ԵՐԵՎԱՆ, 22 մայիսի — Sputnik. Հավանաբար չկա մի հայ, որը չիմանա Շառլ Ազնավուրին, լսած չլինի նրա ձայնը և չհպարտանա նրանով։ Նրա անունը բոլորի շուրթերին է, իսկ շատ երգեր արդեն դասական են դարձել։
Նա հայտնի է ոչ միայն որպես երգիչ, այլ նաև որպես կոմպոզիտոր, բանաստեղծ, գրող, դերասան։ Ազնավուրը գրել է մոտ 1300 երգ, խաղացել է 60 ֆիլմում և վաճառել ավելի քան 180 միլիոն ձայնասկավառակ։ Time ամսագրի և CNN–ի համատեղ հարցման համաձայն, որն անցկացվել է 1998թ–ին, Ազնավուրը ճանաչվել է 20–րդ դարի լավագույն էստրադային կատարող։
Ժամանակակից երաժշտության պատմության մեջ մեծ շանսոնյեն մարմնավորում է մի ամբողջ դարաշրջան։ Նրա գրած երգերը կատարել են Էդիտ Պիաֆը, Լայզա Մինելին, Մստիսլավ Ռոստրոպովիչը, Հուլիո Իգլեսիասը, Շերը, Ջո Դասենը, Ռեյ Չարլզը և ուրիշներ։ Ազնավուրը ելույթ է ունեցել Ֆրենկ Սինատրայի, Սելին Դիոնի, Լուչիանո Պավարոտիի, Պլասիդո Դոմինգոյի և այլ համաշխարհային աստղերի հետ։
Ազնավուրը նաև իր ժողորդի մեծ զավակն է։ Հայաստանին ցուցաբերած ահռելի օգնության մասին բոլորը գիտեն։ Հայրենիքում գնահատում են նրան` անկեղծ զգացմունքներ տածելով նրա հանդեպ։ Ազնավուրի հանդեպ սերը հիրավի համաժողովրդական է։
Ինչ է սիրում և չի սիրում հիշել Ազնավուրը
Լեգենդար շանսոնյեն, իր խոսքով, սիրում է հիշել իր մանկությունն ու այն օրերի ընտանիքը։
Շառլ Ազնավուրը (իսկական անունը` Շահնուր Վաղինակ Ազնավուրյան) ծնվել է 1924թ.-ի մայիսի 22-ին Փարիզում, հայ գաղթականներ Միքայել և Քնար Ազնավուրյանների ընտանիքում: Մանուկ հասակում տարվել է թատրոնով, իսկ 1940-ական թթ. Պիեռ Ռոշի հետ հանդես է եկել կաբարեում։
Ականավոր արտիստի կյանքում եղել են ոչ միայն վերելքներ և հաջողություններ, այլ նաև սարսափելի կորուստներ։ Ամենացավագին հիշողություններից մեկը կապված է 70–ական թվականների հետ, երբ մահացավ նրա որդի Պատրիկը։
«Ես չեմ սիրում խոսել այդ մասին, նախընտրում են պահպանել իմ անձնական կյանքի գաղտնիությունը», – նշում է երգիչը։
Ընտանեկան երջանկության գաղտնիքը
Շառլ Ազնավուրը երեք անգամ ամուսնացած է եղել, նա ունի վեց երեխա։ Երրորդ կնոջ` շվեդուհի Ուլե Տորսելի հետ, նա ապրել է ավելի քան կես դար։
Նրա կարծիքով` ընտանեկան երջանկության գրավականը հանգստությունն է։
Նա խոստովանում է, որ հենց հանգստությունն է օգնել իրեն այդքան երկար ապրել կնոջ հետ։
«Եթե ամուսինն ու կինը տարբեր են, ապա դա լավ է։ Ես եռանդուն եմ, իսկ կինս` հանգիստ։ Երբ ափերից դուրս եմ գալիս, նա կարողանում է ինձ հանգստացնել», – ասում է Ազնավուրը։
Նա կարծում է, որ եթե ամուսիններից մեկի մոտ ավելորդ էներգիա է կուտակվել, ապա ավելի լավ է դուրս գալ տնից, գնալ կինո, թատրոն, հանգստանալ և վերադառնալ։
«Այդպես էլ ապրել ենք հիսուն տարի», – կատակում է երգիչը։
Ֆրանսիացի՞, թե՞ հայ
Ինչպես հայտնի է, Ազնավուրն իրեն միաժամանակ և՛ հայ, և՛ ֆրանսիացի է համարում` գտնելով, որ մեկը մյուսից անբաժանելի են, ինչպես կաթով սուրճը։
Բայց եթե նրա մի պապը սևամորթ լիներ, մյուսը` հրեա կամ արաբ, ապա նա այլ մարդ կլիներ, կարծում է մաեստրոն։
Երգիչը համոզված է, որ եթե բոլորը մտածեին իր նման, ապա աշխարհում չէր լինի այլատյացություն և հակասեմիտություն։
Հայերի գլխավոր հատկանիշը
Աշխարհահռչակ երգիչը հույս չի դնում ոգեշնչման վրա, նա հավատում է ծանր աշխատանքի արդյունքին։
Աշխատասիրությունն իմ գլխավոր հայկական գիծն է, խոստովանում է լեգենդար շանսոնյեն։
Մաեստրոն նաև նշում է, որ չի վախենում ռիսկի դիմել և ամեն անգամ բեմում մարտահրավեր է նետում ինքն իրեն։
Երգերի և սեփական փառքի նկատմամբ վերաբերմունքը
Ազնավուրը հեղափոխություն է կատարել ֆրանսիական շանսոնի դասական ոճում` ստեղծելով սոուլի, բլյուզի, ջազի, փոփի և քնարերգության խառնուրդ։
Մինչև այսօր համերգներով հանդես եկող մեծ երաժշտի հաջողությունն ուղղակի անհավանական է։ 2015թ–ին նա People With Money ամսագրի վարկածով գլխավորել է ամենաբարձր վարձատրվող երգիչների ցուցակը` 46 միլիոն դոլար ընդհանուր եկամուտով։ Երգչին հաճախ են անվանում «Ֆրանսիական Ֆրենկ Սինատրա»։
Նրա հայտնի երգերից են` «Բոհեմը», «Դեռ երեկ», «Երիտասարդություն», «Պետք է գիտնալ», «Նա», «Մամա», «Երկու կիթառ», «Ինչպես ասում են», «Հավերժական սեր», «Ավե Մարիա» և այլն։
Երաժիշտը խոստովանում է, որ իր երգերին վերաբերվում է երեխաների նման և չունի ընտրյալներ։
Հետաքրքիր է, որ չնայած համաշխարհային փառքին և հաջողությանը, շանսոնյեն ոչ միայն չի հիվանդանում «աստղային հիվանդությամբ», այլ նաև խոստովանում է, որ փառասիրությունը խորթ է իրեն։
Հարցազրույցներից մեկում նա հայտարարել է, որ իրեն նյարդայնացնում է սեփական փառքը։
«Իմ անունը փայլում է իմ փոխարեն, և դա զայրացնում է», – նշել է Ազնավուրը։
Ինչով է հետաքրքրվում` երաժշտությունից բացի
Թեև երգելը մեծ հայի կոչումն է, բայց Ազնավուրը նաև այլ նախասիրություններ ունի, դրանցից մեկը գրականությունն է։ Նա շատ է կարդում։
«Ես կարդացել եմ Բալզակի, Դյումայի, Հյուգոյի բոլոր հատորները։ Ես գնել եմ Անատոլ Ֆրանսի ստեղծագործությունների ամբողջական հրատարակությունը, բայց դեռ չեմ կարդացել», – ասում է շանսոնյեն։
Այս տարիքում անգամ նա չի կորցրել նոր գիտելիքների հանդեպ ձգտումը։
Հումորը լավագույն սպեղանին է
Ազնավուրին հաճախ են հարցնում առողջության մասին և խնդրում բացել երկարակեցության իր գաղտնիքը, չէ որ 94 տարեկանում նա ոչ միայն առույգ է և էներգիայով լի, այլ նաև շարունակում է ակտիվ համերգային գործունեությունը։
«Կյանքում պետք է ծիծաղել։ Ով ծիծաղում է, նա ավելի լավ ու ավելի երկար է ապրում», – վստահ է Ազնավուրը։
Ամեն ինչում լինել չափավոր
Իմաստուն հայը խորհուրդ է տալիս շատ չուտել, չչարաշահել ալկոհոլը, թեև մեկ բաժակ գինին պարսավելի չէ։ Նաև նա խորհուրդ է տալիս շատ հիմարություններ չանել։
Ազնավուրն ասում է, որ իր առջև երբեք չի դրվել երաժշտական կարիերան ավարտելու հարցը։
«Ես մի անգամ զրուցում էի կնոջս հետ, և նա ասաց. «Քո տարիքում պետք է կանգ առնել», իսկ ես պատասխանեցի. «Եթե ես կանգ առնեմ, ապա կմահանամ»։ Այդ ժամանակ նա ասաց` շարունակիր», – պատմել է կատարողը։
Ֆրանսիական շանսոնի լեգենդը խոստովանել է, որ պատրաստվում է երգել մինչև 100 տարեկանը։
«Ես աշխարհի ամենատարեց գործող երգիչն եմ։ Թոնի Բենեթը 91 տարեկան է, երեխա է դեռ», — ասել է Ազնավուրը։
