Լաուրա Սարգսյան, Sputnik Արմենիա
Որպես «Վերին Լարսի» այլընտրանք` Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի տարածքով երթուղիներ բացելու հարցի տեխնիկական կողմն ամբողջությամբ լուծված է։ Ամբողջ խնդիրը կողմերի քաղաքական կամքն է, ինչի մասին վկայում է Ռուսաստանի ԱԳՆ ղեկավարի տեղակալ Գրիգորի Կարասինի և ՌԴ հետ հարաբերությունները կարգավորելու հարցով Վրաստանի վարչապետի հատուկ ներկայացուցիչ Զուրաբ Աբաշիձեի հանդիպումը։ Այդ մասին Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Վրաստանի նախագահի աշխատակազմի նախկին ղեկավար Պետրե Մամրաձեն։
Փետրվարի 27–ին Պրահայում կայացել է այս տարվա մեջ առաջին հանդիպումը Գրիգորի Կարասինի և Զուրաբ Աբաշիձեի միջև։ Օրակարգի առանցքային հարցերից մեկը 2011 թվականի «Մաքսային վարչարարության մեխանիզմների և առևտրի մոնիթորինգի հիմնական սկզբունքների մասին» ռուս-վրացական համաձայնագրի իրագործումն է։
«Իրավիճակը պարզ է, ամեն ինչ պատրաստ է համաձայնագրի իրագործման համար, նույնիսկ ընտրվել են դիտարկողներ, փոխանցել են գումարներ շվեյցարական մի ընկերության, որը իրականացնելու է հսկողություն։ Մնում է լուծել հարցի քաղաքական կողմը», – ասաց Մամրաձեն։
Նրա խոսքով` 2011թ–ի համաձայնագիրը ենթադրում է մաքսային կետեր տեղադրել Գորիի և Զուգդիդիի մոտ: Միաժամանակ Աբխազիան կամ Հարավային Օսիան չեն նշվում։ Վրաստանի կառավարությունը պատրաստ է փոխադրել ապրանքները համաձայնագրում նշված կետերով, սակայն Թբիլիսին դեմ է այդ հարցն Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի հետ քննարկելուն, քանի որ, վրացական կողմի կարծիքով, դա նշանակում է ավտոմատ կերպով ճանաչել նրանց անկախությունը, ասաց Մամրաձեն։
Նա նշեց, որ Երևանն իր հերթին կարող է որոշակի ավանդ ունենալ համաձայնագրի կիրարկումն արագացնելու գործընթացում։
Վրաստանում թեև հոռետեսորեն են վերաբերվում դրան, սակայն չեն բացառում, որ Ռուսաստանը Հայաստանի միջոցով կարող է պայմանավորվել Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի հետ տրանսպորտային միջանցքները գործարկելու շուրջ։
Իսկ ի՞նչ է ասում Կարասինը
Ռուսաստանի ԱԳՆ տարածած հաղորդագրությունում նշվում է, որ կողմերը Պրահայում քննարկել են 2011թ–ի նոյեմբերի ռուս–վրացական միջկառավարական համաձայնագրի կատարման հեռանկարները։
«Քննարկումը եղել է 2019թ–ի փետրվարի 6–ին Ժնևում Համատեղ կոմիտեի նիստի արդյունքների ֆոնին։ Միաժամանակ ռուսական կողմը հաստատել է համաձայնագրի իրագործումը շուտափույթ կերպով սկսելու պատրաստակամությունը` դրա պայմաններին համապատասխան։ Ողջունել են նպատակային աշխատանքային խմբի ստեղծումը», – ասվում է հաղորդագրության մեջ։
Ավելի վաղ «Կոմերսանտին» տված հարցազրույցում Ռուսաստանի ԱԳՆ ղեկավարի տեղակալ Գրիգորի Կարասինը նշել էր, որ Մոսկվան պատրաստ է ամբողջությամբ ի կատար ածել համաձայնագիրը։ Մնում է հասկանալ, թե որտեղ են տեղադրվելու մաքսային տերմինալները և դրանք ինչպես են գործելու։
Չնայած, որ համաձայնագրում նշվում են երկու ուղիներ, բեռնափոխադրման համար առավել շահավետ է Հարավային Օսիայով անցնող միջանցքը։
Խոսքը Տրանսկովկասյան մայրուղու մասին է, որն ավելի հարմար է բեռներ փոխադրելու համար, քան Լարսը, քանի որ անցնում է ոչ թե լեռների միջով, այլ Ռոքյան թունելով, ինչը ճանապարհն ավելի անվտանգ է դարձնում և նվազեցնում կախվածությունը եղանակային պայմաններից։
Աբաշիձեն առաջխաղացում է տեսնո՞ւմ
Ռուսաստանի, Վրաստանի և շվեյցարական SGS (Société Générale de Surveillance SA) ընկերության մասնակցությամբ եռակողմ հանդիպման արդյունքում, որը տեղի է ունեցել փետրվարի 6–ին Ժնևում, հայտարարվել է հատուկ աշխատանքային խումբ ստեղծելու մասին։
Sputnik Արմենիայի թղթակցի հետ զրույցում Վրաստանի վարչապետի հատուկ ներկայացուցիչ Զուրաբ Աբաշիձեն նշեց, որ առաջիկայում կլինի աշխատանքային խմբի հանդիպումը, սակայն կոնկրետ ժամկետներ չնշեց։
«Ամսաթիվ առայժմ չկա։ Հարցին միացել են շվեյցարացի գործընկերները, և առայժմ աշխատանք է տարվում», – ասաց Աբաշիձեն։
Աբաշիձեն 2011թ–ի համաձայնագրի իրագործման հարցում միակ առաջխաղացումը համարում է աշխատանքային խմբի ստեղծումը։ Դրա ներկայացուցիչները պարբերաբար հանդիպումներ կանցկացնեն և շվեյցարական կողմի օգնությամբ կկարգավորեն համաձայնագրին առնչվող վիճելի հարցերն ու տարաձայնությունները։
Ընդհանուր առմամբ նա նշեց, որ Պրահայի ձևաչափով հանդիպումը հերթական էր, ոչ ավելին։
