ԵՐԵՎԱՆ, 16 հուլիսի — Sputnik. Հայաստանի հյուսիսում կստեղծեն երկրաֆիզիկական նոր դիտարան։ Sputnik Արմենիայի թղթակցին այս մասին հայտնեց Հայաստանի երկրաֆիզիկայի և ինժեներային սեյսմաբանության ինստիտուտի տնօրենի Ջոն Կարապետյանը։ Ինստիտուտը գտնվում է Գյումրիում։
Նոր դիտարանը կստեղծեն Ստեփանավանից ոչ հեռու` Գյուլագարակ գյուղում։ Այստեղ կչափեն Երկրի գեոմագնիսական դաշտը։ Դիտարանի կառուցման համար միջոցներ է հատկացրել Ռուսաստանի հիմնարար հետազոտությունների հիմնադրամը` ռուս և հայ գիտնականների համատեղ ծրագրի համար։
Գեոմագնիսական չափումները կօգնեն ուսումնասիրել Երկրի մագնիսական դաշտի տատանումները մեծ խորության վրա։ Այդ տվյալները թույլ կտան ավելի լավ ուսումնասիրել Երկրի կեղևը և միջնապատյանը (մանտիա) և կօգնեն ոչ միայն ֆունդամենտալ, այլ նաև կիրառական գիտությանը։
Երևանի տարածքը սեյսմիկ վտանգավոր գոտի է. մայրաքաղաքին սեյսմակայուն շենքեր են պետք
Համեմատելով տարբեր երկրաֆիզիկական չափանիշները` կարելի է հետևել Երկրագնդի տեկտոնիկ սալերի շարժին, հետևաբար՝ կանխատեսումներ անել երկրաշարժերի մասին։
Նշենք, որ Գառնում արդեն կա երկրաֆիզիկական դիտարան, որը ստեղծվել է դեռ խորհրդային շրջանում, իսկ 5 տարի առաջ` համալրվել ռուսական և արևմտյան նոր սարքավորումներով։
«Ավելորդ է բացատրել, թե մեր երկրի համար որքան կարևոր է սեյսմիկ վիճակին հետևելը։ Ուստի որքան շատ տվյալներ ունենանք հանրապետության տարբեր կետերից, այդքան լավ», – հավելեց Կարապետյանը։
Այնպես որ նոր դիտարանի մոտ` Գյուլագարակում, կտեղադրվի նաև սեյսմակայան։ Նոր տեխնիկայով չափումներ անցկացնելու համար նախատեսվում է գյումրեցի գիտնականներին վերապատրաստման ուղարկել Ռուսաստան։
Դիտարան ստեղծելու գործում կօգտագործվեն նաև հայկական տեխնոլոգիաները։ Մագնիսական դաշտի տվիչները տեղադրվելու են ամուր բետոնե պատվանդանների վրա, որպեսզի կողմնակի տատանումները (օրինակ՝ անցնող մեքենաներից) չազդեն տվյալների վրա։ Միաժամանակ, կառույցներում չպետք է լինեն մետաղական դետալներ, որպեսզի կողմնակի մագնիսային ֆոն չստեղծեն։ Թե՛ պատվանդաններում, թե՛ դրանց վրայի տաղավարներում օգտագործվելու է բազալտե մանրաթելից ամրան` արտադրված Հայաստանում։
«Մենք արդեն ավարտել ենք շինարարությունը և տեղադրել սարքերի մի մասը։ Մոտ ապագայում կսկսենք չափումները։ Իսկ մեկ տարի հետո դիտարանում առաջին հետազոտությունների տվյալներով հայտ կներկայացնենք միանալու Intermagnet ցանցին, որը միավորում է ամբողջ աշխարհի գեոմագնիսական դիտարանները», – ասաց Կարապետյանը։
Ինստիտուտի նախագիծը ներկայացվել էր Վանաձորում կազմակերպված ինժեներային ցուցահանդեսում (ցուցահանդեսի կազմակերպիչ` «Ձեռնարկությունների ինկուբատոր» հիմնադրամ)։
