Անցած ուրբաթ անսպասելի բացահայտում եղավ։ «Պարզվում է,–ասում է քաղաքապետ Հայկ Մարությանը, –մայրաքաղաքի տրանսպորտային ենթակառուցվածքը հասել է ամենակրիտիկական կետին»։
«Երևան քաղաքի տրանսպորտային ցանցը ներկայումս գտնվում է ծայրահեղ դժվար վիճակում։ 2020 թվականին Երևանում 450 միկրոավտոբուս այլևս շահագործման ենթակա չի լինի։ Օրենքով միկրոավտոբուսները 15 տարուց ավելի չեն կարող շահագործվել, և մյուս տարի 450 միկրոավտոբուս պետք է լքեն Երևանի տրանսպորտային ցանցը, այն դեպքում, երբ օրական 900 միկրոավտուբուս է սպասարկում Երևանը, այսինքն` տրանսպորտային ցանցի մոտ կեսը այլևս չի կարողանա սպասարկել», – ասել է Մարությանը։
Իրենց իսկ ձեռքով իրենց համար դուրս գրված շռայլ պարգևավճարներից ոգևորված քաղաքապետը և նրա օգնականները հանկարծ այս բացահայտումն են արել և ուրախացել։ Իհարկե, պարգևավճարները ծանրակշիռ խթան են ավելի ու ավելի լավ աշխատելու համար, ինչն էլ տեղի ունեցավ. տարեսկզբից ընդամենը 1.5 ամիս անց քաղաքապետարանը հանկարծ բացահայտեց, որ 900 «Գազելների» ուղիղ կեսն էվթանազիայի կարիք ունի։
Քաղաքի բնակիչները, նույնիսկ նրանք, ովքեր քաղաքային տրանսպորտից չեն օգտվում, այդ մասին վաղուց գիտեին, բայց ինչ օգուտ։ Ինչպես նախկին քաղաքային ղեկավարությունը, այնպես էլ նորերը ավելի կարևոր հոգսեր ունեին, օրինակ`«Ռոլս Ռոյսի» արժողությամբ Ամանորի տոնածառը դնել ու հավաքել, փլուզել Արամի փողոցում գտնվող պատը, որտեղ փորձ էին անում Փոքրիկ երգիչները, Աջափնյակում մետրոյի կայարան խոստանալ... Մի խոսքով, բազմաթիվ գործեր։
Իսկ հիմա պարոն Մարությանը շվարել է, ասում է, թե չգիտի` ինչպես դուրս գալ իրավիճակից։ Բայց քաղաքապետը պարտավոր է ինչ-որ լուծում գտնել։ Ահա և նա խորհուրդ տվեց երևանցիներին ըմբռնումով մոտենալ և ավելի շատ ոտքով քայլել. օգտակար է առողջության համար։ Մարությանը նույնիսկ պարծեցավ, որ նա էլ այս պահին հեռու է կայանել ավտոմեքենան և մեծ տարածություն ոտքով է անցել։
Երևանցիները, իհարկե, անչափ շնորհակալ են քաղաքապետարանին այս ամենի համար և կոլեկտիվ խնդրանք ենք նախապատրաստում. թող քաղաքապետարանը հաջորդ Ամանորին եռակի շատ պարգևավճար դուրս գրի ինքն իրեն։
Իսկ նման դեպքերի զարգացում, ինչպես պարզվում է, մենք արդեն կանխատեսել էինք մի քանի շաբաթ առաջ։ Խոսքը հարազատ քաղաքապետարանի նորամուծությունների մասին էր. ահա, օրինակ, փողոցային շների խնդիրը վայրկենական լուծում ստացավ` արգելվել է նրանց սպանելը։ Եվ վերջ, իսկ հետո ինչ ուզում եք արեք. փողոցային շները բազմանալ են ուզում, ինչն էլ անում են, իսկ մարդիկ երբեմն ուզում են նրանց շրջանցել, երբ վտանգը մեծանում է։ Դե թող շրջանցեն, եթե այդպես ուզում են։ Չէ՞ որ կարևորը շներին սպանելն արգելելն է։
Կամ Շահումյան հրապարակում ավտոմեքենաների կայանման հետ կապված հարցը։ Ցանկացած հանճարեղ բան շատ պարզ է. այժմ այնտեղ արգելվում է կայանելը։ Իսկ որտե՞ղ է թույլատրվում, կհարցնեն նրանք ովքեր աշխատում են մոտակայքում, կամ գալիս են նախարարություններ, Կենտրոնական բանկ և այլ հաստատություններ։ Որտեղ ցանկանաք, թեկուզ 10 կիլոմետր հեռավորության վրա. չէ՞ որ քաղաքապետարանը լուծել է ավտոմեքենաներով գերծանրաբեռնված հրապարակի հարցը։ Լուծել է, իսկ մնացածն այլ խնդիր է, գուցե, դրան վերադառնան, նոր պարգևավճար ստանալուց հետո։
Կյանքում առաջին անգամ ինքս իմ խոսքերը մեջ կբերեմ` նախապես ներողություն խնդրելով նման երկար մեջբերման համար։ Այն հոդվածումս այսպես էր գրված.
