ԵՐԵՎԱՆ, 29 մարտի — Sputnik. Հայաստանից, Ռուսաստանից, Ֆրանսիայից, Իտալիայից, Հունգարիայից, Ճապոնիայից, Իրանից և ԱՄՆ–ից գիտնականներ են հավաքվել Երևանում քննարկելու էվոլյուցիային և օրգանիզմների զարգացմանը վերաբերող հարցերը։
Երևանում այսօր մեկնարկեց «Էվոլյուցիա և արհեստական բանականություն» միջազգային գիտաժողովը։ Գիտաժողովի բացմանը ներկա էր նաև ՀՀ նախագահ Արմեն Սարգսյանը։
Ի՞նչ է անհրաժեշտ օրգանիզմներին զարգանալու համար։ Արև, ջուր և առատ սնունդ` կասենք մենք։ Սակայն գիտնականներն այդ հարցի վերաբերյալ այլ կարծիք ունեն։ Եթե յուրաքանչյուրն իր անկյունը մտնի, իր կտոր հացը վերցնի և սկսի մյուսներից պաշտպանվել, վերարտադրության գործընթացը դեռ լավ, թե վատ կստացվի։ Իսկ ահա զարգանալ` ոչ մի կերպ չի լինի։
«Եթե մենք խոսում ենք ոչ թե հասարակ վերարտադրության, այլ զարգացման մասին, ապա ճանապարհը մեկն է` համագործակցությունը», – ասում է Տոկիոյի համալսարանի պրոֆեսոր Կունիհիկո Կանեկոն։ Իր ուսումնասիրությունները նա ներկայացնում է Երևանում անցկացվող գիտաժողովի ժամանակ։
Պրոֆեսոր Կանեկոն ուսումնասիրում է ֆիզիկական և մաթեմատիկական մոդելները, որոնք ընկած են բջիջների փոխազդեցության հիմքում։ Բազմաբջիջ օրգանիզմներն ուսումնասիրելիս նա հետաքրքիր եզրահանգման է եկել։ Ենթադրենք`բջիջներն ապրում ու բազմանում են, իսկ ռեսուրսները (սնունդ ու ջուր) բոլորին չեն բավականացնում։ Բջիջներից յուրաքանչյուրը սկսում են մրցակցել ռեսուրսի համար (ով ուժեղ է, նա էլ կուտի)։ Առանձին-առանձին նրանք զարգանում են և հազիվ վերարտադրվում։
«Սակայն կա նաև այլ ճանապարհ։ Բջիջները սկսում են հաղորդակցվել մեկը մյուսի հետ, կիսել իրենց գործառույթներն ու գործունեությունը։ Այդ ժամանակ բարդ օրգանիզմներ են ի հայտ գալիս` բջիջների լայն բազմազանությամբ։ Այս փոխհարաբերությունների մոդելը, նրանց մաթեմատիկական և ֆիզիկական օրինաչափություններն էլ հենց փորձում ենք ուսումնասիրել», – ասում է գիտնականը։
Պրոֆեսոր Կանեկոյի ուսումնասիրությունները հաստատվում են նաև իր գործընկերների (նրանք ուսումնասիրել են մանրէի էվոլյուցիան) փորձառական աշխատանքներով։
Այս տեսությունը հիշեցնում է Ճապոնիայի պատմությունը։ Երկրում հերկելի հողերը քիչ են, բնական ռեսուրսներ` նույնպես։ Այնուամենայնիվ, այն կարողացել է զգալի զարգացման հասնել։
«Մի բան է, երբ մարդիկ փորձում են որևէ պարզ բան անել, մեկ այլ բան` երբ նրանք օպտիմալացնում են ջանքերը», – ասում է Կանեկոն։
Ինչպես խոստովանում է գիտնականը, Ճապոնիայում միշտ չէ, որ այդպես ստացվում է, սակայն քաղաքացիները փորձում են յուրացնել այդ գործելաոճի առավելությունները։
