Նելլի Դանիելյան, Sputnik Արմենիա
Հայաստանի տնտեսության որոշ ոլորտներում կորոնավիրուսի հետևանքով սկսված գործազրկությունը կարող է շարունակվել մինչև հաջորդ տարի: Նման կանխատեսում Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում արեց կառավարման և զարգացման խորհրդատու Կարեն Սարգսյանը:
Խոսքն, ըստ նրա, մասնավորապես զբոսաշրջության ոլորտի աշխատակիցների մասին է, որտեղ գործազուրկների թիվը կարող է շուրջ 200 000-ի հասնել:
«2018 թ.-ի տվյալներով տուրիզմի և հյուրընկալության ոլորտում գրանցված աշխատակիցների թիվը կազմել է 140 000 մարդ: 2019թ-ին այս ոլորտը 10-15%-ով ավելացել է: Իսկ սա նշանակում է, որ այստեղ բավական լուրջ գործազրկություն է սպասվում: Հիմա բոլորը տաք են, չեն պատկերացնում, թե ինչ է սպասվում, ասենք՝ 1-2 ամիս հետո: Դա կարող է նույնիսկ ընդվզումների բերել, նույնիսկ տարբեր տեսակի բախումների»,- ասաց Սարգսյանը:
Մասնագետի դիտարկմամբ` անգամ կորոնավիրուսի հաղթահարումից ու արտակարգ դրության վերցումից հետո այս ոլորտը չի կարողանա արագ վերականգնվել: Որոշ կանխատեսումներով դրա համար առնվազն մինչև հաջորդ տարի ժամանակ պետք կլինի:
«Քանի որ մենք այսօր ունենք փակ սահմաններ, ունենք չեղարկված տուր փաթեթներ, առնվազն մինչև ամառ տուրիստների հոսքի չեղարկումներ, ակնհայտ է, որ աշնանը ևս տուրիզմի աշխուժացում դեռ չի նկատվի: Այդ ոլորտների այն աշխատակիցները, ովքեր այսօր փաստացի գործազուրկ են, մի ամիս հետո էլ աշխատանք չեն ունենալու, երկու-երեք ամիս հետո էլ, տարվա վերջին էլ չեն ունենալու»,- կանխատեսում է մասնագետը:
Ռեստորատորները հուսահատվել են․ ի՞նչ պետք է անի իշխանությունը ոլորտը փրկելու համար
Կարեն Սարգսյանի դիտարկմամբ` ճգնաժամից առավելապես կտուժեն մարզային հանրայի սննդի կետերը, քանի որ դրանց հաճախորդները հիմնականում զբոսաշրջիկներն են: Իսկ այս տարի տուրիստական սեզոնը, փաստորեն կավարտվի այդպես էլ չսկսված:
Դե, իսկ պետական միջոցները տնտեսական ներկա իրողությունների պայմաններում, ըստ նրա, հազիվ թե բավարարեն, որ կառավարությունը կարողանա ամեն ամիս տարբեր ծրագրերով աջակցել աշխատանքից զրկված ու տանը մնացած մարդկանց:
Ինչ վերաբերում էտնտեսության մնացած ոլորտներին՝ արտադրությանը, ոչ պարենային արդյունաբերությանը, դրանք, Կարեն Սարգսյանի դիտարկմամբ, շատ ավելի արագ կկարողանան վերականգնվել՝ այս տարվա երրորդ- չորրորդ եռամսյակներին:
Հետևաբար, կառավարությունն առաջին հերթին պետք է փորձի աջակցել մեկ տարի հետո վերականգնվող ոլորտին՝ տուրիզմին ու հյուրընկալությանը: Ընդ որում, «աջակցություն» ասելով Սարգսյանը նկատի ունի ոչ այնքան ֆինանսականը, ինչն այսօր էլ արվում է, այլ այդ ոլորտի մասնագետների տոտալ վերապրոֆիլավորումը։