«Ահա և նորարարությունը` արգելել ու թույլ չտալ, իսկ մնացածը՝ ինքներդ գլուխ հանեք։ Քաղաքապետարանն իր գործն արել է, մնացածն իր գլխացավանքը չէ։ Դրա համար մի զարմացեք, որ առաջիկայում քաղաքի տրանսպորտի խնդիրն էլ նույն ձևով լուծվի։
Բողոքո՞ւմ եք կիսաքանդ «Գազելներից»։ Ասո՞ւմ եք՝ ամեն ծակից փչում է, գազի ու վարորդի սիգարետի անտանելի հոտ է գալիս։ Քաղաքապետարանի որդեգրած տրամաբանությունը թույլ է տալիս ենթադրել, որ հնարավոր է` վաղը «Գազելները» պարզապես հանեն հասարակական տրանսպորտի համակարգից։ Ոչ մի այլընտրանք չի առաջարկվի. չէիք հավանու՞մ «Գազելները», չկա՛ն, քաղաքի իշխանությունը սպասում է ձեր երախտագիտությանը, այնպես որ բարի եղեք՝ շնորհակալություն հայտնեք։ Թե ինչպես եք հասնելու աշխատանքի ու դպրոց, բոլորովին այլ հարց է. մրցույթ կհայտարարեն, ընկերություն կգտնեն, ու մի յոթ տարի հետո այլընտրանք կունենաք, իսկ հիմա ավտոբուսներից ու մետրոյից օգտվեք»։
Երկուսից մեկը. կամ ինձ ապագան կանխատեսելու հազվագյուտ պարգև է տրված, կամ քաղաքապետարանում կարդում են հոդվածներս։ Երկրորդ ենթադրությունը, իհարկե, այդքան էլ համեստ չէ, սակայն ամեն ինչ հնարավոր է. միգուցե իսկապես կարդում են։ Եվ ահա, եթե այս անհամեստ ենթադրությունը համապատասխանում է իրականությանը, ուզում եմ ասել, որ ուրախ եմ օգտակար լինել քաղաքի գլխավոր այրերին, որոնք կիրառում են գաղափարներս. չեմ ափսոսում։
Սակայն մի բայց կա։ Հասկանում եք` այն ինչ շարադրված էր նախորդ հոդվածում (2019 թվականի փետրվարի 2-ի ի դեպ) գործողությունների ուղեցույց չէ։ Դա գրոտեսկ է, իսկ ինչ է գրոտեսկը ըստ բառարանի.
«Գրոտեսկ– գեղարվեստական պատկերավորման տեսակ (կերպար, ոճ, ժանր), որ հիմնված է ֆանտաստիկայի, հիպերբոլի, երևակայականի և իրականի, գեղեցիկի և տգեղի, ողբերգականի և կատակերգականի, ճշմարտացի և ծաղրանկարայինի արտառոց զուգորդման ու հակադրության վրա»։
Նախորդ հոդվածում, իհարկե, գաղափար կար, բայց գրոտեսկային։ Կարծում եմ` նման գաղափարներով առաջնորդվել պետք չէ իրական քաղաք կառավարելու գործում, որքան էլ գաղափարի հեղինակին դա հաճելի լինի։
Իսկ այժմ, ինչպես հայտարարեց Մարությանը, քաղաքապետարանը մտահոգ է Երևանի մետրոյի նոր կայարան բացելու խնդրով, որը պետք է անցնի Աջափնյակ համայնքի «Թումո» ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի մերձակայքով։ Հայտնում են, որ քաղաքային իշխանությունները հիմա հայեցակարգ են մշակում և փորձում որոշել`կայարանն արդյոք ստորգետնյա, թե՞ վերգետնյա է լինելու։
Վախենում եմ արդեն որևէ բան ասել այս թեմայի առնչությամբ, բայց մի փոքր կանխատեսում անել ստիպված եմ։
Ելնելով Երևանի քաղաքապետարանի արդեն իսկ ուրվագծվող աշխատանքի մոդելից, հաշվի առնելով վերոնշյալ «նոու–հաուն», ինչպես նաև այն, որ նոր իշխանությունները ժողովրդին անվանում են մեզ սպասվող «տնտեսական հեղափոխության» հեղինակ և կատարող` դեպքերը հետևյալ կերպ կզարգանան։
Աջափնյակի մետրոպոլիտենի կայարանի համար իշխանությունները վագոններ և մեքենավարներ կտրամադրեն, մնացածը պետք է անի «ժողովուրդը»։ Թունելներ փորել, ռելսեր դնել, կիրճի վրա կամուրջ կառուցել, կատարել ներքին աշխատանքները. այդ ամենը կդրվի «ժողովրդի» ուսերին, այլապես ինչ տնտեսական հեղափոխություն առանց նրա։ Այո, իշխանությունները կգտնեն ամենաբարդ հարցի պատասխանը. արդյո՞ք կայարանն այդ վերգետնյա, թե՞ ստորգետնյա է լինելու։ Այդ անգին որոշման վրա հիմնվելով էլ` «ժողովուրդը» կկառուցի կայարան իր համար։ Գուցե նույնիսկ մի քանիսը։
... Ոչ, հոդվածն այսպես ավարտել չի կարելի։ Սեփական խղճին դեմ չգնալու համար, ամեն դեպքում, ասեմ` հարգարժան քաղաքապետարան, այն ինչ այստեղ գրված է մետրոյի մասին, իրագործելի գաղափար չէ։ Սա հիպերբոլա է, փոխաբերություն, չափազանցություն. ցանկացած բան, սակայն ոչ մետրոյի կայարաններ կառուցելու հեղափոխական ձեռնարկ։ Այն կյանքի մի՛ կոչեք, ի սեր աստծո...
