Մտավորականը իր բնույթով ազատ է, ձգտում է հեռավորություն պահպանել, անկախ լինել իշխանություններից, ինչը, բնականաբար, բոլորովին դուր չի գալիս իշխանություններին, որովհետև ցանկացած իշխանություն անպայման ձգտում է վերահսկել ամեն ինչ, այդ թվում նաև մտավորականին, որից վտանգ է զգում։ Երբեմն դա հաջողվում է, քանզի գայթակղությունները շատ են՝ իշխող կուսակցության ցուցակով կարող ես պատգամավոր դառնալ, նյութական բարիքներ ստանալ, զանազան պատվավոր կոչումների արժանանալ և այլն։
Նա կյանքից հեռացավ ուղիղ 54 տարի առաջ՝ 1965 թվականի նոյեմբերի 22-ին։ Այսօր նրա հիշատակի օրն է։ Չեմ ուզում շատ խոսել այդ եզակի մարդու մասին։ Եթե դեմ չեք, եկեք լսենք հենց իրեն։
«Չեմ զգացել ուսման ծարավ և դպրոց եմ գնացել բռնի՝ ոչինչ չսովորելու համար։ Չեմ հասկացել, թե սիրելու համար ինչո՞ւ անպայման պիտի ամուսնանալ։ Կնոջ մասին մի գրող շատ ճիշտ բան է ասել։ Ասում է՝ կինը նման է Պիզայի աշտարակին, ծռվում է դեպի քեզ, բայց հեշտությամբ չի փուլ գալիս վրադ։ Բայց ճիշտ է նաև այն, որ եթե մի անգամ փուլ եկավ վրադ, էլ հավիտյանս դուրս չես գա տակիցը՝ կյանքդ կխորտակվի։
Հայը անհարմար ազգ է, անգամ եթե հզոր ծնվի՝ նախարարությունների ու կուսակցությունների բաժանված ինքն իրեն պիտի կոտորի: Դա նրա մասնագիտությունն է դարձել դարերով։
Նախկինում բաժանված ենք եղել չորս նախարարության, ներկայումս՝ չորս կուսակցության։ Այն ատելությամբ, որով ատում են Հայաստանի այս կուսակցությունները իրար, եթե թշնամու դեմ դուրս գային, նրանց դեմ ո՛չ թուրք, ո՛չ պարսիկ, ո՛չ բոլշևիկ կդիմանային։
Մեր կառավարությունը կրկեսային մոտեցում ունի դեպի իր հպատակները: Ինչպես կրկեսում անասուն վարժեցնողները իրենց գրպանում պահում են ուտելիք՝ ամեն վարժությունից հետո նրանց բերանը կոխելու համար, այնպես էլ մեր կառավարությունը իր գրպանում լցրել է շքանշան, պատվոգիր, Հերոսի կոչում, Ոսկե աստղ և այլ պատվո նշաններ, որոնք մեկ առ մեկ թվելն անհնար է՝ այնքան, որ շատ են, և իր ժողովրդին խաղացնում է, ամեն խաղից հետո մի շքանշան կախելով կրծքին:
Փողոցում մի երիտասարդ հարցրեց ինձ.
-Ինչպե՞ս կարելի է մտնել Սովետական գրողների միության մեջ:
-Մի ժամանակ շատ հեշտ էր,- պատասխանեցի,- ինչպես կլիզման հիվանդի հետույքը մտցնելու համար գործիքի ծայրը օճառին են քսում, այնպես էլ այդ Միության մեջ մտնողը պետք է իր գրչի ծայրը Ստալինին քսեր: Ուզում եմ ասել՝ մի ներբող գրեր Ստալինի մասին: Հիմա Ստալին չկա. նրա տեղը Խրուշչովն է նստած: Չգիտեմ Խրուշչովին քսելով կարելի՞ է մտնել, թե ոչ: Պետք է փորձել...
Ես ինքս մինչև 1935 թիվը երբ գրում էի` Լեռ Կամսար էի, բայց դրանից հետո, երբ դադարեցի գրելուց` դարձա Լուռ Կամսար: Բնական է: Անունը պետք է համապատասխանի կրողի բովանդակությանը, այլապես կասեն` «անունը կա, ամանում չկա»...Որ թերթին մոտենում եմ, խմբագիրները սարսափով իրենց թերթի դուռը փակում են երեսիս և բանալու ծակից իմ հեռանալուն են սպասում: Միայն «Ոզնի» երգիծական հանդեսը իր դռան տակից մի անցք է թողել։ Այստեղ ես հանդես եմ գալիս ծպտված, Արա Մասյան անվան տակ: Ընթերցողներս կարդում և ասում են.
-Այս Արա Մասյանը որքա՜ն նման է Լեռ Կամսարին, կարծես նա լինի:
Եվ ես չեմ կարող դուրս գալ իմ թաքստոցից, փաթաթվել իմ ընթերցողին և ասել.
-Գրկիր ինձ, հենց ես եմ Լեռ Կամսարը…»…
