Էլ թերթ չենք կարդում

Երեք տարի առաջ այդ թերթը հիմնել էր Լևոն Արոնյանի կինը՝ ֆիլիպինցի Արիանա Կաոիլին։ Գաղափարը, իհարկե, նոր չէր։

 

«Մետրո» անվճար թերթի գաղափարը հղացել է շվեդական մի լրատվական կազմակերպություն գրեթե 25 տարի առաջ։ Հիմա այդ «Մետրոն» լույս է տեսնում 15 լեզուներով և հրատարակվում է մոտ 20 երկրներում: Ու հավատացեք` շատ են կարդում: 

էսպիսի վիճակագրություն կա՝ Եվրոպայում թերթ ընթերցողների ավելի քան 20 տոկոսը այդ անվճար թերթերն է կարդում: Իսկ մեզ մոտ «Մետրոյի» նմանակը՝ «Ճամփորդը», վերացավ և նույնիսկ չնկատեցինք, թե երբ, ինչպես և ինչու վերացավ։ Որովհետև այլևս թերթ չենք կարդում։

Այնինչ թերթ ընթերցելու ավանդույթ ունեցել ենք: Իմ սերնդակիցները հրաշալի կշիհեն, թե ինչպես էինք Սովետի ժամանակ ամեն առավոր թերթի կրպակների մոտ հերթ կանգնում: Ճիշտ է՝ հիմնականում «Հայաստանի ֆիզկուլտուրնիկ» էինք գնում, որպեսզի իմանանք, թե ինչ են գրում «Արարատի» երեկվա խաղի մասին: Բայց կոմունիստական պաշտոնաթերթերն էլ էինք կարդում: էդ հիմա է, որ, ինչպես ասում են, «Նաջարյանի ասածը» իշխանությունների համար օրենք չի:

Տասը անգամ կարող ես գրել, որ, օրինակ, Երևանի Կամերային երաժշտության տան գողտրիկ պուրակը ուղղակի ավտոկայան են դարձրել, մայրը մանկական սայլակով այլևս չի կարողում անցնել՝ այնպես են կանգնած ջիփերը: Կատարյալ զրո՝ թքած ունեն թե՛ քաղաքապետարանը, թե՛ թաղապետարանը, թե Ճանապարհային ոստիկանությունը:

Իսկ այն ժամանակ՝ ասենք, 70-ականներին բավական էր «Սովետական Հայաստան» թերթը մի քննադատական հոդված գրեր Համզաչիմանի կոլխոզի նախագահի մասին` վերջ, բոլորը գիտեին՝ առնվազն պաշտոնից հանելու են, կուսակցությունից էլ հեռացնելու: Եթե չնստեցնեն՝ ուրեմն լավ պրծավ:
Ինչու եմ այնուամենայնիվ կասկածում, որ Հայաստանում երբևէ կվերականգնվի թերթ ընթերցելու մշակույթը: Ցավոք՝ ողջ աշխարհում է այդպես՝ մարդիկ սկսել են թերթ չկարդալ: Երբվանի՞ց: 2005 թվականից:

Թերթ կարդալու գագաթնակետը մոտ 15 տարի առաջ էր, հետո ամեն ինչ սկսեց գահավիժել:

Այժմ ամեն տարի աշխարհի բոլոր թերթերի տպաքանակները նվազում են միջինը 2 տոկոսով: Թվում, թե 2 տոկոսը այնքան էլ սարսափելի թիվ չէ՞:

Բայց հաշվեք՝ եթե 2005-ից ի վեր ամեն տարի երկու տոկոսանոց անկում կա, ուրեմն 50 տարի անց աշխարհում այլևս լույս չի տեսնի ոչ մի թերթ: Գլխավոր պատճառը ինտերնետի զանգվածային տարածումն է:

Ողջ աշխարհում ընթերցողների ճնշող մեծամասնությունը՝ 80 տոկոսը հիմա կարդում է թերթի ոչ թե տպագիր, այլ առցանց, այսինքն՝ ինտերնետային տարբերակը: Կարծում եմ, չեք կարող չհամաձայնել աշխարհի երևի թե ամենահայտնի մեդիամագնատ Ռուպերտ Մերդոքի հետ՝ «Թերթերը ոսկու գետեր են, բայց այդ գետերը ժամանակին ցամաքում են»։ Մեկ այլ մեծահարուստի էլ մեջբերեմ: Ուորեն Բաֆեթը արդարացիորեն նկատել է՝ «Եթե հեռուստատեսությունը, ռադիոն և ինտերներտը ժամանակին միասին ծնվեին, թերթերի գոյությունն ընդհանրապես բացարձակ որևէ իմաստ չէր ունենա»։ Կարո՞ղ եք վիճել: 

Թույլ տվեք վերջում մի երկու խոսք էլ մեր` լրագրողներիս մասին: Այս նախատոնական օրերին տարբեր ղեկավարներ մեզ տարբեր տեղեր են հրավիրում ու լավ-լավ բաներ ասում, բայց սովորաբար մեզ հայհոյում են: Ամեն տեղ՝ խոհանոցում, սոցիալական ցանցերում, խորհրդարանում: Բայց նաև հիշում եմ, որ մի քանի տարի առաջ Ազգային ժողովի ամբիոնից մեր մասին բարի խոսքեր հնչեցին: Քանզի նման բան 1000 տարին մեկ է պատահում, կներեք, չեմ կարող չմեջբերել այն ժամանակվա պատգամավոր Թևան Պողոսյանին.

«Լրագրողը նման է բժշկի: Մարդուս առողջական խնդիրներն ախտորոշելու, ախտերը բուժելու համար բժիշկը հաճախ ցավ է պատճառում: Դա անհրաժեշտ է և արվում է ավելի մեծ ցավը կանխելու, վերացնելու համար: Լրագրողների հարցերը շատ հաճախ բժշկի ասեղի ծակոցին են նման: Սակայն համաձայնեք, որ առանց դրանց հնարավոր չէ ախտորոշել հասարակության խնդիրները: Հարգանքով վերաբերվենք լրագրողներին»։

 

ԶԼՄ-ները Փաշինյանի կառավարությանն օգնում են զգոն լինել