ԵՐԵՎԱՆ, 23 սեպտեմբերի – Sputnik, Արմեն Հակոբյան. ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և ԱԱԾ նախկին տնօրեն Արթուր Վանեցյանի առճակատման արագությունն անսպասելի էր շատերի համար, այդ թվում` քաղաքագետ Երվանդ Բոզոյանի։ Նա այդ մասին ասաց Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում։
«Կարծում եմ` կանխատեսելի էր, որ Փաշինյանն ու Վանեցյանը հայտնվելու են հակադիր ճամբարներում, սակայն ես չէի սպասում, որ զարգացումներն այդպես արագ կընթանան: Փաշինյանի գնահատականները Լոս Անջելեսում չափից դուրս խիստ էին այն մարդու վերաբերյալ, որն ընդամենը մի քանի օր առաջ իր հավատարիմ գործիչներից էր համարվում: Բնական է`Վանեցյանի արձագանքը չուշացավ, և ըստ էության, նա պատասխանեց, որ պատմական աղբանոցում կհայտնվի ոչ թե ինքը, այլ գործող վարչապետը: Կարծում եմ, որ դրանից հետո Վանեցյանը կփորձի ձևավորել մի նոր տիրույթ, որտեղ կփորձի կոնսոլիդացնել հանրության այն շրջանակներին, որոնք ըստ էության դժգոհ են Փաշինյանից և միաժամանակ ուզում են, որ երկրում տեղի ունենան փոփոխություններ»,– ասաց Բոզոյանը:
Կա նաև տեսակետ կամ տպավորություն, որ այս հակամարտությունը կարող է բեմականացված լինել՝ ինչ-ինչ հեռուն գնացող նպատակներով պայմանավորված:
Քաղաքագետը ամենևին համամիտ չէ նման տեսակետին և իր մոտեցումը հիմնավորում է վերջին 30 տարիների ընթացքով ու փորձով: Այս տասնամյակներում մեկ անգամ չէ, որ տարբեր ներքաղաքական հակամարտությունների վերաբերյալ նման բնորոշումներ են հնչել, սակայն կյանքը ցույց է տվել, որ նման կերպով բեմականացումներ չեն լինում:
Ավելին, Երվանդ Բոզոյանը կարծում է, որ Փաշինյան-Վանեցյան բախումը ոչ միայն անձնական բնույթի է, այլև քաղաքական, այդ թվում նաև աշխարհաքաղաքական գործոն կա այստեղ:
Նա ևս ԱԱԾ Արթուր Վանեցյանին տեսնում է քաղաքական գործունեության դաշտում. «Ես ուղղակի կասկած չունեմ, որ ինքը հայտնվելու է քաղաքական դաշտում: Որովհետև այս պրոցեսները ցույց են տալիս, որ ինքն այլ տարբերակ չունի, մանավանդ, որ ինքն էլ փաստացի չի խուսափում այդ հեռանկարից»,– ասաց Բոզոյանը:
Իսկ արդյո՞ք Վանեցյանի, Օսիպյանի հեռանալով չի խախտվել «արևմտամետ» և «ոչ արևմտամետ» ուժերի միջև հավասարակշռությունը:
«Ի վերջո, Վանեցյանը Փաշինյանի հանգուցային գործիչներից մեկն է եղել, և այսօր այդ հանգուցային գործիչը իր հետ չէ, ինքը ունի բավականին մեծ ինֆորմացիա այս մեկուկես տարվա ընթացքում և ակնարկում է, որ եթե Փաշինյանը «կարմիր գծերն» անցնի, ապա «կարմիր գծերը» կանցնի նաև ինքը, և կարծում եմ` դրա արդյունքում Փաշինյանը, մեղմ ասած, լուրջ կորուստներ կարող է ունենալ: Եթե հավասարակշռումը կամ բալանսավորումը նշում են այն իմաստով, որ Վանեցյանի հրաժարականը երկար ժամանակ է, ինչ պահանջում էին այսպես կոչված արևմտամետ շրջանակները՝ սորոսականները, «Սասնա ծռերը» և այլն, ապա կարծում եմ` այո, այդպիսի բալանսի խնդիր կար, դրա համար էլ նշեցի, որ Վանեցյանի հրաժարականի մեջ նաև կար աշխարհաքաղաքական գործոն»,- նկատեց քաղաքագետը:
Նրա խոսքով՝ Փաշինյանն այդ բալանսը փորձում էր պահպանել մինչև վերջին պահը, սակայն Ամուլսարի հետ կապված խնդրի արդյունքում նա հայտնվեց փակուղում, այսպես ասած՝ թակարդն ընկավ:
Ըստ Բոզոյանի` այստեղ ամերիկյան ճնշումներն ավելի ուժեղ եղան Փաշինյանի համար. խոսքը միաժամանակ երկու կողմից ճնշման թիրախին աքցանների մեջ առնելու, երկկողմանի ճնշման մասին է:
«Եթե դուք նայեք, թե ովքեր են պահանջում, որ հանքը չբացվի, կտեսնեք, որ այստեղ ամենաարմատական արևմտամետ գործիչներն են հավաքված: Սա ամերիկյան քաղաքական ստանդարտ է, երբ աջով մի բան են պահանջում, ձախով` մեկ այլ բան:
Նույնն իրենք արել են Յանուկովիչի հանդեպ, նույնը՝ Շևարդնաձեի հանդեպ, նույնն արեցին Սերժ Սարգսյանի հանդեպ: Հիմա այդ սխեման փորձում են կիրառել Փաշինյանի նկատմամբ: Ինքը՝ Փաշինյանը, լավ ծանոթ է այդ գործելաոճին և հայտնվել է բավականին ծանր վիճակի մեջ»,- նշում է Բոզոյանը:
Ըստ այդմ, Փաշինյանը մի կողմից հասկանում է, որ Ամուլսարի հանքը բացելու պահանջ կա, մյուս կողմից, ակտիվ հանրային պահանջ կա, որ հանքը չբացվի, և այստեղ երկու կողմից էլ ամերիկացիները բավականին ակտիվ դերակատարություն ունեն:
«Արդյունքում Փաշինյանը փորձում է ինչ-որ զիջումների գնալ ամերիկացիներին: Տեսեք` «Սասնա ծռերն» առաջ են գալիս, Գյումրիում պաշտոնական միջոցառման ժամանակ «Սասնա ծռերի» ներկայացուցիչը ճառ է արտասանում: Ըստ էության, մերձեցումն ակնհայտ է, և սորոսականների դերի մեծացումը Փաշինյանի իշխանության մեջ ակնհայտ երևում է, և դրա հետևանքն էին նաև Վանեցյանի և Օսիպյանի հրաժարականները: Կարծում եմ, որ կարճ ժամանակ անց կլինի նաև պաշտպանության նախարարի հրաժարականը»,-կանխատեսում է քաղաքագետը:
Պարզ է, որ մեզ նոր ներքաղաքական ցնցումներ են սպասում: Մեր զրուցակիցն էլ է նշում, որ մտել ենք մի գործընթացի մեջ, որտեղ ցնցումները անխուսափելի զարգացում են: Իսկ թե ինչ հետևանքներ կլինեն այդ ցնցումների արդյունքում, և ինչ կոնֆիգուրացիա կձևավորվի, ցույց կտա ժամանակը:
