Նելլի Դանիելյան, Sputnik.
Երևանի քաղաքապետարանը ապօրինի շինարարության համար որոշել է տուգանել քաղաքացուն, վարչական դատարանն այդ քաղաքացուն զրկել է բողոքարկման իրավունքից, ԴԱՀԿ–ն էլ կալանք է դրել քաղաքացու հաշվեհամարին առկա տուգանքի չափով 100 000 դրամի վրա։
Օրեր անց ճանապարհային ոստիկանը փողոցում կանգնեցնում է նույն քաղաքացու ավտոմեքենան ու հայտնում, որ դրա նկատմամբ հետախուզում է հայտարարված ու այն տանում տուգանային հրապարակ։
Անելանելի վիճակում հայտնված քաղաքացին դիմում է «Հայ տնտեսվարողների և սպառողների իրավապաշտպան կենտրոն» հասարակական կազմակերպություն, որտեղ իմանում է, որ իր հետ կատարվածը եզակի դեպք չէ։
«Մենք այսպիսի դեպքեր էլի ունենք, դրանք իրար շատ նման են, ինչը թույլ է տալիս ենթադրել, որ սա աշխատանքային գործելաոճ է»,– Sputnik Արմենիային ասաց «Հայ տնտեսվարողների և սպառողների իրավապաշտպան կենտրոնի» նախագահ Արթուր Աթոյանը` հավելելով. «Սա շղթա է, մեկը սկսում է, մյուսները` շարունակում։ Եթե 100 000 դրամն արդեն սառեցված է, ի՞նչ կարիք կա քաղաքացու գույքի վրա կալանք դնելու, առավել ևս` հետախուզում հայտարարելու»։
Աթոյանը հայտնեց, որ մեկ այլ դեպքով ԴԱՀԿ–ն 1 մլն դրամ տուգանքի համար արգելանք է դրել քաղաքացու 35 անգամ ավելի թանկ գույքի` 35 մլն–անոց տան վրա։
Արգելանքների մեխանիզմը, Արթուր Աթոյանի համոզմամբ, պատահականություն չէ, այն կոռուպցիոն իրական ռիսկ է պարունակում։
«Ամեն արգելանքից հանելը գին արժե։ Դրա համար պետք է լավ խնդրել, լավ ժպտալ։ Կոռուպցիայից խուսափելու համար քաղաքացու ու պաշտոնյայի շփումը պետք է նվազագույնի հասցնել»,– ասում է Աթոյանն ու կոռուպցիա փնտրող պետական կառույցներին ցույց տալիս դրա հնարավոր հասցեն։
Բացի պետական կառույցների կամայականություններից, սպառողները, երբեմն, իրենք էլ ի վիճակի չեն լինում պաշտպանել սեփական իրավունքները։ ՀՀ քաղաքացիները կա՛մ տեղյակ չեն դրանցից, կա՛մ տեղյակ են, բայց ցանկություն չունեն գումար ու ժամանակ վատնելու։
Արդյունքում` խանութից գնված անորակ ապրանքը ոչ թե վերադառնում է խանութ, այլ հայտնվում աղբարկղում։
Օրեր առաջ, օրինակ, համացանցում հայտնվեցին «Լյուտիկ» մարինացված վարունգի մեջ հայտնաբերված որդերի լուսանկարներ։ Ավելի ուշ արտադրող ընկերությունը հայտարարեց, որ դրանք առողջության համար վտանգավոր չեն, իսկ սպառողի բարոյական վնասը որևէ մեկը չի փոխհատուցի։ Արթուր Աթոյանի խոսքով`մեր օրենսդրությունը սպառողի բարոյական վնասի հասկացություն չի սահմանում։
Սպառողների իրավունքների պաշտպանության մասին ՀՀ օրենքը Հայաստանում ընդունվել է 2001թ.–ին, հետագայում մի քանի անգամ լրամշակվել է։ Արթուր Աթոյանի դիտարկմամբ, օրենքն այսօր էլ վատը չէ, այլ հարց է, որ հայ սպառողն անհրաժեշտ իրավագիտակցություն չունի` իր իրավունքների համար պայքարելու։
