Ուղիղ 28 տարի առաջ՝ 1991 թվականի դեկտեմբերի 26-ին Խորհրդային սոցիալիստական հանրապետությունների միության Գերագույն խորհուրդը հռչակագիր ընդունեց Խորհրդային կայսրության գոյության դադարեցման մասին։
«Լա՞վ էր արդյոք Սովետի օրոք»,- հարցնում են Հայկական ռադիոյին։
«Իհարկե լավ էր. մենք ջահել էինք, աղջիկներն էլ` սիրուն»։
Իրականում Խորհրդային միությունը ամենավառ ապացույցն էր այն ճշմարտության, որ ամեն ինչ այս աշխարհում հարաբերական է, կամ, ինչպես ասել է Հովհաննես Թումանյանը՝ «Աշխարքում հաստատ մի բան կա մենակ, այն է, որ հաստատ ոչ մի բան չկա»։
Սովետի օրոք քաղաքացիները անվճար բնակարան էին ստանում։ Իսկապես կա վիճակագրություն:
Միայն Լեոնիդ Բրեժնևի օրոք բնակարան է ստացել 162 միլիոն մարդ՝ գրեթե ողջ բնակչությունը։ Բայց ինչպիսի բնակարաններ էին դրանք, ավելի շուտ` ինչ վիճակում էիր դու ստանում այդ բնակարանը։
Ես էլ եմ 80-ականների կեսերին բնակարան ստացել։ Ճիշտ է, անվճար չէր, այսպես կոչված կոոպերատիվ էր, բայց դա նշանակություն չունի։ Պարկետը հատ-հատ պոկվում էր. միանգամից հասկացա, որ այն պետք է նորից փռել, բայց նախապես պետք էր հատակը բետոնապատել, որովհետև բետոն որպես այդպիսին չկար, պարզապես չէին արել այն, ինչ պիտի անեին։ Բոլոր էլեկտրալարերը, որոնք պիտի չերևային, ուղղակի պատերի վրայով էին անցնում։ Չշարունակեմ, քանզի բոլորը գիտեն, թե ինչ էր նշանակում բնակարան ստանալ։ Դա նշանակում էր անմիջապես ձեռնամուխ լինել բնակարանի կապիտալ վերանորոգմանը։
Սովետն ինքնաբավ էր՝ արտադրում էր այն ամենն, ինչ անհրաժեշտ էր՝ հրթիռներից մինչև լուցկի։ Այնպես էլ չէր, որ ապրանքի գինը մատչելի չէր՝ մի քանի տարի աշխատավարձի որոշ մասը խնայելով, կարող էիր նույնիսկ «Վոլգա» մեքենա գնել, «Ժիգուլիի» մասին էլ չեմ ասում։
Ուղղակի, եթե ուզում էիր, որ ձեր ընտանիքի Ամանորի սեղանին նարինջ լիներ, պիտի Երևանից Մոսկվա հասնեիր։ Քիչ թե շատ որակյալ կոստյո՞ւմ՝ էլի միայն Մոսկվայի ԳՈՒՄ-ում կամ ՑՈՒՄ-ում։ Որակն ընդհանրապես առանձին խոսակցություն է։ Եթե հեռուստացույց էիր գնում, անպայման պիտի նայեիր, թե որ ամսին է արտադրված։ Եթե դեկտեմբերյան վերջին օրերն էին նշված` հաստատ անորակ էր լինելու, որովհետև տարվա վերջին ամեն ինչ արվում էր արագ-արագ՝ ձեռնարկությունը պետք է կատարեր և նույնիսկ գերակատարեր պլանը, որպեսզի բանվորները պարգևավճար ստանային։ Այդ հեռուստացույցն էլ մի քանի օր աշխատելուց հետո սկսում էր աղավաղել հաղորդավար Նառա Շլեպչյանի պատկերը ու հայտնվում էիր մի նոր պրոբլեմի առջև՝ ինչպես նորոգել գնածդ հեռուստացույցը։
Գնում էիր սպասարկման կետ, խնդրում, աղաչում էիր, բայց պատասխանը մեկն էր՝ հիմա ժամանակ չկա, հեռուստացույցը կբերեք մեկ ամսից։ Այո, այո, իրենք չէին գալիս ձեր տուն, հսկա հեռուստացույցդ ստիպված շալակում տանում էիր։ Ու լսում էիր՝ այսինչ լամպն է վառվել, հիմա չունենք, կստանանք միայն երեք շաբաթից։
Ու մեկ էլ տաքսիներն եմ հիշում՝ եթե մինչև մեկ ռուբլի էր բռնում, ասենք, 65 կոպեկ, միևնույն է պիտի մեկ ռուբլի վճարեիր։ Կարծում էի, թե գոնե դա կվերանա անկախ Հայաստանում, բայց երբ հիմա տաքսի եմ նստում, որը հաշվիչ չունի, ու վերջում վարորդը նվազագույնի փոխարեն քեզ ասում է՝ 1000 դրամ, հասկանում եմ՝ չէ, չի իրականացվել ուղիղ 28 տարի առաջ սովետական պառլամենտի ընդունած որոշումը՝ ողջ է Խորհրդային միությունը, ողջ։
