Նելլի Դանիելյան, Sputnik.
Համակարգչային լատինատառ հայերենին վարժված հայ երեխաները դպրոցում, հայոց լեզվի տետրում «ձուկ» բառը գրում են «դզուկ» կամ հայերեն տառերի փոխարեն գրում են լատինական տառերով։
Հայաստանյան դպրոցների ուսուցիչներից լսած այս պատմությունները Հայկ Դավեյանին դրդել է մտածել Հայաստանում հայոց լեզվի իմացության մակարդակը բարձրացնելու անհրաժեշտության մասին։
Երկար մտածելուց հետո Հայկը կանգ է առել համազգային թելադրություն կազմակերպելու գաղափարի վրա, որն իրականություն կդառնա մարտի 18-ին։
«Քանի որ Ռուսաստանում նման թելադրություններ անցկացվում են 2014թ-ից սկսած, Հայաստանում կազմակերպելու գաղափարը մեզ առաջարկեց մի ռուս աղջիկ, որ Հայաստան է տեղափոխվել Ռուսաստանից ու հիմա հայերեն է ուսումնասիրում»,- ասաց Հայկը։
Ռուսական նախագիծը՝ Тотальный диктант, գոյության 4 տարիների ընթացքում տարեցտարի ավելի ու ավելի շատ մասնակիցների է ընդգրկում։
Հայաստանյան նախագծի նախաձեռնողները ևս աշխարհի հայերին գրավելու ծրագրեր ունեն, բայց այս տարի ակցիայում ներգրավել են միայն Մոսկվան, Երևանը, Գյումրին ու Դիլիջանը։
Հանրության հետաքրքրությունը շարժելու համար թելադրողների դերում ընտրվել են հանրությանը հայտնի դեմքեր` հեռուստահաղորդավարներ Եգոր Գյումովը, Սերգեյ Սարգսյանը, Էրիկ Անթառանյանը, նախկին վարչապետ, Հայ-Ռուսական (Սլավոնական) համալսարանի ռեկտոր Արմեն Դարբինյանը, գիտության ու մշակույթի ներկայացուցիչներ։
Հարցին, թե ռուսերեն կրթությամբ անձինք կկարողանա՞ն արդյոք թելադրության պատշաճ մակարդակ ապահովել, Հայկ Դավեյանը պատասխանեց. «Լեզվաիմացությամբ պայմանավորված հնարավոր խնդիրներից խուսափելու համար մենք թելադրողներին որոշակի ցուցումներ ենք ներկայացրել` ինչպես պետք է թելադրել, ինչ արագությամբ։ Փորձելու ենք դա կարգավորել»։
«Արմքոմեդի» հաղորդաշարի համահեղինակ և վարող Սերգեյ Սարգսյանն էլ հույս հայտնեց, որ կկարողանա կատարել իր վրա դրված պատասխանատու առաքելությունը։
«Վերջին 20 տարում ես իմ հայերենի վրա աշխատել եմ, այնպես որ կարծում եմ, հայոց լեզվի մեջ գրանցած իմ հաջողությունները ես կօգտագործեմ, ու թելադրությունը կանցնի ի նպաստ մեր ժողովրդի զարգացման»,- ասաց նա։
Սերգեյը պատմեց, որ մեծ սիրով է ընդունել թելադրությունը կարդալու առաջարկը, հատկապես, որ թելադրության հետ կապված մանկական հիշողությունները բացառապես բացասական են, և թելադրելն ավելի հեշտ է, քան գրելը։
«Լավ առիթ է, որ թելադրության նկատմամբ մանկական հոգեբանական վախերը` կապված սխալվելու հետ, վերջապես հաղթահարվեն ու թելադրությունն ասոցացվի ինչ-որ դրական իրադարձության հետ,- ասաց Սերգեյն ու հավելեց,- այս թելադրության լավն այն է, որ ոչ ոք չի իմանում քո սխալների մասին, միայն դու ես իմանում ու կարողանում ես աշխատել քո վրա»։
Թելադրության գնահատականներն ու սխալների վերլուծությունները մասնակիցներին ուղարկվելու են էլեկտրոնային նամակներով, մասնակիցները գրանցվելու են ծածկագրերով, այնպես որ ոչ ոք չի իմանա, թե ով ինչ մակարդակի գրավոր է գրել։
«Ընդհանրական վերլուծություն է արվելու, թե ինչ համատարած սխալներ կան, որ կանոններն են պահպանվել մեծ մասի մոտ։ Այսպիսի վերլուծության արդյունքները ընդհանուր կհրապարակվեն»,- ասաց Հայկ Դավեյանը։
Համազգային թելադրությանը մասնակցելու համար teladrutyun.am կայքում արդեն շուրջ 600 մարդ է գրանցվել։ Ի տարբերություն թելադրողների, գրանցվածների մեջ հանրային դեմքեր չկան։
Գրանցվածների 80-90%-ը կանայք և աղջիկներ են։ Ամենամեծ մասնակիցը 63 տարեկան է, ամենափոքրը` 10։
Թելադրության համար ընտրվել է հայ գրողներից մեկի հայտնի ստեղծագործության երկու հատված, որոնցից մեկը մարտի 17-ին թելադրվելու է Մոսկվայում, մյուսը` մարտի 18-ին, 14։00-ին` Հայաստանում։
