ԵՐԵՎԱՆ, 2 հուլիսի — Sputnik. Հայաստանն իր անվտանգությունն ապահովելու համար պետք է 600 ՄՎտ հզորությամբ նոր ԱԷԿ կառուցի, Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց էներգետիկ անվտանգության ոլորտի փորձագետ Վահե Դավթյանը։
Ավելի վաղ ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարար Աշոտ Մանուկյանը հայտնել էր, որ Հայաստանը չի հրաժարվի ատոմային էներգիայից, սակայն ծրագրում է կենտրոնանալ փոքր մոդուլային ռեակտորների շինարարության վրա։
«Ավանդական մոտեցմանն եմ հակված` Հայաստանին մեծ կայան է պետք։ Խոսքն, իհարկե, այն կայանների մասին չէ, որոնք դիտարկվում էին 2008-2010 թվականներին։ Էլեկտրաէներգիայի ավելցուկի պայմաններում 1200 ՄՎտ հզորության անհրաժեշտություն չկա», – ասաց Դավթյանը։
Նրա խոսքով` քանի դեռ լուծված չեն աշխարհաքաղաքական հարցերը ներկա փուլում արտաքին շուկաներում ակտիվանալու հնարավորություն չկա, այդ պատճառով էլ Հայաստանին նման հզորություններ պետք չեն։
«Սակայն այսօր խոսք կարող է գնալ 600 ՄՎտ հզորությունների մասին։ Խնդիրն այն է, որ նույնիսկ այն մոդելից, որի շուրջ որոշակի կոնսենսուս էր ձևավորվել, նախորդ իշխանությունը հրաժարվեց և սկսեց առաջարկել մոդուլային կայանների մոդելը», – նշեց Դավթյանը։
Փոքր կամ մոդուլային կայաններ ասելով նկատի ունեն 50-300 ՄՎտ հզորությամբ կայանները։ Եթե հեռանկարը գնահատելու համար միջազգային փորձը վերլուծվի, ապա պետք է արձանագրել, որ Ռուսաստանում, Չինաստանում, Հնդկաստանում, Ֆրանսիայում մոդուլային կայանները գերազանցապես դիտարկվում են որպես ռեզերվային էներգիայի աղբյուր։
«Սակայն Հայաստանում ԱԷԿ–ը դիտարկել որպես ռեզերվային էներգիայի աղբյուր նպատակահարմար չէ` ռազմավարական նկատառումներից ելնելով։ Ավանդաբար մենք տարածաշրջանում միակ երկիրն ենք, որն ատոմային էներգետիկա ունի։ Դա մեր անվտանգության բազային երաշխիքն է», – ասաց Դավթյանը։
Առանց ատոմային էներգետիկայի հոսանքի ցածր սակագների հավակնություններ ապագայում ունենալ չի կարելի։ Սա վերաբերում է ինչպես ներքին շուկային, այնպես էլ էլեկտրաէներգիայի արտահանմանը։ Ավելին, ատոմակայանների առկայությունը որոշակի աշխարհաքաղաքական առավելություններ է տալիս պետությանը, կարծում է փորձագետը։
Դավթյանը պնդում է, որ ելնելով վերոնշյալից, մոդուլային ԱԷԿ–ները որպես առաջնահերթ դիտարկելը նպատակահարմար չէ։ Ավելի լավ է ուշադրությունը կենտրոնացնել 600 ՄՎտ հզորությամբ կայաններ կառուցելու վրա։ Նման կայանի կառուցումը, մոտավոր գնահատականներով` 2-2,5 մլրդ դոլար կարժենա։
Հայաստանում գործող ԱԷԿ–ի շահագործումը պետք է դադարեցվեր 2016 թվականին։ Այժմ Ռուսաստանի կառավարության տրամադրած վարկի և դրամաշնորհի հաշվին կապիտալ վերանորոգում է իրականացվում ԱԷԿ–ում` դրա կյանքը 10 տարով երկարացնելու համար։
Աշխատանքները կավարտվեն մինչև 2020 թվականը։ Արդյունքում կայանի հզորությունը ներկայիս 390-ից կաճի մինչև 430 ՄՎտ։
