Արմենուհի Մխոյան, Sputnik
Փրկարար ծառայության մայոր Հրաչ Սերոբյանը ծառայության հնաբնակներից է՝ 30 տարվա փրկարարի աշխատանքային փորձով: Սպիտակի երկրաշարժը վերջինիս համար ոչ միայն փրկարարի կոչմանն արժանանալու, այլ նաև իր փորձն ավելի երիտասարդներին փոխանցելու պատճառ դարձավ:
Փրկարարական գործում տեխնիկական հնարավորությունից, հագեցվածությունից ու փորձից բացի, շատ կարևոր գործոն է նաև գիտելիքը, ինչը, ցավոք, 1988 թվականի երկրաշարժի ժամանակ բացակայում էր:
1988 թվականն էր, բանակից նոր էր զորացրվել։ 21 տարեկան էր, երբ ժամանակի պահանջով Ախուրյանի թիվ 14 մասնագիտացված հրշեջմաս աշխատանքի մտավ։ Պարզապես պատրաստվում էր ինստիտուտ ընդունվել, իրավաբան դառնալ, առջևում ընդունելության քննություններն էին, իսկ հրշեջ մասի՝ մեկ օր աշխատանքային, 3 օր տանը գրաֆիկը հարմար տարբերակ էր աշխատելու և ընդունելության քննություններին պատրաստվելու համար: Հրշեջ մարտիկ էր:
Հիշում է`դեկտեմբերի 7–ին, հերթապահությունը հանձնելուց հետո, տանից վերցրել էր գրքերը և շտապել գրադարան: Գրադարան գնալն էր փրկել էր երիտասարդին։ Բնակելի շենքը, որտեղ ապրում էր նա, մյուսների նման առաջին իսկ րոպեներին փլվել էր: «Հենց այդ պահից սկսեցի օգնության հասնել նրանց, ովքեր դրա կարիքն ունեին: Ճիշտ է`հիմա արդեն տարիների հեռվից, երբ վերապատրաստում ենք անցել և մասնագիտական բավական հմտություններ ձեռք բերել, տեսնում ենք, որ շատ սխալներ ենք արել այն ժամանակ: Այն ժամանակ ոչինչ չգիտեինք՝ տուժածին հանելու ճիշտ ձևը, առաջին օգնության ճիշտ կազմակերպումը կամ նմանատիպ այլ բաներ: Մարդկանց փլատակներից հանում էինք, բայց առանց մտածելու, որ մեր գործողությունը տուժածին կարող է նաև վնասել։ Հրշեջներ էինք, ու մեր գործը հրդեհաշիջումն էր և հրդեհից մարդկանց դուրս հանելը, միակ բանը որ գիտեինք` հրդեհի ժամանակ մարդկանց այրվածքների առաջին բուժօգնությունն էր»,- պատմում է Հրաչ Սերոբյանը:
Առաջին երեք օրը Հրաչ Սերոբյանն առանձին է մասնակցել օգնության կազմակերպման գործին: Մինչ երրորդ օրը փլատակների տակից կգտնեին իր տատիկին, Հրաչն օգնում էր դուրս բերել առաջին տուժածներին: Դրանից անմիջապես հետո նա գնում է հրշեջ մաս ու հերթապահում այնտեղ: «Կարիքը մեծ էր, այդ ընթացքում տարբեր հանձնարարություններ եմ կատարել Ախուրյանում և Գյումրիում: Հիմա արդեն չեմ էլ ուզում հիշել, թե ինչ ահավոր դեպքերի եմ ականատես եղել: Դրանք հիշողությունից ջնջել չի լինում»,–դառնությամբ նշում է Հրաչը:
Այդ օրերին իր գլխով անցած բոլոր հնարավոր ու անհնար դեպքերն ու իր վաստակած փորձն այսօր արդեն փրկարար ծառայության մայորն ուսումնական վարժանքներին ներկայացնում է երիտասարդներին՝ տալով ամենակարևորը՝ ամեն պարագայում սառնասիրտ ու համբերատար լինելու ու փրկարարի գործը շատ սիրելու խորհուրդը: «Եթե երկրաշարժը լիներ հիմա, տուժածների թիվն անխոս հնարավոր էր նվազեցնել»,-վստահեցնում է փրկարարը:
88 թվականի երկրաշարժը մի մեծ դաս էր. այն հիմնաքար դարձավ ոչ միայն Հայաստանում, այլ նաև նախկին ԽՍՀՄ շատ հանրապետություններում փրկարարական ծառայություններ ստեղծելու համար: Նման ծառայություն չկար ոչ մի տեղ: Մինչ Սպիտակի երկրաշարժը միջազգային փրկարարական օգնություն հասկացողությունը ևս չի եղել։ «1988 թվականից հետո մի շարք երկրներ միավորվեցին և ստեղծեցին փրկարարական թիմերի միջազգային համագործակցությունը՝ «INSARAK», որը հնարավորություն է տալիս աղետների դեպքում արագ օգնության հասնել այդ երկրներին: Հայաստանը, լինելով այդ համագործակցության անդամ, այսօր արդեն կարող է փրկարարական թիմ ուղարկել այլ երկրներ»,-նշեց փրկարարը:
Հայաստանում իսկզբանե փրկարարական ջոկատները ստեղծվել էին կամավորական սկզբունքով, հետո` ավելի ուշ, ՀՀ ԱԻ նախարարության վարչություններին կից բոլոր մարզերում հրշեջ ջոկատների անձնակազմերը վերապատրաստվեցին որպես հրշեջ-փրկարարներ: Այսօր արդեն հայ հրշեջ-փրկարարները ոչ միայն տեխնիկապես վերազինված են, այլ նաև ունեն փրկարարի գիտելիքների հարուստ բազա:
