սպառողին մեծ զեղչեր առաջարկելով։ Հակառակ դեպքում վառելիքի համեմատաբար բարձր գնի պատճառով երկիրը կզրկվի շուկայի որոշ մասնաբաժնից և առաջնությունը կզիջի Ավստրալիային։
«Բնական հեղուկ գազի խոշորագույն արտահանողը, ճնշվելով փոքր պահանջարկից և պահպանման մեծ ծախսերից, կարող է շուտով պայքարի մեջ մտնել շուկայի համար»,-զգուշացնում է Bloomberg-ը։
Նավթային պատերազմ. Վաշինգտոնը խախտել է գլխավոր արգելքը
Դեռևս փետրվարին Դոհան հեղուկ բնական գազի հոսքը կորոնավիրուսով վարակված Ասիայից տեղափոխեց Եվրոպա։ Չօգնեց։ Համավարակը գրավեց նաև Հին Աշխարհը, այնտեղ կտրուկ նվազեցրին էներգառեսուրսների գնումը։
Կատարի տարբերակներից մեկը արտադրությունը կրճատելն է, բայց դա կնշանակի հրաժեշտ տալ բոլոր հավակնոտ ծրագրերին։ Նախորդ տարվա հունվարին թագավորությունը հայտարարեց, որ դուրս է գալիս ՕՊԵկ-ից՝ հենց հեղուկ բնական գազի վրա կենտրոնանալու համար։ Նախատեսվում էր մինչև 2024 թվականը տարեկան մատակարարումը ավելացնել՝ 77-ից հասցնելով 110 միլիոն տոննա, իսկ 2027թ․-ին՝ մինչև 126 միլիոն տոննա։
Այն ժամանակ էներգետիկայի նախարար Սաադ Շերիդա ալ-Քաաբին հայտնեց, որ դրա համար առկա են բոլոր ռեսուրսները։ Մասնավորապես՝ Հյուսիսային հանքավայրի նոր հատվածները՝ Ռաս-Լաֆֆան քաղաքի շրջակայքում։ Բացի այդ՝ մինչև 2024 թվականը Կատարը պատրաստվում է գազի հեղուկացման չորս հոսքագիծ գործարկել։
«Արտահանման նվազումը պետբյուջեին զրկում է եկամուտներից, և Ավստրալիան իրոք կարող է Կատարին հետ մղել»-նշում է Bloomberg-ը։
Վերլուծաբանները չեն բացառում, որ վերջիվերջո թագավորությունը ստիպված է լինելու զսպել ախորժակը։
Նավթն իր հետևից ռուսական գազի գները ներքև չի տանի. ահա թե ինչու
«Գազատարների դեֆիցիտը, որը հանգեցրել է բեռնափոխադրման սակագների աճին, զգացվում է 2018 թ․-ից: Եվ հիմա Կատարը կարող է բախվել այն փաստին, որ դրանք չեն հերիքում։ Այս իրավիճակում ԲՀԳ-ի գնի նվազեցումը Կատարի կողմից կբերի թանկացման, քանի որ այդ գնի մեջ ներառվում են նաև նավեր վարձակալելու ծախսերը»,-նշում է արդյունաբերության անկախ փորձագետ Լեոնիդ Խազանովը։
Եթե Կատարն, այնուամենայնիվ, գնային պատերազմ սկսի, գնանշումները կարող են հասնել բացասական ցուցիչների, ինչպես դա ապրիլին տեղի ունեցավ նավթի հետ։ Բայց ամենատհաճն այն է, որ արդյունահանումն անգամ արտադրության ցածր ինքնարժեքի դեպքում ոչ շահավետ կլինի։
Ո՞վ կտուժի
Փորձագետները նշում են, որ բնական հեղուկ գազի գնի աննախադեպ նվազեցման` Կատարի փորձը բացասաբար կանդրադառնա առանց այդ էլ գերհագեցած համաշխարհային շուկայի վրա։ Սակայն Ռուսաստանը մյուսներից քիչ կտուժի։
«Ռուսաստանի մատակարարումների համակարգում բնական հեղուկ գազի դերը համեմատաբար փոքր է։ Ինչ վերաբերում է խողովակաշարային գազին, ապա այն արտահանվում է երկարաժամկետ պայմանագրերի հիման վրա, և դրանից հրաժարվելու դեպքում մեծ տուգանքներ են նախատեսված։ Այնպես որ, դեռ վաղ է խոսել մեծամասամբ ածխաջրածինների վաճառքից գոյացող ռուսական պետբյուջեի աղետի մասին»,-համոզված է Խազանովը։
Տնտեսագետը պարզաբանում է, որ գազի արտահանումից Ռուսաստանի եկամուտները Կատարը կարող էր փլուզել, եթե թագավորությունից դեպի Թուրքիա գազատար կառուցեր և այնտեղ միացներ այն նախագծվող Nabucco-ին, ինչպես նախատեսվում էր անել 21-րդ դարի առաջին տասնամյակում։ Սակայն նախագծին խանգարեցին Կատարի և Սաուդյան Արաբիայի միջև արտաքին քաղաքական տարաձայնությունները և Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմը։ Լեթայի գիրկն անցավ և բուն Nabucco-ն՝ իր տեղը զիջելով «Թուրքական հոսքին»։
Նավթային պատերազմ. արևմտյան փորձագետները կանխատեսել են հաղթող երկրին
Կատարի գործողություններից առաջին հերթին կտուժեն ամերիկացիները, որոնք վերջին տարիներին եվրոպական երկրներում ակտիվորեն առաջ էին մղում ԲՀԳ-ն։ Այդ ռազմավարությունը նրանց փակուղի մտցրեց․ եվրոպացի սպառողները հրաժարվում են անդրօվկիանոսյան գազից, քանի որ նրանց շատ ավելի ձեռնտու է բնական գազը գնել Ռուսաստանից։
