Աշոտ Սաֆարյան, Sputnik Արմենիա
Մոսկվայում հայ և ռուս առաջնորդների բանակցությունների ֆոնին հայկական մամուլը շրջանցել էր դրանից մեկ օր առաջ Թեհրանում կայացած Պուտինի հանդիպումը Իրանի և Թուրքիայի գործընկերների հետ։ Երեք երկրների ղեկավարները քննարկել են, իհարկե, Սիրիայի խնդիրը, այնուհետև՝ ԱՄՆ պատժամիջոցներին հակազդելու համատեղ միջոցները։ Բայց, ինչպես երևում է, այդ հանդիպումը կարող է անմիջական կապ ունենալ Հայաստանի հետ։ Եվ ահա թե ինչու։
Վերջին շրջանում սիրիական թեման, ամենայն հավանականությամբ, կողմնակի աղերս է ունեցել հայկական շահերի հետ, որը պայմանավորված է եղել այդ բազմաչարչար արաբական երկրում հայ համայնքի առկայության հետ։ Հիմա իրավիճակը փոխվել է։ Բանն այն է, որ Մոսկվայում Նիկոլ Փաշինյանը և Վլադիմիր Պուտինը պայմանավորվել են Սիրիայում մարդասիրական համատեղ գործողության մասին։ Հայաստանն այնտեղ կուղարկի ռազմական մասնագետների, սակրավորների, ինժեներների և բժիշկների։ Ինչպես հաղորդեց Փաշինյանը լրագրողներին, հիմնական խնդիրը Հալեպի հայ համայնքին և, ընդհանուր առմամբ, Սիրիային օգնություն ցուցաբերելն է։
«Ես շատ ուրախ եմ, որ մեր երկրներն ընդունել են այդ համատեղ որոշումը, և Հայաստանի ՊՆ մարդասիրական առաքելության ներկայացուցիչները կգործեն Հայաստանի դրոշի ներքո»,– հավելել է ՀՀ վարչապետը։
Ասել, որ դա աննախադեպ ակցիա է, նշանակում է ոչինչ չասել։ Երևանն իր վրա բավական լուրջ պատասխանատվություն է վերցնում` իր ավանդն ունենալով իրադրության կայունացմանը մի երկրում, որտեղ արդեն 7–րդ տարին է` ընթանում է քաղաքացիական պատերազմ։ «Սիրիական քեյսը» Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը բոլորովին նոր մակարդակ է տեղափոխում։ Առաջին հերթին, ոչ մեծ հարավկովկասյան հանրապետությունը անվտանգության սպառողից դառնում է դրա աղբյուր։
Երկրորդ, Երևանի մասնակցությունը սիրիական գործերին, որտեղ արդեն առկա են ոչ միայն բարեկամական Իրանը, այլ նաև թշնամական Թուրքիան, յուրահատուկ հետաքրքրություն է հաղորդում այդ առաքելությանը։ Թուրքիան այսօր, թեև իրավիճակային, բայց ամեն դեպքում Մոսկվայի գործընկերն է սիրիական կարգավորման մեջ։ Պարադոքսալ է հնչում, բայց, երևում է, իրավիճակ է ստեղծվում, որի դեպքում սիրիական թատրոնում կարող են բախվել երկու վաղեմի հակառակորդների` Երևանի և Անկարայի շահերը։ Եվ այդ պայմանական մերձեցումը տեղի է ունենում Մոսկվայի հովանու ներքո։ Ինչպիսի՞ աշխարհաքաղաքական շահեր կարող է քաղել դրանից Երևանը, կախված է հայկական դիվանագիտության վարպետությունից։ Սակայն տվյալ պահին մեկնարկային պայմանները բավական լավն են։
Հիշում ենք, որ դեռ մեկ տարի առաջ Ռուսաստանի ԱԳՆ ղեկավար Սերգեյ Լավրովը հայտարարել էր, որ Ռուսաստանը կարող է «դրական դեր խաղալ հայ–թուրքական հարաբերությունների կարգավորման մեջ»։ Նրա խոսքով` Մոսկվայում միայն կողջունեն, որպեսզի ԵԱՏՄ արտաքին սահմանի հայ–թուրքական հատվածը բաց լինի մարդկանց, ապրանքների և ծառայությունների ազատ տեղաշարժման համար։
Ի դեպ, Փաշինյանը վարչապետ ընտրվելուց հետո բազմիցս ասել է, որ Հայաստանը պատրաստ է առանց նախապայմանների դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատել Անկարայի հետ։
Դժվար է միանշանակ ասել, թե այսօր արդյո՞ք պայմաններ ստեղծվել են կողմերի մերձեցման տանելու համար, բայց սիրիական սյուժեն կարող է դառնալ այն ամրացնող գործոնը, որը թույլ կտա մեռյալ կետից շարժել Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերությունները։ Եվ այն, որ Թեհրանում եռակողմ բանակցություններին հետևել է Փաշինյանի այցը Մոսկվա, բավական խորհրդանշական է երևում։