«Սպասարկման ոլորտի աշխատողների մի մասը բազային անհրաժեշտ գիտելիքներ ունի : Բայց կյանքի բերումով ընտրել է հեշտ փողերի ճանապարհը՝ սպասարկման ոլորտը՝ ժամանակ չծախսելով գիտելիքների վերաթարմացման վրա: Հիմա արդեն ժամանակն է վերանայելու ընտրած ուղղությունը, այլընտրանք ուղղակի չկա»,- նշեց մասնագետը՝ հավելելով, որ ամենախոստումնալից ոլորտն այդ առումով բարձր տեխնոլոգիաներին է, որի համար փակ սահմաններ չկան, ու որի սպառումը միայն Հայաստանոով չի սահմանափակվում:
Հաջորդ ոլորտը գյուղատնտեսությունն է: Կարեն Սարգսյանը մայրաքաղաքի սրճարան-ռեստորաններում աշխատանք գտած գյուղաբնակներին խորհուրդ է տալիս վերադառնալ գյուղ:
Կորոնավիրուսը մոռացության է մատնել կանանց միամսյակն ու զրոյացրել ծաղկի բիզնեսը
«Ժամանակն է օգտվել ընձեռված հնարավորությունից, վերադառնալ գյուղ ու, եթե նախկինում 100 քմ էին մշակում, այս տարի 1 հա մշակեն, հատկապես, որ այդ տարածքները կան, բայց չեն մշակվել, որովհետև հավես չի եղել, որովհետև այլ գործ են ունեցել: Շատերն արդեն իսկ հասկացել են, որ սպասելն անիմաստ է ու արդեն սկսել են զբաղվել գյուղատնտեսությամբ: Բայց շատ-շատերը դեռ նստած սպասում են, թե կառավարությունն ուրիշ ինչ ծրագիր կմշակի, ինչքան փող կտա՝ «յոլա գնալու» համար»,- ասաց նա:
Մեկ այլ ոլորտ էլ, ըստ նրա, շինարարության ոլորտն է, որն այսօր արդեն սկսել է աշխատել, ու ընդլայնման մեծ հնարավորություններ ունի:
Բայց ամենից շատ Կարեն Սարգսյանը կարևորում է բոլոր այս մեսիջների հնարվորինս արագ փոխանցումը քաղաքացիներին ու նրանց հետ անհատական մակարդակով կրթական վիրապատրաստման ծրագրերի իրականացումը:
«Եթե այս մեսիջներն արագ տեղ չհասցվեն այդ գործազուրկների բանակին, մենք կունենանք վերարտադրվող աղքատություն: Մարդիկ էլի կսպասեն՝ էս ամիս աջակցություն տվեցին, կարող է մյուս ամիս էլ տան, դե, լավ, սպասենք, տեսնենք՝ կարող է էն մյուս ամիս էլ տան: Այդ մարդն անընդհատ սպասելու է պետության աջակցությանն ու ոչինչ չի ձեռնարկելու ինքն իրեն օգնելու համար»,- ասաց նա:
Խնդիրը հնարավորինս արագ լուծելու համար Սարգսյանն առաջարկում է կառավարությանը զարգացման տարածքային գրասենյակներն ու զբաղվածության կենտրոնները վերափոխել վերապրոֆիլավորման կենտրոնների, որտեղ մարդկանց մասնագիտական կարողություններին զուգահեռ խորհուրդ կտան՝ ինչով զբաղվել ու մասնագիտական լրացուցիչ գիտելիքներ կտան, այդ թվում՝ հեռավար եղանակով:
Ինչպես են օգնելու բիզնեսին ու հաղթահարելու ճգնաժամը. Տիգրան Խաչատրյանի հարցազրույցը
Հիշեցնենք, կորոնավիրուսի տարածմամբ ու Հայաստանում հայտարարված արտակարգ դրության հետևանքով առաջացած սոցիալ-տնտեսական ճգնաժամի հաղթահարման համար կառավարությունն արդեն 13 ծրագիր է ընդունել, որոնցից 7-ն ուղղված է սոցիալական տարբեր խմբերին, 6-ը` ճգնաժամից տուժած ոլորտների տնտեսվարողներին ու գյուղատնտեսույան ոլորտի զարգացմանը:
