00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
00:00
01:00
02:00
03:00
04:00
05:00
06:00
07:00
08:00
09:00
10:00
11:00
12:00
13:00
14:00
15:00
16:00
17:00
18:00
19:00
20:00
21:00
22:00
23:00
Ուղիղ եթեր
09:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
09:29
5 ր
Ուղիղ եթեր
12:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
13:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
14:00
5 ր
Исторический ликбез
Егор Яковлев. Советское кино в период холодной войны
15:04
24 ր
Исторический ликбез
Егор Яковлев. Кино, сделанное в странах соцлагеря
15:33
24 ր
Ուղիղ եթեր
17:00
5 ր
Ուղիղ եթեր
18:00
6 ր
Ուղիղ եթեր
19:00
5 ր
ԵրեկԱյսօր
Եթեր
ք. Երևան106.0
ք. Երևան106.0
ք. Գյումրի90.1

Հայ ֆուտբոլիստներն աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլերում. ովքե՞ր են նրանք

© AFP 2024 / GABRIEL BOUYSФранцузский полузащитник Ален Богосян в товарищеском матче по подготовке к плей-офф чемпионата Европы по футболу (19 августа 1998). Вена
Французский полузащитник Ален Богосян в товарищеском матче по подготовке к плей-офф чемпионата Европы по футболу (19 августа 1998). Вена - Sputnik Արմենիա
Բաժանորդագրվել
Ֆուտբոլասերների համար առանձնացրել ենք այն հայ ֆուտբոլիստների վեցնյակը, որոնք տարբեր տարիներին մասնակցել են աշխարհի առաջնությունների եզրափակիչ փուլերին: Նրանք կարևոր դերակատարում են ունեցել ֆուտբոլի պատմության մեջ:

ԵՐԵՎԱՆ, 18 հուլիսի — Sputnik.Մանվել Մարգարյան. Հայաստանում ֆուտբոլասերները դեռ մի քանի օր շարունակ կվայելեն երիտասարդ ֆուտբոլիստների ու նրանց հավաքականների խաղը, ու մինչ նրանք զբաղված են սիրելի զբաղմունքով, Sputnik Արմենիան մեկտեղել է հայտնի վեց հայ ֆուտբոլիստներին, որոնք մասնակցել են աշխարհի առաջնությունների եզրափակիչ փուլերին:

Նիկիտա Սիմոնյան

© Sputnik / Alexander NatruskinՆիկիտա Սիմոնյան
Հայ ֆուտբոլիստներն աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլերում. ովքե՞ր են նրանք - Sputnik Արմենիա
Նիկիտա Սիմոնյան

ԽՍՀՄ ընտրանու կազմում հանդես է եկել 1958թ. շվեդական ստուգատեսում՝ մասնակցելով Անգլիայի, Ավստրիայի, Բրազիլիայի և Շվեդիայի հավաքականների հետ խաղերին: Նիկիտա Սիմոնյանն առաջին հայ ֆուտբոլիստն է, որ մասնակցեց աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլին: Նա Խորհրդային Միության ընտրանու առանցքային խաղացողներից մեկն էր, հավաքականի անզուգական ավագն ու ոգին, և պատահական չէ, որ դարձավ «Կարմրասպիտակների» առաջին գոլի հեղինակը միջազգային ամենամեծ ու պատկառելի ստուգատեսում:

Квалификационный матч Лиги Европы между командами Македония (Скопье) - Алашкерт (Ереван) (18 июля 2019). Скопье - Sputnik Արմենիա
«Ալաշկերտը» հաղթեց «Մակեդոնիային». գրոհն ու հակագրոհն իրենց պտուղները տվեցին

Դա տեղի ունեցավ անգլիացիների հետ հանդիպման 13-րդ րոպեին: Սիմոնյանը ֆուտբոլում հասավ մեծ նվաճումների և՛ որպես խաղացող, և՛ որպես մարզիչ: Մոսկվայի «Սպարտակի» կազմում դարձավ Խորհրդային Միության քառակի չեմպիոն և կրկնակի գավաթակիր: Նա երեք անգամ ճանաչվել է ԽՍՀՄ առաջնության ռմբարկու: Անցկացրած 285 խաղերում խփել է 145 գոլ: Երկու անգամ հռչակվել է երկրի լավագույն հարձակվող, ևս ութ անգամ ընդգրկվել լավագույն ֆուտբոլիստների ցուցակում: Ազգային հավաքականի կազմում անցկացրել է 20 հանդիպում՝ խփելով 10 գոլ: 1956 թվականին դարձել է օլիմպիական խաղերի ոսկե մեդալակիր:

Պատանի ֆուտբոլիստների ամենաաստղային հնգյակը. ովքե՞ր են այս օրերին Հայաստանում

Սիմոնյանն արժանացել է ՄՕԿ-ի և ՖԻՖԱ-ի Պատվո շքանշանների: Մոսկվայի «Սպարտակը» նրա գլխավորությամբ երկու անգամ հաղթել է Խորհրդային Միության առաջնությունում, երեք անգամ նվաճել է բյուրեղապակյա գավաթը: Իսկ Երևանի «Արարատը»՝ Սիմոնյանի ղեկավարությամբ 1973 թվականին դարձավ ԽՍՀՄ չեմպիոն և գավաթակիր: Մեր հայրենակիցը հետագա տարիներին ֆուտբոլային կառույցներում զբաղեցրել է կարևոր պաշտոններ և արգասաբեր աշխատանքի համար արժանացել բազմաթիվ պարգևների:

Էդուարդ Մարգարով

© Sputnik / Валерий ЛевитинԷդուարդ Մարգարով
Հայ ֆուտբոլիստներն աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլերում. ովքե՞ր են նրանք - Sputnik Արմենիա
Էդուարդ Մարգարով

ԽՍՀՄ ընտրանու կազմում հանդես է եկել 1966թ. անգլիական ստուգատեսում՝ մասնակցելով Չիլիի հավաքականի հետ խաղին: Էդուարդ Մարգարովը երկրորդ հայազգի ֆուտբոլիստն էր, ով Նիկիտա Սիմոնյանից հետո մասնակցեց աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլին: Երկու մեծանուն անհատների ճանապարհները խաչվելու էին 1973 թվականին, երբ Երևանի «Արարատը», որի կազմում փայլում էր Մարգարովը, Սիմոնյանի գլխավորությամբ նվաճեց Խորհրդային Միության գավաթը և չեմպիոնական կոչումը: Մարգարովը 1975 թվականին ևս մեկ անգամ դարձել է ԽՍՀՄ գավաթակիր, 1971 թվականին՝ երկրի առաջնության արծաթե մեդալակիր, 1966-ին՝ բրոնզե մեդալակիր:

«Արարատ-Արմենիան» ձախողվեց Շվեդիայում և դուրս մնաց Չեմպիոնների լիգայից

Մարգարովը ԽՍՀՄ և միջազգային առաջնություններում խփել է 159 գոլ, 1962 թվականին ճանաչվել է միանձնյա ռմբարկու: Այդ ցուցանիշով աչքի է ընկել նաև Եվրոպայի չեմպիոնների գավաթի խաղարկությունում (1975թ.): Երեք անգամ ընդգրկվել է ԽՍՀՄ լավագույն ֆուտբոլիստների ցուցակում: Մարգարովը հետագա տարիներին զբաղվել է մարզչական աշխատանքով:

Նրա գլխավորած «Արարատը» 1976 թվականի գարնանը դարձել է ԽՍՀՄ առաջնության արծաթե մեդալակիր, իսկ երիտասարդական հավաքականը հաղթել է 1990 թվականի Եվրոպայի առաջնությունում: Մեկ տարի անց նրա սաները դարձել են աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր: Մարգարովը 1992-94թթ. մարզել է նաև Հայաստանի ազգային հավաքականը:

Անդրանիկ Էսկանդարյան

© Photo : Puiblic domainԱնդրանիկ Էսկանդարյան
Հայ ֆուտբոլիստներն աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլերում. ովքե՞ր են նրանք - Sputnik Արմենիա
Անդրանիկ Էսկանդարյան

Իրանի ընտրանու կազմում հանդես է եկել 1978թ. արգենտինական ստուգատեսում՝ մասնակցելով Հոլանդիայի և Շոտլանդիայի հավաքականների հետ խաղերին: Անդրանիկ Էսկանդարյանն առաջին սփյուռքահայ ֆուտբոլիստն էր, ով մասնակցեց աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլին: Սփյուռքահայ ֆուտբոլիստներից նա թերևս ամենահայտնին է, մեկն այն հմուտ վարպետներից, որի հայտնվելը խաղադաշտում միշտ առաջացնում էր տոնական մթնոլորտ: Սկզբում հինգ մրցաշրջան խաղաց Թեհրանի «Արարատ» ակումբում: 21 տարեկան էր, երբ պայմանագիր ստորագրեց Իրանի պրոֆեսիոնալ ակումբի՝ «Թաջի» հետ:

Իսպանիայի և Պորտուգալիայի մինչև 19 տարեկանների հավաքականները հաղթողին չկարողացան որոշել

Առաջին հաջողությունը եկավ 1975 թվականին, երբ դարձավ Իրանի չեմպիոն, իսկ երկու տարի անց նվաճեց երկրի գավաթը: Էսկանդարյանը 1976 թվականին Իրանի ազգային ընտրանու կազմում դարձավ Ասիայի չեմպիոն, մասնակցեց Մոնրեալի Օլիմպիադային: Սակայն Անդրանիկ Էսկանդարյանն առավել մեծ ճանաչման հասավ 1978 թվականին, երբ Արգենտինայում մասնակցեց աշխարհի հերթական առաջնության եզրափակիչ փուլին:

Предматчевая тренировка Алашкерта перед игрой с БАТЭ в Ереване - Sputnik Արմենիա
Նորվեգիա–Չեխիա հանդիպումն ավարտվեց ոչ–ոքի. «տխուր» ֆուտբոլն այդպես էլ «ուրախ» չդարձավ

Հետագա տարիներին դարձավ հանրահայտ ու լեգենդար 18 ֆուտբոլիստներից մեկը, ովքեր հանդես են եկել Նյու Յորքի «Կոսմոս» ակումբում, որի կազմում հինգ անգամ անընդմեջ դարձավ Հյուսիսային Ամերիկայի առաջնության չեմպիոն ու եռակի գավաթակիր: Էսկանդարյանը կրկին կյանքի կոչեց փայլուն կարիերայի հիշողություն դարձած ակնթարթները, երբ «Կոսմոսի» կազմում մասնակցեց գրավիչ մի հանդիպման՝ ընդդեմ Բրազիլիայի «բոլոր աստղերի» խորհրդանշական ընտրանու: Հիշարժան մրցավեճը կայացավ 1991թ.՝ Նյու Ջերսիում: Փորձառու Էսկանդարյանը մեծապես օգնեց «Կոսմոսին»՝ գլխավորելով թիմի պաշտպանությունն ու չեզոքացնելով հմուտ բրազիլացիների սուր գրոհները: Անվանի ֆուտբոլիստը 1984-ին տեղափոխվեց ԱՄՆ և հետագայում զբաղվեց մարզական ապրանքների արտադրությամբ ու վաճառքով:

Խորեն Հովհաննիսյան

© Sputnik / Асатур ЕсаянцԽորեն Հովհաննիսյան
Հայ ֆուտբոլիստներն աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլերում. ովքե՞ր են նրանք - Sputnik Արմենիա
Խորեն Հովհաննիսյան

