ԵՐԵՎԱՆ, 13 փետրվարի — Sputnik, Արմենուհի Մխոյան. Ինչպես անցած տարիներին, այս տարի էլ պատարագից հետո Շիրակի թեմի առաջնորդի ձեռամբ Գյումրու կենտրոնում՝ Վարդանանց հրապարակում, վառվեց Տյառնընդառաջի տոնական կրակը: Գյումրեցիներն են վկայում՝ Տերնդեզին անպայման խարույկ վառելը պահպանված լավ ավանդույթներից է:
![Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2204/42/22044284_0:0:1600:1200_600x0_80_0_0_fcff64afb3a5881b40b41a9a84fd136f.jpg)
«Տրնդեզը խարույկի մեջ ենք գցում անցած տարվա Ծաղկազարդից մնացած ճյուղերը, ապա կրակը տուն ենք տանում, վառում տան մոմերը։ Իսկ նորապսակ զույգ ունեցող ընտանիքը նույն կրակով հաջորդ օրը բակում խարույկ է վառում և հյուրերի հետ թռնում խարույկի վրայով»,-պատմում է գյումրեցի տիկին Ջեմման։ Նա հիշում է, որ իր Տրնդեզն էլ ինքն է ամուսնու հետ խարույկի վրայով թռել:
Խարույկները վառում են եկեղեցու կանթեղների կրակով. ի՞նչ խորհուրդ ունի Տեառնընդառաջը
«Ավանդույթները, թեև ոչ ամբողջովին, բայց պահպանվում են, հատկապես այն տներում, որտեղ մեծ կա: Ես էլ իմ սկեսուրից եմ սովորել ու արդեն պատրաստել եմ փոխինձը»,-պատմում է տիկին Ջեմման:
![Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2204/42/22044259_0:0:1600:1200_600x0_80_0_0_b8617d7daeec16a7efca895bf92e24fd.jpg)
Չնայած ցուրտ եղանակին ու ձյանը, ոչ միայն գյումրեցիները, այլ նաև քաղաք այցելած հյուրերը մնացին մինչև վերջ: Ավանդույթը հատկապես հետաքրքիր էր նրանց համար:
«Առաջին անգամ ենք նման ավանդույթ տեսնում: Սիրիայում մենք հիմնականում պատարագին ենք մասնակցում, բայց խարույկի վրայով թռնել չկա: Ուրախ ենք, որ այսօր Գյումրիում այս հետաքրքիր ավանդույթին ականատես եղանք»,- Sputnik Արմենիային ասացին Վարուժ ու Շողիկ Հեքիմյանները, ովքեր հրապարակի միջոցառմանը միացել են Գյումրու սբ Յոթվերք եկեղեցում պատարագին մասնակցելուց հետո:
![Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2204/62/22046222_0:0:1280:720_600x0_80_0_0_eab84c0a49e4cd76b97e26e5e8e8285b.jpg)
Ավստրիայից ժամանած զբոսաշրջիկներն ամենահետաքրքրվածն էին. նրանք ոչ միայն պատարագին, այլ նաև բացօթյա ողջ միջոցառմանը սիրով մասնակցեցին: Իմանալով, որ Տյառնընդառաջը նորապսակների տոն է` անկեղծացան՝ իրենք ևս նորապսակներ են և, համաձայնելով Sputnik Արմենիայի առաջարկին, իրենք էլ թռան կրակ վրայով:
![Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2204/42/22044269_0:0:1600:1201_600x0_80_0_0_777ea58cb577af78d1827a8f0fb32635.jpg)
«Ոչինչ չգիտեինք այս տոնի ու ավանդույթի մասին, բայց ոչ միայն տեսանք, այլ նաև մասնակցեցինք»,–ասացին նրանք:
Օրն ավելի տոնական դարձավ հրապարակում ուրախ շուրջպարի շնորհիվ:
![Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2204/42/22044254_0:0:1600:1090_600x0_80_0_0_d4bad55a450fb53046c12411bcf553b1.jpg)
Հեթանոսական շրջանից եկած Տրնդեզը Պատմական Հայաստանի շատ վայրերում համարվել է հաղթանակի ու ռազմի աստված Վահագնի տոնը: Վահագնի պաշտամունքը կատարվում էր ծիսական մեծ հանդիսություններով: Տրնդեզի կրակի բոցերի վրայով թռչելով, ըստ պատկերացումների, Վահագնի հուրը, հզորությունը, անպարտելիությունը, հաջողությունը անցնում են քո մեջ:Կրակի վրայով թռչում էին հիմնականում երիտասարդներն ու երեխաները: Տյառնընդառաջի տոնը առնչվում է կրակի մաքրագործող զորության հանդեպ ունեցած հավատի հետ։ Քրիստոնեական շրջանում Հայ Առաքելական եկեղեցին վերափոխեց տոնը` դարձնելով եկեղեցու անշարժ տոներից մեկը։ Այն նշվում է փետրվարի 14-ին՝ Սուրբ ծննդից քառասուն օր հետո:
![Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ Ավստրիացի նորապսակները Գյումրիում հիացան Տրնդեզով և թռան կրակի վրայով. տեսանյութ - Sputnik Արմենիա](https://cdn.am.sputniknews.ru/img/2204/42/22044274_0:0:1600:1200_600x0_80_0_0_937c68dae1445a8ee44b8a445ddc5ccd.jpg)
Կենցաղում տոնի ամենատարածված բաղադրիչը ծիսական խարույկի հետ կապված արարողությունն է, որը սկսվում էր փետրվարի 13-ի երեկոյան՝ ճրագալույցի ժամերգությունից հետո: