ԵՐԵՎԱՆ, 6 սեպտեմբերի — Sputnik. Հայաստանը, ինչպես նաև բազում այլ երկրներ խորտակվել են պլաստիկե աղբի մեջ։ Դա առավել ակնհայտ դարձավ այն բանից հետո, երբ մայրաքաղաքում աղբահանության հետ կապված խնդիրներ առաջացան։ Լցված աղբամաններում, որոնք ի դեպ պալստիկից են, կարելի է պալստիկ շշերի, պոլիէթիլային տոպրակների ու միանգամյա օգտագործման սպասքի կույտեր տեսնել։
Հավանաբար, բնապահպանության նախարար Էրիկ Գիգորյանը նկատել էր դա ու հայտարարեց, որ երկրում արգելվելու է միանգամյա օգտագործման պլաստիկը։ Նրա խոսքով` գործընթացը կսկսվի մի գյուղից ու կշարունակվի ամբողջ հանրապետությունում։ Բացի այդ, այդ խնդրի նկատմամբ ուշադրություն գրավելու համար սեպտեմբերի 15–ին Հայաստանում «մեծ շաբաթօրյակ» է հայտարարվել։ Դրա շրջանակում հավաքելու են պլաստիկե թափոնները։ Հայաստանն առաջին անգամ կմիանա Համաշխարհային մաքրության օրվան (World Cleanup Day)։
Դեռ երկրում պլաստիկի աղբի ծավալի մասին ստույգ տվյալներ չեն հրապարակվել։ Մի քանի տարի առաջ Գերմանիայի բնապահպանության նախարարության աջակցությամբ Հայաստանի մի քանի քաղաքներում (Վանաձոր, Սևան, Էջմիածին, Թալին) աղբանոցների մոնիթորինգ անցկացվեց։ Պալստիկե թափոններն այնտեղ 10-20% են կազմում։ Վերամշակվում է թափոնների այդ ծավալի միայն չնչին մասը։
Իսպանիայի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի մասնագետները հաշվել են, որ պլաստիկե աղբը համաշխարհային օվկիանոսում առկա աղբի գրեթե 88%–ն է կազմում։ Անձրևաջրերի խողովակներով օվկիանոս են լցվում պլաստիկե տոպրակներ, շշեր, սպասք, փաթեթավորման թղթեր։ Նման հոսանքները Խաղաղ օվկիանոսում «Աղբի մեծ բիծ» են ձևավորել, որի մակերեսը 700 հազար քառակուսի կիլոմետր է։ Հնարավոր է, մինչ 2025 թվականը համաշխարհային օվկիանոսում (դա ոչ միայն բուն օվկիանոսներն են, այլ նաև օրինակ Սևանա լիճը) յուրաքանչյուր 3 կիլոգրամ ձկան դիմաց մեկ կիլոգրամ աղբ լինի, իսկ մինչ 2050 թվականն այն կգերազանցի մոլորակի ամբողջ ձկների քանակը։
Նյութի փոքր մասնիկներն ընկնում են ծովի բնակիչների օրգանիզմի մեջ ու թունավորում ենք նրանց։ Ավելի քան 260 տեսակ կենդանիներ պատահական պլաստիկ են կուլ տալիս կամ խճճվում են դրա մեջ։
Ավելի քան 40 երկրներում պլաստիկի իրերի օգտագործման սահմանափակումներ կան արգելքներ կան։ Այդ երկրների շարքում են ոչ միայն զարգացած երկրները, այլև մի շարք աֆրիկյան երկրներ. Քենիա, Կամերուն, Գվինեա Բիսաու, Մալի, Տանզանիա, Ուգանդա, Եթովպիա, Մավրիտանիա, Մալավի։ Եվրամիությունում արդեն դիտարկում են պլաստիկե միանգամյա օգտագործման սպասքն արտադրությունից ու կենցաղում կիրառելուց հրաժարվելու հնարավորությունը` շրջակա միջավայրը, մասնավորապես օվկիանոսի աղտոտումը կրճատելու նպատակով։
Փորձագետների կարծիքով` այդ խնդրի միակ լուծումը պլաստիկե իրերից հրաժարվելն է։ Նրանք խորհուրդ են տալիս թղթի միանգամյա օգտագործման սպասք, մթերքի համար կտորից տոպրակներ, ապակյա կոնտեյներներն ու թերմոսներ օգտագործել։