ԽՍՀՄ ընտրանու կազմում հանդես է եկել 1982թ.՝ իսպանական ստուգատեսում՝ մասնակցելով Նոր Զելանդիայի, Բելգիայի ու Լեհաստանի հավաքականների հետ խաղերին: Խորեն Հովհաննիսյանը 1975 թվականին դարձել է Խորհրդային Միության գավաթակիր, 1976 թվականի առաջնության գարնանային շրջափուլի արծաթե մեդալակիր: ԽՍՀՄ-ի առաջնություններում և միջազգային մրցաշարերում հեղինակել է 135 գոլ: Երիտասարդական հավաքականի կազմում 1976 թվականին նվաճել է Եվրոպայի չեմպիոնի կոչումը, 1980 թվականին դարձել մոսկովյան Օլիմպիադայի բրոնզե մեդալակիր: Երկու անգամ ճանաչվել է Խորհրդային Միության լավագույն կիսապաշտպան, ևս երկու անգամ ընդգրկվել լավագույն ֆուտբոլիստների ցուցակում:

Ֆրանսիան գլխավորեց Բ խումբը. Եվրոպայի մինչև 19 տարեկանների առաջնությունը թեժանում է

Հովհաննիսյանի կյանքում եղել են բազմաթիվ հիշարժան մրցախաղեր, բայց մենք առանձնացնենք դրանցից երկուսը: Առաջին հիշարժան հանդիպումը կայացավ 1980 թվականի դեկտեմբերի 4-ին Մար դել Պլատայում, որտեղ մրցեցին աշխարհի գործող չեմպիոն Արգենտինայի ընտրանին և Խորհրդային Միության հավաքականը: Հռչակավոր Մարադոնան 19-րդ րոպեին բացեց խաղի հաշիվը, իսկ երկու րոպե անց Հովհաննիսյանը վերականգնեց հավասարակշռությունը (1:1): Մյուս հիշարժան խաղը կայացավ 1982թ. աշխարհի առաջնությունում, երբ բելգիացիների հետ հանդիպման 48-րդ րոպեին դարձավ միակ և հաղթական գոլի հեղինակը: Հետագա տարիներին զբաղվել է մարզչական աշխատանքով, 1996-97թթ. գլխավորել է Հայաստանի ազգային հավաքականը:

Ալեն Բոգոսյան

© AFP 2024 / GABRIEL BOUYSԱլեն Բոգոսյան
Հայ ֆուտբոլիստներն աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլերում. ովքե՞ր են նրանք - Sputnik Արմենիա
Ալեն Բոգոսյան

Ֆրանսիայի ընտրանու կազմում հանդես է եկել 1998թ.՝ ֆրանսիական ստուգատեսում՝ մասնակցելով Հարավաֆրիկյան հանրապետության, Սաուդյան Արաբիայի, Դանիայի, Պարագվայի, Բրազիլիայի հավաքականների հետ խաղերին: ՀՖՖ-ն 1990-ականներին Ալեն Բոգոսյանի հետ վարում էր ակտիվ բանակցություններ, որպեսզի ընդգրկեր Հայաստանի հավաքականի կազմում: Բոգոսյանը պատասխան նամակում գրեց, որ իր համար մեծ պատիվ կլիներ պապերի հայրենյաց հավաքականում հանդես գալը, սակայն հույս ուներ, որ Էմե Ժակեն իրեն, այնուամենայնիվ, կընդգրկեր ֆրանսիացիների աստղային ընտրանու հայտացուցակում: Էմե Ժակեն բնականաբար չէր կարող չնկատել շնորհաշատ կիսապաշտպանին, ով առանձնանում էր միջին օղակի բարձրակարգ ու ճկուն ֆուտբոլիստին բնորոշ հատկանիշներով:

Полузащитник нижегородской Волги Дмитрий Маляка против защитника московского Спартака Евгения Макеева в матче 1/16 финала Кубка России по футболу (23 сентября 2015). Нижний Новгород - Sputnik Արմենիա
Իջևանցի կինը, Փաշինյանն ու Արցախը. ի՞նչ կուզեր անել ռուս ֆուտբոլիստը Հայաստանում

