ԵՐԵՎԱՆ, 18 մայիսի — Sputnik. Իրանի և ԵԱՏՄ–ի միջև ազատ առևտրի գոտու մասին համաձայնագրի ստորագրումը շահավետ կգործի բոլոր այն երկրների տնտեսությունների համար, որոնք ներգրավված են պայմանագրում, համոզված է տնտեսագետ Ատոմ Մարգարյանը։
Ազատ առևտրի գոտու մասին պայմանագիրը ստորագրվել է Աստանայում մայիսի 17-ին։ Փաստաթուղթն իրենից ներկայացնում է ԵԱՏՄ–ի և Իրանի միջև ազատ առևտրի գոտու ձևավորման առաջին փուլը։ Պայմանագրի համաձայն` 500 անուն ապրանքի համար ներմուծման մաքսատուրքերի նվազեցում կամ զրոյականացում է նախատեսվում: Համաձայնագիրը կնպաստի առևտրի ծավալների ավելացմանը: Անցյալ տարվա արդյունքներով`ապրանքաշրջանառությունը կազմել է 2,7 մլրդ դոլար:
Ինչպես նշեց Մարգարյանը, ԵԱՏՄ երկրների համար առավել կարևորություն է ներկայացնում Իրան մսամթերք, հրուշակեղեն, կոսմետիկ ապրանքներ, մեքենաներ և սարքավորումներ ներկրելու մաքսատուրքերի նվազեցումը։
Արտոնյալ սակագներով Իրանից ԵԱՏՄ երկրներ կարտահանվեն միրգ, բանջարեղեն, շինանյութեր, գորգեր և այլն։ Միջինում Իրանը կնվազեցնի արդյունաբերական արտադրանք ներկրելու մաքսատուրքերը նախկին 22,4 տոկոսի փոխարեն մինչև 15,4 տոկոս, ԵԱՏՄ–ն` 8 տոկոսից մինչև 4,7 տոկոս։ Իրանում գյուղատնտեսական ապրանքների ներկրման տուրքերը բավական բարձր են` 32,2 տոկոս, դրանք կնվազեցվեն մինչև 13,2 տոկոս, ԵԱՏՄ–ում` 9,6 տոկոսից մինչև 4,6 տոկոս։
«Նկատել է, որ Իրանը շարունակում է անհասանելի մնալ ԵԱՏՄ երկրների արտահանողների համար, նրա մաքսատուրքերն արդյունաբերական արտադրանքի գծով միջինում 4,5 անգամ բարձր են նույն տոկոսադրույքներից, որոնք գործում են ԵԱՏՄ տարածքում։ Դրա հետ մեկտեղ, մաքսատուրքերի նվազեցումը կներառի երկու սուբյեկտների միջև առևտրի ամբողջ ծավալի գրեթե կեսը», – նշեց Մարգարյանը։
Ազատ առևտրի գոտու մասին պայմանագրի ստորագրման ամբողջ պատճառն այն է, որ Ռուսաստանի և Իրանի դեմ ԱՄՆ–ի պատժամիջոցները ստիպում են ԵԱՏՄ–ին և Իսլամական Հանրապետությանը բացել իրենց շուկաները միմյանց համար։ Դա հարկադրված քայլ է, որը պայմանավորված է տնտեսական դժվարություններով, որոնք հատկապես զգացվում են Իրանում, կարծում է տնտեսագետը։
Իրանի հետ պայմանագրի ստորագրումը լրացուցիչ հնարավորություններ կտա Հայաստանի և Թեհրանի միջև կոոպերացիայի համար։ Մասնավորապես, հայկական տնտեսության դիվերսիֆիկացիայի պայմաններում` նոր արտադրական հզորություններ ստեղծել և ներդրումներ ներգրավել։ Կապիտալի հոսքին պետք է նպաստեն Հայաստանում տեղի ունեցած քաղաքական փոփոխությունները, վստահ է Մարգարյանը։
Պետք է նշել, որ ԵԱՏՄ երկրներից Իրանի հետ առավել ակտիվ համագործակցում է հենց Հայաստանը։ Հանրապետության արտաքին առևտրում Իրանի բաժինը կազմում է ավելի քան 4 տոկոս, իսկ Ղազախստանում` մոտ 0,7 տոկոս, Ռուսաստանում` մոտ 0,5 տոկոս։
