ԵՐԵՎԱՆ, 8 փետրվարի — Sputnik. ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում ԱՄՆ-ն բացասական դեր է կատարում, Արցախը Միացյալ Նահանգների համար միայն օժանդակ լծակ է, Sputnik Արմենիայի հետ զրույցում ասաց քաղաքագետ Սերգեյ Շաքարյանցը` մեկնաբանելով ամերիկացի համանախագահի` Բաքու կատարած այցը։
ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ Էնդրյու Շեֆերը Բաքու է այցելել արցախյան հակամարտության միջնորդների պաշտոնական այցից մի քանի օր առաջ։ Ֆրանսիայի և Ռուսաստանի նրա գործընկերները Ադրբեջան էին ժամանել արդեն հետո` փետրվարի 7-ին։
Քաղաքագետի խոսքով` Ադրբեջանում ամերիկյան շահերն ավելի շատ կապված են տարատեսակ ծրագրերի հետ, այդ թվում` Մերձավոր Արևելքի վերաձևավորման հետ։ Ըստ նրա` առաջին տարին չէ, որ իրականացվում է Իսրայելի հետ սերտ համագործակցությամբ մշակված «Մեծ Մերձավոր Արևելք» ծրագիրը։
«Ադրբեջանի ներսում որոշակի ալիքներ ու լծակներ օգտագործելով` ԱՄՆ-ն առաջ է մղում «Մեծ Մերձավոր Արևելքի» իր ծրագիրը։ Նախորդ համանախագահ Ջեյմս Ուորլիքը նույնպես ավելի հաճախ Բաքու էր մեկնում, քան Երևան, ես չեմ խոսում Ստեփանակերտի մասին», — ասաց քաղաքագետը։
Ըստ նրա` զարմանալի է, որ Հայաստանում բարձր մակարդակով շարունակում են լռել այն մասին, որ ԵԱՀԿ ՄԽ շրջանակում ԱՄՆ-ն բացասական դեր ունի, եթե ոչ 1997 թվականից սկսած, ապա 2001 թվականից` այսպես կոչված Քիվեսթյան բանակցություններից ի վեր։
«Այդ գործընթացում բացասական դերը մենք հստակ էինք տեսնում։ Արցախն օգտագործվում է որպես օժանդակ լծակ։ Չեմ խոսում այն մասին, որ ամերիկյան տարբեր պաշտոնյաների (այդ թվում` պաշտոնաթող) ներգրավվածությունը Բաքվի բիզնեսի տարբեր ոլորտներում պարզապես ապշեցնում է», — ասաց Շաքարյանցը։
Նրա խոսքով` այդքանից հետո ԱՄՆ-ին «հայերի բարեկամ» համարելը քաղաքական անհեռատեսություն է։
Ինչ վերաբերում է համանախագահների տարածաշրջանային այցին, ապա, ըստ նրա, պետք չէ մեծ ակնկալիքներ ունենալ։
«Մենք շատ անգամ ենք լսել, որ համանախագահները նոր առաջարկներ չունեն։ Այսինքն կողմերը կքննարկեն այն սուր հարցերը, որոնց վերաբերյալ նրանք անփոփոխ և հակասական դիրքորոշում ունեն», — ասաց Շաքարյանցը։
Նրա խոսքով` առաջին հերթին, անհրաժեշտ է շփման գծից հեռացնել զորքը, դիպուկահարներին, ավելացնել դիտորդների ներկայությունը, որոնք կարձանագրեն հրադադարի խախտման ռեժիմը և միայն դրանից հետո շարունակել բանակցությունները։
2003 թվականի վերջին Ջորջ Բուշ կրտսերի վարչակազմը հանդես եկավ նախաձեռնությամբ, որը ստացավ «Մեծ Մերձավոր Արևելք» անվանումը։ Այդ ծրագրով առաջարկվում է Արևմուտքի մասշտաբային ֆինանսական օգնության դիմաց քաղաքական, ժողովրդավարական ու տնտեսական բարեփոխումներ իրականացնել Մերձավոր Արևելքի երկրներում, այդ թվում` Հյուսիսային Աֆրիկայում։
ԱՄՆ-ն մասնավորապես պնդում է, որ տարածաշրջանի երկրներում ժողովրդավարական ռեժիմ սահմանվի, ազատ ընտրություններ անցկացվեն, կրթված հասարակություն կառուցվի և լայնածավալ տնտեսական բարեփոխումներ իրականացվեն։
ԱՄՆ-ի ծրագրում, բացի «ավանդական» Մերձավոր Արևելքից և արաբական Հյուսիսային Աֆրիկայից` Լիբիայից մինչև Մավրիտանիա, ներառված են նաև Իրանը, Աֆղանստանը, Պակիստանը, ինչպես նաև Սոմալին և Եթովպիան, Թուրքիան, Հարավային Կովկասի պետությունները, Կենտրոնական Ասիան և Իսրայելը։ Փաստորեն սա մի ամբողջ տարածաշրջանի արմատական ձևափոխման ծրագիրը։
