ԵՐԵՎԱՆ, 3 ապրիլի – Sputnik. Նելլի Դանիելյան. Ապրիլի 2–ին ՀՀ կառավարությունը հերթական նիստում լուռումունջ ընդունեց մի որոշում, որի շուրջ մասնագիտական շրջանակներում արդեն մեծ աղմուկ է բարձրացել։
Խոսքը «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքում լրացում կատարելու նախագծի մասին է, որով Շրջակա միջավայրի նախարարությունն առաջարկում է սահմանափակել ոլորտին առնչվող տեղեկատվության տրամադրումը։
Նշենք, որ նախարարության այս առաջարկը կառավարության վերջին նիստում ընդունվեց առանց զեկուցման ու քննարկման, միաձայն։
Ճգնաժամային իրավիճակում կառավարության այս գործելաոճը քաղաքացիական հասարակության համար, մեղմ ասած` անհասկանալի է։
«Այս հապճեպությունը չենք կարողանում հասկանալ։ Այն էլ այս պայմաններում, երբ բոլորի ուշադրությունը բոլորովին այլ կողմում է, այլ կարևոր կենսական թեմաների է ուղղված, այս նախագիծն առանց զեկուցման կառավարության նիստով անցկացնելը ես համարում եմ շատ սխալ Շրջակա միջավայրի նախարարության կողմից»,– Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնի ղեկավար Շուշան Դոյդոյանը։
Թերի փաստաթղթեր, թերի եզրակացություն. բնապահպանները չեն վստահում փորձաքննությանը
Հիշեցնենք` ընդունված որոշմամբ առաջարկվում է «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքը լրացնել հետևյալ կետով. «Շրջակա միջավայրի վերաբերյալ տեղեկության տրամադրումը կարող է մերժվել, եթե այն կարող է բացասաբար անդրադառնալ շրջակա միջավայրի, այդ թվում՝ հազվագյուտ տեսակների բազմացման վայրերի վրա»։
Թեև կառավարության հաստատած նախագիծը դեռ պետք է գնա խորհրդարան ու միայն ԱԺ–ում ընդունվելուց հետո օրենքի ուժ ստանա, քաղաքացիական հասարակությունն արդեն իսկ անհանգստացած է դրա հնարավոր հետևանքներից։
Շուշան Դոյդոյանի համոզմամբ՝ նախագիծը լայն հնարավորթւյոյւն է ընձեռում Շրջակա միջավայրի նախարարության պաշտոնյաներին՝ կամայականություն, հայեցողություն դրսևորելով, մերժել իրենց համար անցանկալի ցանկացած տեղեկատվության տրամադրումը։
«Սրանով նախարարությունն առաջարկում է ևս մեկ մերժման հիմք ավելացնել, ընդ որում, այդ հիմքը խիստ ընհանրական, անորոշ է ձևակերպված, ինչը թույլ է տալիս ցանկացած տեղեկատվություն մտցնել այս ձևակերպման տակ և մերժել: Իսկ ո՞վ է գնահատելու և ի՞նչ չափանիշներով, թե որ տեղեկատվությունն ինչպիսի բացասական հետևանք կարող է ունենալ շրջակա միջավայրի վրա: Այս մասին իրենք լռում են»,-ասաց Դոյդոյանը։
Նախագծի հիմնավորումներում նախարարությունը հղում է անում Օրհուսի կոնվենցիայի 4-րդ հոդվածին, որը ևս նախատեսում է, որ «շրջակա միջավայրին վերաբերող տեղեկատվություն ստանալու կապակցությամբ կատարված հարցումը կարող է մերժվել, եթե այդպիսի տեղեկատվության հրապարակումը բացասաբար կանդրադառնա շրջակա միջավայրի վրա, որին վերաբերում է այդ տեղեկատվությունը, օրինակ՝ հազվագյուտ տեսակների բազմացման վայրերին»։
Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնի ղեկավարը, սակայն, պնդում է, որ կոնվենցիայի նշված դրույթի սխալի թարգմանության հետևանքով դրա իրական իմաստը խեղաթյուրվել է։
