Արթուր Մեսչյանը` Երևանի գլխավոր ճարտարապետն ասել է, որ Երևանում այլևս ոչ մի հին շենք չի քանդվի, որ այլևս ապօրինի կառույցներ ու հողային «էքսպանսիաներ» չեն լինի։ Իմանալով, որ Մեսչյանն իր խոսքի տերն է, ակամա սկսում ես անհանգստանալ, իսկ արդյո՞ք կթողնեն, որ նա այդ պաշտոնում բավական երկար աշխատի։
Որքան ավելի երկար մնա Արթուր Մեսչյանը, այնքան ավելի շատ հույս կա, որ Երևանի մնացորդները կհաջողվի փրկել, պահպանել Հայաստանի մայրաքաղաքի մնացած ճարտարապետական գոհարները, որոնք պահպանվել են «քաղաքի նախկին հայրերի» սարքած աղետից, նաև երկրորդական ու երրորդական ճարտարապետներից հետո։
Նկարիչ, քանդակագործ ու ճարտարապետ Ռուբեն Արուտչյանն ասում էր, որ Հյուսիսային պողոտայի տեղում նախկինում գտնվող տների կույտում նա անձամբ հաշվել էր ճարտարապետության ու մշակույթի 47 օբյեկտ, որոնք անպայման պետք էր պահպանել։ Միաժամանակ ոչ ոք չէր ասում, որ պետք չէ քաղաքից վերացնել ետնախորշերը, բայց ոչ այնպես, ինչպես արդյունքում ստացվեց. ետնախորշերի փոխարեն ինչ–որ «հյուսիային» անհասկանալի բան է։ Արուտչյանի նշած 47 օբյեկտներից հիմա ոչ մեկը չի մնացել։
Սա միայն կենտրոնի փոքր հատվածն է։ Մեսչյանը «Հին Երևան» նախագծի հիմնական մասն ավարտելու համար երկուսուկես տարի է խնդրում, իսկ ամբողջ նախագիծն ավարտելու համար` չորս։ Այդ նախագիծը պետք է ավարտված լիներ դեռ յոթ տարի առաջ` 2011 թվականին։ Բայց, ինչպես միշտ, քանդելն ավելի հեշտ ու եկամտաբեր է, քան կառուցելը, իսկ այն, ինչ կառուցվել է հին քաղաքի տեղում, «շինություն» կոչելը ճոխություն կլինի։
Հազվադեպ բացառություններով. դրանք եզակի են, բայց կան։
Մեսչյանը խոստանում է, օրինակ, որ Արամի փողոցում գտնվող «Հայաստանի փոքրիկ երգիչներ» երգչախմբի շենքը վերականգնել հարևանությամբ կառուցվող բազմնահարկը կառուցապատողի հաշվին։
Միաժամանակ պետք է հաշվի առնել, որ նախկինում ապամոնտաժված շենքերի վերականգնման համար պիտանի են օրիգինալ շարվածքի քարերից առավելագույնը մեկ երրորդը. ինչպես Մեսչայնն ասաց՝ մնացածն անհույս կորել են բարբարոսական ապամոնտաժման հետևանքով։
«Եթե պատասխանատվություն եմ ստանձնել, ապա ես եմ պատասխանատու քաղաքի համար։ Այսուհետ գիտեք, թե ումից պահանջել», – ասել է Մեսչյանը։ Հիմա մենք գիտենք ումից պահանջենք վերջին երեսուն տարիների ընթացքում դաժանաբար վերացած Երևանը։ Հաստատ Մեսչյանից չէ, նա հաստատ մեղավոր չէ։ Որքան երկար նա աշխատի, այնքան ավելի լավ կլինի քաղաքի համար։
Արթուր Մեսչյանն ուրախացրեց՝ Կոնդը ներառելով ճարտարապետական ժառանգության պահպանման ու բարեկարգման ծրագրում։
Թեկուզ միայն այն պատճառով, որ այն մեծ ներուժ ունի զբոսաշրջության զարգացման տեսանկյունից. պարզապես պետք է ներդրողների բերել և, իհարկե, աշխատել նրանց հետ։ Մեսչյանը համեմատում է Կոնդը իսպանական Մալագայի ու Սևիլյանի հետ` ասելով, որ այստեղ լավ ճաշակով ներդրող է պետք։
Հասկանալի է , որ եթե նույնիսկ Մեսչյանին թույլ տան ավարտին հասցնել «Հին Երևան» նախագիծը, ապա, միևնույն է, այդ Երևանը «հին» չի լինի։
Դա լավագույն դեպքում կլինի օրիգինալների երկու երրորդը, այսինքն մենք հին քաղաքը փոխարինող մի բան կստանանք։
Բանն այն է, որ մինչ այսօր շատերը կարծում էին, որ նման ելքն անիրականանալի է, իսկ շենքերը անդարձ կորել են։ Հիմա հույս հայտվնեց ու պետք է անել ամեն բան, որ այն չտապալվի այնպես, ինչպես տապալվեցին այն հույսերը, որ մեզ ներշնչում էին վերջին երեսուն տարիներին։