Աշխարհի չեմպիոն դառնալուց հետո նա 1999 թվականին «Պարմայի» կազմում նվաճեց Իտալիայի, այնուհետև ՈՒԵՖԱ-ի գավաթը: Հանդես է եկել նաև «Նապոլի» ու «Սամպդորիա» ակումբներում: Ապենինյան մամուլը միշտ բարձր է գնահատել նրա խաղային նուրբ արվեստը, ով իր ֆուտբոլային կարիերան ավարտեց իսպանական «Էսպանիոլում»: Հետագայում զբաղվեց մարզչական աշխատանքով: 2014 թվականի աշխարհի առաջնության ժամանակ, ինչպես նաև 2016 թվականի եվրոպական ստուգատեսում Բոգոսյանը «Եռագույնների» գլխավոր մարզիչ և նախկին թիմակից Դիդիե Դեշամի օգնականն էր: Մեծանուն մարզիկը Հայաստանի պատվավոր քաղաքացի է: Ի դեպ, երբ Ֆրանսիայի ազգային հավաքականը նվաճեց աշխարհի չեմպիոնի կոչումը, նախագահ Ժակ Շիրակն առանձնահատուկ շնորհակալություն հայտնեց հայ ժողովրդին՝ նկատի ունենալով Բոգոսյանի անուրանալի ներդրումը մեծ նվաճման մեջ: 

Հյուրընկալ Հայաստանը նորից զիջեց հյուրին Մ19 տարեկանների Եվրոպայի առաջնությունում

Անդրանիկ Թեյմուրյան

© Sputnik / Asatur YesayantsԱնդրանիկ Թեյմուրյան
Հայ ֆուտբոլիստներն աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլերում. ովքե՞ր են նրանք - Sputnik Արմենիա
Անդրանիկ Թեյմուրյան

Իրանի ընտրանու կազմում հանդես է եկել 2006, 2014թթ. գերմանական և բրազիլական ստուգատեսներում՝ մասնակցելով Մեքսիկայի, Պորտուգալիայի, Անգոլայի, Արգենտինայի, Բոսնիա-Հերցեգովինայի ու Նիգերիայի հավաքականների հետ խաղերին:

Նա աշխարհի առաջնության եզրափակիչ փուլերում հանդես եկած վեցերորդ հայազգի ֆուտբոլիստն է: Առաջատար «Էսթեղլալ» ակումբի հենակետային կիսապաշտպանն Իրանի ընտրանու միակ քրիստոնյա խաղացողն էր: Նա արգասաբեր կարիերան սկսեց «Ազադեղանի» բարձրագույն լիգայում ընդգրկված «Օղաբ» ակումբում և շուտով հայտնվեց ֆուտբոլային գործակալների ուշադրության կենտրոնում: 2006 թվականին անգլիական «Բոլթոն» ակումբի հետ կնքեց երկամյա պայմանագիր: «Ռիբոք» մարզադաշտում անցկացրեց բազմաթիվ հրաշալի մրցելույթներ և կարճ ժամանակամիջոցում դարձավ տեղի երկրպագուների կուռքը:

Հինգ ֆուտբոլիստ, որոնք դեռ 19 տարեկանում «գնդակ նետեցին» աշխարհին

«Մառախլապատ ալբիոնի» շատ ակումբներ ցանկանում էին Թեյմուրյանին տեսնել իրենց կազմում, և մեր հայրենակիցը 2008 թվականին տեղափոխվեց «Ֆուլհեմ»: Թեյմուրյանն իրավամբ համարվում էր Իրանի ընտրանու առանցքային խաղացողներից մեկը: Նա ժամանակին հանդես եկավ այդ երկրի տարբեր տարիքային հավաքականներում: Մարզիչների աչքից չվրիպեց Թեյմուրյանի արդյունավետ խաղը և նրանք միշտ վստահում էին հենակետային փորձառու կիսապաշտպանին: Թեյմուրյանը «Մելիների» հետ 2005 թվականին դարձավ Համաիսլամական խաղերի բրոնզե մեդալակիր, իսկ 2010 թվականին՝ Արևմտյան Ասիայի ֆեդերացիաների առաջնության արծաթե մեդալակիր: Թեյմուրյանը վայելում էր թիմակիցների անսահման հարգանքն ու սերը, հետևաբար 2011 թվականին նրանց առաջնորդեց ավագի թևկապով:

Լրահոս
0