«Եթե համեմատենք հայերեն ու անգլերեն տեքստերը, պարզ է դառնում, որ կոնվենցիան թույլ է տալիս սահմանափակել միայն հազվագյուտ տեսակների բազմացման վայրերին վերաբերող տեղեկատվությունը, ոչ թե ցանկացած այլ տեղեկատվություն, որը կարող է բացասաբար անդրադառնալ շրջակ միջավայրի վրա»,– ասաց նա։
Ո՞ւմ է պետք 5 տարի անց ստացված տեղեկությունը. տեղեկատվության մասին օրենքը բացեր ունի
Բացի այդ, Դոյդոյանի համոզմամբ, տեղեկատվության հնարավոր սահմանափակումները պետք է ամրագրվեն ոչ թե «Տեղեկատվության ազատության մասին» ՀՀ օրենքով, ինչպես դա փորձում է անել Շրջակա միջավայրի նախարարությունը, այլ ոլորտային օրենսդրության մակարդակով: Հակառակ դեպքում՝ օրենքը, Դոյդոյանի ձևակերպմամբ, կվերածվի «սահմանափակումների հաստափոր գրքի»։
Քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչները նաև հայտարարում են, որ օրենքի նախագիծը հանրային քննարկում չի անցել։ Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում` e-draft-ում, հրապարակվել է մի բան, կառավարությունն ընդունել է մեկ այլ բան։
Բնապահպանական տեղեկատվության նման սահմանափակումը սպառնում է նաև բնապահպանների գործունեությանը, որոնք անհրաժեշտ տեղեկատվություն չունենալով՝ զրկված կլինեն նաև առկա խնդիրները բարձրաձայնելու հնարավորությունից։
«Էկոլուր» ՀԿ նախագահ Ինգա Զարաֆյանը Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում կարծիք հայտնեց, որ օրենքը գրված է բացառապես նախարարության ապօրինի գործունեության համար օրինական հիմք ստեղծելու նպատակով։
«Նրանք անընդհատ մերժում են մեզ անհրաժեշտ տեղեկատվությունը տրամադրել։ Տեղեկատվությունը չի հրապարակվում նախարարության պաշտոնական կայքում։ Սրանով իրենք փորձում են իրենց այդ գործելաոճին «օրինական» հիմնավորում տալ։ Տարիներ շարունակ Բնապահպանության նախարարությունը հին, նոր, տարբեր նախարարների օրոք այդ փորձն արել է»,– ասաց Զարաֆյանը։
Մեր զրուցակիցը նշեց, որ իրենք հույս ունեին, որ ՀՀ ներկայիս կառավարությունը նման օրինագիծ չի հաստատի, բայց քանի որ փաստն արդեն կա, այժմ փորձում են կանխել դրա խորհրդարան մտնելը և կառավարությունից պահանջում են հետ կանչել օրինագիծը։
Քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներն արդեն հանդես են եկել հայտարարությամբ։ Այս պահին այն բաց է, ցանկացողները կարող են միանալ: Իսկ երկուշաբթի օրը հայտարարությունը կներկայացվի կառավարությանը։
Իր հերթին Շրջակա միջավայրի նախարարությունը ևս հանդես է եկել հայտարարությամբ, որում նշում է, որ Օրհուսի կոնվենցիայի վերոհիշյալ հոդվածի կետը բառացի թարգմանությամբ է ներկայացվել նախագծում։
Նախագիծն արդեն հավանության է արժանացել կառավարության կողմից և կքննարկվի Ազգային Ժողովում։
«Գործող օրենսդրությամբ, եթե, օրինակ, որևէ անձ պահանջի տեղեկատվությունкавказский леопардի բնադրավայրի վերաբերյալ՝ մենք պարտավոր ենք հինգ աշխատանքային օրվա ընթացքում այդ տեղեկատվությունը տրամադրել»,– ասված է նախարարության հայտարարության մեջ։
Այդուհանդերձ, նախարարությունը պատրաստակամություն է հայտնել ՀՀ օրենսդրությանն ու միջազգային պարտավորություններին համապարատասխան առաջարկները ներառել նախագծում։
Երկու տարվա աշխատանքի արդյունքը. բեզոարյան այծը վերադարձել է Սյունիք. տեսանյութ
