Sputnik Արմենիայի քաղաքական մեկնաբան Արման Վանեսքեհյան
Լեհաստանի, Ուկրաինայի և Լիտվայի նախագահների խորամանկությունները, մեղմ ասած, համոզիչ չէին։ Լեհաստանի առաջնորդ Անջեյ Դուդան «նեղացել» է, որ իրեն ելույթի հնարավորություն չեն տվել, Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին տեղը «զիջել» է վետերաններին, Լիտվայի նախագահ Գիտանաս Նաուսեդան «չի հասցրել» գալ Դավոսից։ Հարցը նույնիսկ այն չէ, որ նրանք կարող էին հայտնվել դահլիճում, որտեղ 47 երկրի առաջնորդները ծափահարել են ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի զգացմունքային ելույթի ժամանակ։
Ձախողվել է համաշխարհային պատմության մեջ կարևոր գլուխ փոխելու փորձը
Ներկա իրավիճակում գաղափարախոսական-քաղաքական պատերազմի պայմաններում, որը Մոսկվայի «վզին փաթաթել» են Վարշավան, Կիևը և մերձբալթյան մայրաքաղաքները, Նեթանյահուի ելույթն արտառոց չի թվացել։ Իսրայելի վարչապետն իր հայտարարություններում ուղղակի անարգանքի սյանն է գամել մարդկության պատմության մեջ վերջին ամենաարյունալի պատերազմի արդյունքները վերանայելու փորձերը։
«Մենք հիշում ենք ազատագրման օրը, երբ Կարմիր բանակի զորքերը մտան Աուշվից։ Մենք հիշում ենք զինվորների և ժողովուրդների մատուցած զոհերը` հանուն Հիտլերի դեմ հաղթանակի»,-ասել է Նեթանյահուն։
Հենց դա էր, որ չէին ուզում լսել Արևելյան Եվրոպայի երկրների առաջնորդները։ Նրանք հնարավոր ամեն ինչ արել են, որպեսզի ներկա չլինեն միջոցառմանը, երբ Նեթանյահուն կասի այս խոսքերը։ Որովհետև Դուդան, Զելենսկին և Նաուսեդան չէին համարձակվի առարկել տանտիրոջը «Յադ Վաշեմ» հուշահամալիրի բացման արարողության ժամանակ։
Իսկ դա կնշանակեր, որ նրանք ստորագրում են այն բանի տակ, որ Երկրորդ աշխարհամարտի արդյունքները և պատմությունը փոխելու փորձերը ձախողվել են։ Ընդ որում՝ տապալվել են այն իմաստով, որ համաշխարհային հանրությունում այսուհետ ոչ ոք չի համարձակվի առարկել դիրքորոշմանը, որը հնչել է Երուսաղեմում Օսվենցիմի զոհերի հուշարձանի բացման ժամանակ։
Մենք պայքարում ենք ընդդեմ հանցավոր քաղաքականության. այսօր Հոլոքոստի հիշատակի օրն է
Ի դեպ, իրեն բավական անհարմար պետք է զգար նաև ԱՄՆ ներկայացուցիչը՝ փոխնախագահ Մայք Փենսը։ Չէ՞ որ հենց ամերիկյան վասալներն են հորինել պատերազմի արդյունքների վերաբերյալ այս նվաստացուցիչ և անիմաստ իրարանցումը:
Խորհրդային Միությունը զոհաբերել է իր տասնյակ միլիոնավոր քաղաքացիների կյանքը, իսկ ԱՄՆ-ն և Մեծ Բրիտանիան վերջին հաշվով եկել են պատրաստի արդյունքի վրա, երբ Եվրոպայում չարի դեմ բարու պայքարի արդյունքը կանխորոշված էր։ Իզուր չէ, որ Փենսն այդպես էլ չի կարողացել իր ելույթում ասել, թե որ բանակն է ազատագրել Օսվենցիմը։
Դե, իհարկե, բոլորին իր հայտարարությամբ ցնցել է Իսրայելի ԱԳՆ ղեկավար Իսրայել Կացը։
«Իսրայելը գնահատում է Կարմիր բանակի կարևոր դերը ֆաշիստական Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակում և Օսվենցիմի, ինչպես նաև մահվան այլ ճամբարների բանտարկյալներին ազատագրելու հարցում։ Մենք գնահատում ենք նաև նախագահ Վլադիմիր Պուտինի մասնակցությունն այս ամսաթվին նվիրված միջոցառումներում։ Եթե խոսենք այդ իրադարձությունների շուրջ պատմական վեճի մասին, մենք, լինելով ազատագրված մարդիկ, հստակ գիտենք՝ ով է մեզ ազատագրել, մենք գիտենք պատմական ճշմարտությունը», - ասել է նա։
Այ թե ասել է ասել։ Սա` պատմական վեճերի մասին, որոնք այսօրվա աշխարհի աշխարհաքաղաքական քարտեզի վրա գլոբալ փոփոխությունների նախաշեմին համաշխարհային հանրության վզին են փաթաթում որոշակի ուժեր։
