Մաքսիմ Ռուբչենկո, ՌԻԱ Նովոստի
Այժմ փորձագետները փորձում են հասկանալ, թե ով է ավելի շատ տուժում սև ոսկու արժեքի անկումից. ո՞ւմ համար այս ամենը կարող է տնտեսական աղետ դառնալ, իսկ ո՞վ գնային «պատերազմից» հաղթող դուրս կգա, կավելացնի միջազգային շուկայում իր մասնաբաժինն ու կդառնա ամենաազդեցիկ խաղացողը։
Համը դուրս եկավ
Վերջին օրերի ընթացքում սև ոսկու համաշխարհային շուկան լրջագույն շոկ ապրեց, այնպիսին, ինչպիսին 1991 թվականին, երբ ԱՄՆ–ն Իրաք ներխուժեց։ Սկզբում ի պատասխան արդյունաբերության կրճատման մասին ՕՊԵԿ–ի հետ նոր համաձայնագիրը ստորագրելու Ռուսաստանի մերժման՝ Սաուդյան Արաբիան հայտարարեց 6-10 դոլարով իր նավթի գնի նվազման մասին։ Իսկ մարտի 10–ին Էր Ռիադը աշխարհին տեղեկացրեց 26%–ով արդյունահանման ծավալներն ավելացնելու մտադրության մասին։
Արդյունքում շուկայում առաջարկի և պահանջարկի միջև հսկայական անհավասարակշռության սպառնալիք գոյացավ։ Հատկանշական է, որ թեպետ Էր Ռիադն ամեն ինչում մեղադրում է Մոսկվային, արևմտյան փորձագետները ճգնաժամի հիմնական մեղավոր են համարում հենց սաուդցիներին։
«Ռուսաստանի հետ հավանական գործարքի մեջ Սաուդյան Արաբիայի մոտեցումը վերջնագրի տեսք ուներ` արդյունահանման կրճատումը պահպանել օրական ևս 1.5 մլն բարելի չափով։ Հենց դա էլ զայրացրեց պաշտոնական Մոսկվային, որը իրեն Էր Ռիադի կրտսեր գործընկեր չի համարում», – պարզաբանում է բրիտանական Financial Times–ը։
Արդյունահանումն ավելացնելու և մեծ զեղչերով վաճառելու սաուդցիների որոշումը դիտորդները միանշանակ գնահատում են որպես «Ռուսաստանին պատժելու» փորձ։
Մոսկվայի արձագանքն արևմտյան փորձագետները լիովին բնական են համարում։
Փորձում էին պատժել ՌԴ–ին, ամենաշատը տուժեց ԱՄՆ–ն. Հայաստանը ևս տուժածների շարքում է
«Ռուսներն ասացին, որ որևէ քայլ ձեռնարկելուց առաջ ուզում են շուկայի վրա կորոնավիրուսի ներգործման ամբողջական պատկերը տեսնել։ Մյուս կողմից էլ` Մոսկվան էլ դեմ չէ ստուգել ամերիկյան թերթաքարային արտադրությունը ամրության տեսանկյունից։ Ռուսական էներգետիկ ընկերությունների դեմ ԱՄՆ–ի կիրառած պատժամիջոցները, այդ թվում «Ռոսնեֆտի» առևտրային ստորաբաժանումների նկատմամբ փետրվարյան սահմանափակումները, ինչպես նաև «Հյուսիսային հոսք 2»–ի շինարարության ավարտին խանգարելու փորձերը զայրացրին Կրեմլին», – նշում է Financial Times–ը։
Zerohedge վերլուծական պորտալի հիմնադիր Թայլեր Դարդենի կարծիքով` Մոսկվան իդեալական պահ է ընտրել ուժը ցուցադրելու համար։
«Կրեմլը վերջապես պատասխան հարված հասցրեց Իրանում, Իրաքում, Սիրիայում, Ուկրաինայում, Եմենում, Վենեսուելայում, Աֆղանստանում ԱՄՆ-ի ցուցաբերած անբարեխիղճ պահվածքի համար։ Հիմա Պուտինը Վաշինգտոնից և ՕՊԵԿ երկրներից, որոնք սատարում են Ռուսաստանի դաշնակիցներ Չինաստանի, Իրանի և Սիրիայի նկատմամբ ԱՄՆ ռազմատենչ քաղաքականությունը, առավելագույն զիջումների կհասնի», – կարծում է նա։
