ԵՐԵՎԱՆ, 5 հոկտեմբերի – Sputnik. ԵԱՏՄ—Իրան արտոնյալ առևտրի մասին համաձայնագիրը մեծ հնարավորություններ է բացում երկու կողմի համար։ Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում այս մասին ասաց Իրանի ԱԳՆ–ի միջազգային ֆինանսական և առևտրային կազմակերպությունների գծով բաժնի ղեկավար Ազիզ Մանսուրին։
2018 թվականի մայիսին Եվրասիական միությունն ու Իրանը ազատ առևտրի գոտու մասին ժամանակավոր համաձայնագիր են ստորագրել երեք տարի ժամկետով։ Համաձայնագիրը ենթադրում է մաքսային տուրքերի նվազեցում մի շարք ապրանքների համար, այդ թվում իրանական 502 անուն ապրանքի և 864` եվրասիական։ Դրանցից 10-12–ը ցանկում ներառվել են Հայաստանի կառավարության առաջարկով։ Ընդ որում, կողմերը ոչ միայն կնվազեցնեն տուրքերը, այլև կպարզեցնեն սակագների հետ կապ չունեցող մաքսային արգելքները (արտահանման թույլտվություն, ապրանքների սերտիֆիկացման պահանջներ և այլն)։ Դա հատկապես արդիական է Իրան արտահանելու դեպքում, որտեղ իշխանությունները շատ խիստ են պաշտպանում ներքին շուկան։
Ռոհանիի երևանյան «մեսիջները». ինչ կտա՞ն Հայաստանին «Հյուսիս-հարավ» մայրուղին ու երկաթգիծը
Արդյունքում ԵԱՏՄ երկրները կկարողանան ավելի հեշտությամբ Իրան արտահանել տավարի և ոչխարի միսը, կարագը, հանքային ջուրը, հացահատիկը, ինչպես նաև պողպատե գլանվածքը, տրակտորն ու ավտոբուսը։ Իրանն իր հերթին կկարողանա ավելի հեշտությամբ ԵԱՏՄ ներմուծել թուզ և պիստակ, մանր ծովախեցգետին, սպասք և գորգեր։
«Մենք կարծում ենք, որ համաձայնագիրը շատ մեծ հնարավորություններ է բացում երկու կողմի համար էլ։ Պետք է օգտվենք այդ հնարավորությունից և աշխուժացնենք մեր առևտուրը», – ասաց Մանսուրին։
Ապրանքների փոխանակումից բացի, լայն հնարավորություններ են բացվում տարանցման համար։
Հայաստանի տարանցման հնարավորությունների մասին խոսեց իրանցի գործարար, Իրանում Հայաստանի առևտրաարդյունաբերական պալատի նախագահ Ռեզա Նաֆեզին։ Նրա խոսքով` պետք չէ մոռանալ, որ Հայաստանը ԵԱՏՄ միակ երկիրն է, որը ցամաքով սահմանակից է Իրանին։
«Կան որոշ այլ երկրներ, չեմ ուզում հիմա անունները տալ, որոնց միջով Իրանից տարանցումը դեպի Ռուսաստան ավելի շատ է։ Ինչու այդ օգուտը պետք է նրանք ստանան, ոչ թե Հայաստանը», – ավելացրեց Նաֆեզին։
Բյուրոկրատիա, կեղծ ապրանքներ. ինչի դեմ են ԵԱՏՄ–ում պայքարելու երևանյան գագաթնաժողովից հետո
Վերջերս նա Առևտրաարդյունաբերական պալատում հանդիպում է ունեցել հայ գործարարների հետ և քննարկել Իրան մատակարարվող ապրանքների նոր հնարավորությունները։ Այժմ ավելի հեռանկարային է թվում ոչխարի մսի, ինչպես նաև հանքային ջրերի և ոսկերչական իրերի արտահանման ընդլայնումը։
Առայժմ Իրանի ուղղությամբ Հայաստանի արտահանումն այնքան էլ դիվերսիֆիկացված չէ, հիմնականում իրանական շուկայի փակ լինելու պատճառով։ Արտահանման ավելի քան 80%–ն էլեկտրաէներգիան է, 12%–ը` ոչխարի միսը։ Եվս մի քանի տոկոսն էլ մարտկոցների ջարդոններն են։ Մնացած ապրանքներին բաժին է ընկնում արտահանման միայն 4%–ը։
Իրանը կնվազեցնի տուրքերը հանքային ջրի և լիմոնադի, շոկոլադի և այլ քաղցրավենիքի համար, ինչը շահավետ է Հայաստանի համար։ Ոսկերչական իրերի համար (որոնց արտադրությունը ևս զարգացած է Հայաստանում) Իրանը տուրքերը չի նվազեցնի, բայց կվերացնի ոչ սակագնային սահմանափակումները։ Մասնավորապես, տնտեսավարողները չեն կարող մաքսատնով Իրան անցկացնել ավելի քան 150 գրամ ոսկյա իրեր։ ԵԱՏՄ երկրների համար այդ սահմանափակումը կհանվի։