Չէ՞ որ իրականում հայերի համար չի կարող դրվել այն հարցը, թե արդյունքում ով է կոտրել ֆաշիստական գազանի ողնաշարը։ Ժողովուրդը, որը ռազմաճակատ է ուղարկել իր բնակչության մոտ 20 տոկոսին (600 հազար մարդ) և Հայրենական պատերազմի ռազմաճակատում կորցրել 300 հազար կյանք, հաստատ գիտի, թե ով է գրավել Բեռլինը, ով է ազատագրել մարդկանց համակենտրոնացման ճամբարներից։ Չէ՞ որ Կարմիր բանակի շարքում շատ հայեր են եղել, և նրանցից շատերը գրել են այդ մասին իրենց հիշողություններում։
Բայց խոսքը նույնիսկ այդ մասին չէ։ Հայերն այդ ժամանակ գնացել են ռազմաճակատ, որովհետև բոլորից լավ գիտեին, թե ինչով է սպառնում մարդկությանը սանձարձակ ազգայնամոլությունը, որը շատ արագ վերածվում է ֆաշիզմի։ Գիտեին և կրծքով պաշտպանում էին ոչ միայն իրենց ընտանիքներն ու տները, այլ նաև ամբողջ մարդկությունը։
Պատահական չէ, որ այս օրերին Հայաստանի նախագահ Արմեն Սարգսյանին Իսրայելում այլ կերպ են ընդունել՝ հայոց եռագույնի մեծ պրոյեկցիայով և հայալեզու ողջույնով՝ «Բարի գալուստ Երուսաղեմ»։ Ճիշտ է, Իսրայելի Քնեսեթը մինչև հիմա պաշտոնապես չի ընդունել Հայոց ցեղասպանությունը, սակայն երկրի բնակչության մակարդակում բոլորը գիտեն, որ Հոլոքոստից առաջ տեղի է ունեցել հենց Հայոց ցեղասպանությունը։
Իզուր չէ, որ Քնեսեթը հնարավորություն է տվել մեր նախագահին բարձր խորհրդարանական ամբիոնից ասել` «Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը բարոյական պատասխանատվություն է և հարգանքի տուրք անմեղ զոհերին։ Դա նաև կարևոր քայլ է ցեղասպանությունները և մարդկության դեմ այլ հանցագործությունները կանխելու հարցում»։
Պուտինը հայտնել է` Երկրորդ աշխարհամարտի վերաբերյալ արխիվային փաստաթղթերի համալիր կստեղծվի
Միամտություն կլիներ ենթադրել, որ արևելաեվրոպական երկրների՝ Լեհաստանի, Ուկրաինայի և մերձբալթյան պետությունների ռուսատյաց առաջնորդներն ինքնուրույն են հանգել այն մտքին, որ անհրաժեշտ է վիճարկել, վերանայել Երկրորդ աշխարհամարտի արդյունքները։ Գլոբալ աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների սպասումով նման դիրքորոշումը կարող է վկայել միայն մեկ բանի մասին։
Իրենց համաշխարհային գերիշխանությունը կորցնող ամերիկացիները հիմա փորձում են ամեն ինչ անել, որպեսզի Հաղթանակի օրվան նվիրված միջոցառումների նախաշեմին ևս մեկ անգամ բացասական, մեղադրական լույսի ներքո ներկայացնեն արդեն կործանված պետությունը։
Սակայն ֆաշիստական համակենտրոնացման ճամբարների դեպքում, որոնց ազատագրման 75-ամյակը համաշխարհային հանրությունը նշում էր այս օրերին, օվկիանոսի այն կողմից բացահայտ կեղծ ստարտ է տրվել։
Լեհաստանի առաջնորդը ստել է՝ ասելով, թե Կարմիր բանակը չի ազատագրել երկիրը և մայրաքաղաք Վարշավան ֆաշիստներից։
Սակայն երբ բանը հասել է պնդումներին, որ խորհրդային զինվորները չեն ազատագրել մահվան ֆաշիստական ճամբարները Լեհաստանի տարածքում, հանդիպել են մեծ խոչընդոտի։ Չէ՞ որ հրեաների համար միլիոնավոր հայրենակիցների մասին հիշատակը սուրբ է։
Հռոմն Իսրայելին կհանձնի Քրիստոսի մսուրը. երկու հազար տարի անց մասունքը կվերադառնա Բեթղեհեմ
Իսկ հիմա գոյություն ունի Իսրայել պետությունը։ Թեև այն ԱՄՆ-ի մերձավոր դաշնակիցն է, սակայն հաստատ չի խառնվի Հոլոքոստի զոհերի հիշատակի հետ կապված կեղտոտ խաղերին։ Իսրայելի նախագահ Ռեուվեն Ռիվլինը Նեթանյահուից կտրուկ է եղել`ասելով. «Մենք պայքարելու ենք Հոլոքոսթը ժխտելու և պատմությունը վերանայելու փորձերի դեմ։ Մենք հիշելու ենք, որպեսզի անցյալի սարսափելի պատմությունը չկրկնվի»։