Հյուծման պատերազմ
«Նավթի շուկայում առաջացած գնային «պատերազմը» հյուծման պատերազմ է, որում հաղթում է ոչ թե նա, ով ավելի հզոր է, այլ նա, ով ի զորու է ավելի երկար դիմանալ», – կարծում է Դևիդ Ֆիքլինգը Bloomberg–ից։
Այս տեսանկյունից վերլուծաբանները Սաուդյան Արաբիայի դիրքորոշումները բավական թույլ են համարում։ Սաուդցիները կարող են նավթ արդյունահանել ռեկորդային ցածր ծախսով` բարելի դիմաց շուրջ 3 դոլար։ Սակայն երկրի պետբյուջեն, որը հիմնված է նավթի վաճառքից գոյացած եկամտի վրա, նախատեսված է մեկ բարելի դիմաց 85 դոլար գնանշումների համար: Այսինքն` երկիրն ընդհանուր առմամբ շատ արագ կարող է սնանկանալ։ Բացի այդ Էր Ռիադը Եմենում ավերիչ և դաժան ռազմական հակամարտության մաս է կազմում:
Ակնհայտ ֆավորիտ
Chesapeake Energy–ի բաժնետոմսերի գներն ընկել են 27,5%–ով, EOG–ինը` 35%, Continental Resources–ինը` 40%, Diamondback Energy–ինը` 44,6%, Marathon Oil–ինը` 47%, իսկ Apache–ն ու մանր խաղացողները տուժել են ավելի քան 50%–ով։
«ԱՄՆ թերթաքարային հատվածը գրեթե մեռած է», – փաստել է էներգետիկայի գծով Bloomberg–ի առաջատար թղթակից Ժավյե Բլասը։
Financial Times–ը նկատում է, նավթի կտրուկ գնանկումը տեղի է ունեցել ամերիկյան թերթաքարային արտադրության համար դժվար պահի, չէ՞ որ ոլորտը մինչև հիմա գոյատևում է հիմնականում փոխառած միջոցների հաշվին։
«Թերթաքարային արդյունաբերության ոչնչացումն ավելի լուրջ թափ կառնի տարեվերջին», – համոզված է Դարդենը։
Անկումից չխուսափեցին նաև նավթագազային ավանդական ընկերությունները։ Exxon Mobile–ը էժանացավ 12,2%–ով, Chevron–ը` 15,3%–ով, Occidental Petroleum–ը` 44%–ով։ Իսկ բրիտանական British Petroleum–ի բաժնետոմսերը անկում ապրեցին օրական 20%–ով` սահմանելով տասնամյա վաղեմության ռեկորդը, երբ Մեքսիկական ծոցում պայթեց «Deepwater Horizon» («Խորջրյա հորիզոն») նավթային հարթակը։
Համեմատության համար պետք է նշել, որ ռուսական արտադրողների բաժնետոմսերը մարտի 10-ին նվազեցին 12-14%–ով։ Արևմտյան փորձագետների կարծիքով` Ռուսաստանը այսօր բոլորից լավ է պատրաստ նավթի գների անկմանը։
Ռուսաստանը ՄԱԿ–ում արբիտրաժ է պահանջել ԱՄՆ–ի իշխանության կողմից վիզա չտրամադրելու հարցով
«Եթե ՕՊԵԿ+–ի ներկայիս ճգնաժամը վերաճի շարունակական հակամարտության, Մոսկվան հազիվ թե առաջինը մրցավազքից դուրս գա», – կարծում է Դևիդ Ֆիքլինգը։
Իսկ Թայլեր Դարդենը նախազգուշացնում է, որ մի քանի օրից խուճապը կնահանջի, սակայն նավթային ճգնաժամը շատ արագ կվերադառնա ավելի վտանգավոր տեսքով։ Եվ երբ դա տեղի ունենա, վերլուծաբանի կարծիքով, արդեն ոչ թե Սաուդյան Արաբիան կամ թուրքերը կվազեն Ռուսաստանի մոտ իրենց փրկելու խնդրանքով, այլ ԱՄՆ–ն և Եվրոպան։
